Wzorzec aktywności kobiety na polu oświaty w Galicji w drugiej połowie XIX wieku na przykładzie Zofii Romanowiczówny
DOI:
https://doi.org/10.15584/galisim.2021.7.10Słowa kluczowe:
nauczycielka, oświata, Lwów, Galicja, Zofia RomanowiczównaAbstrakt
W artykule przedstawiono sylwetkę Zofii Romanowiczówny, polskiej działaczki społecznej, członkini lwowskich stowarzyszeń kobiecych, ze szczególnym zaakcentowaniem jej aktywności zawodowej. Należała do postaci zasłużonych, zwłaszcza na niwie społecznej i patriotycznej. Wpisywała się w rozwijający się ruch kobiet. Przedstawiona została w skrócie historia jej rodziny, a także środowiska, z którego pochodziła. W artykule wykorzystano materiały jej autorstwa – dziennik, a także archiwalia z zagranicznych i krajowych ośrodków.
Downloads
Bibliografia
Centralne Państwowe Historyczne Archiwum Ukrainy we Lwowie: zesp. 841, inw. 1, sygn. 122, k. 33; zesp. 841, inw. 1, sygn. 126, k. 43
Lwowska Naukowa Biblioteka im. Wasyla Stefanyka we Lwowie: zesp. 5, sygn. 6822, k. 3
Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu: Rkps Ossol. 5157/II, k. 105.
Białynia Chołodecki J., Cmentarzyska i groby naszych bohaterów z lat 1794–1864 na terenie wschodniej Małopolski, Lwów 1928.
Białynia Chołodecki J., Kamilla Poh. Szkic biograficzny, Lwów 1896.
Bruchnalska M., Ciche bohaterki. Udział kobiet w powstaniu styczniowem, Miejsce Piastowe 1932.
Dziennik ustaw i rozporządzeń krajowych dla Królestwa Galicyi i Lodomeryi wraz z Wielkim Księstwem Krakowskiem, cz. VIII, nr 20, 1871.
Gryf-Kleszczyński T., „Zwolenniczka dumań anielskich” (w rocznicę powstania styczniowego), „Bluszcz”, nr 4, z 25 stycznia 1936 r., s. 6–7.
Kronika, „Gazeta Lwowska”, nr 310, z 20 grudnia 1878 r.
Ostaszewski-Barański K., Wiadomości statystyczne o mieście Lwowie, cz. V, Lwów 1894.
Romanowiczówna Z., Cienie. (Kilka oderwanych kart z mojego życia), Lwów 1930.
Romanowiczówna Z., Felicya z Wasilewskich Boberska. Życiorys, Lwów 1893.
Romanowiczówna Z., Klaudynki. Kartka z dziejów patriotycznej pracy kobiet w Galicji, w drugiej połowie ubiegłego stulecia, Lwów 1913.
Służba ojczyźnie. Wspomnienia uczestniczek walk o niepodległość 1915–1918, Warszawa 1929.
Wasylewski S., Grottger i Lwowianie, „Gazeta Lwowska”, nr 43, z 22 lutego 1928, s. 3.
Wasylewski S., Panna Zofia, „Gazeta Lwowska”, nr 27, z 2 lutego 1928, s. 3.
Wasylewski S., Panna Zofja, „Gazeta Lwowska”, nr 26, z 1 lutego 1928, s. 3.
Zygmuntowicz Z., W 66 rocznicę Powstania Styczniowego. 1863–1929. Weteranom lwowskim w hołdzie, Lwów 1929, s. 7, 9.
Bujak J., Romanowiczówna Zofia [w:] Polski słownik biograficzny, t. 31, red. E. Rostworowski, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1988, s. 598–599.
Dutka W., Kobiety w powstaniu styczniowym w świetle historiografii powstańczej 1863–1918, „Studia Gdańskie”, t. XXXI, s. 265–276.
Fras Z., Romanowicz Piotr [w:] Polski słownik biograficzny, t. 31, red. E. Rostworowski, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1988, s. 593.
Harmak A., Prototypy ról kobiecych w kanonie polskiej literatury dziewiętnastowiecznej [w:] Rola i miejsce kobiet w edukacji i kulturze polskiej, t. 2, red. W. Jamrożek, D. Żołądź-Strzelczyk, Poznań 2001, s. 255–279.
Hoff J., Wzory obyczajowe dla kobiet w świetle kodeksów obyczajowych XIX i początków XX wieku [w:] Kobieta i edukacja na ziemiach polskich w XIX i XX wieku, red. A. Żarnowska, A. Szwarc, t. II, cz. 1, Warszawa 1992.
Jamrożek W., Kobiety w edukacji i pracy społeczno-oświatowej w świetle koncepcji galicyjskiej socjalnej demokracji [w:] Rola i miejsce kobiet w edukacji i kulturze polskiej, t. 2., red. W. Jamrożek, D. Żołądź-Strzelczyk, Poznań 2001.
Jeleński S., Śladami Pitagorasa – Rozrywki matematyczne, Poznań 1951.
Kobieta i społeczeństwo na ziemiach polskich w XIX wieku, red. A. Żarnowska, A. Szwarc, Warszawa 1990.
Meissner A., Spór o duszę polskiego nauczyciela. Społeczeństwo galicyjskie wobec problemów kształcenia nauczycieli, Rzeszów 1999.
Michalska-Bracha L., Między pamięcią a historiografią. Lwowskie debaty o powstaniu styczniowym 1864–1939, Kielce 2011.
Najdus W., O prawa obywatelskie kobiet w zaborze austriackim [w:] Kobieta i świat polityki. Polska na tle porównawczym w XIX i początkach XX wieku. Zbiór studiów, red. A. Żarnowska, A. Szwarc, Warszawa 1994.
Orłowicz M., Przewodnik po Lwowie. Plan stołecznego królewskiego miasta Lwowa z 1894 r., Krosno 2004.
Poklewska K., „Życie moje dwoistym prądem płynie”. O Zofii Romanowiczównie i jej dziennikach, „Pamiętnik Literacki” 2008, nr 4, s. 23–44.
Romanowiczówna Z., Dziennik lwowski 1842–1930, t. 1: 1842–1887, z autografu wydał, komentarzami, biogramami i wstępem opatrzył Z. Sudolski, Warszawa 2005; t. 2, Warszawa 2005, s. 130.
Ryszkiewicz A., Reichan Alojzy [w:] Polski słownik biograficzny, t. 31, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1988, s. 43–45.
Stocki E., Maciejowski Feliks Jan Nepomucen Erazm [w:] Polski słownik biograficzny, t. 19, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1974, s. 52–53.
Sudolski Z., Jeremi. Opowieść biograficzna o Kornelu Ujejskim, Warszawa 1986.
Sudolski Z., Zofia Romanowiczówna – heroiczny wzorzec kresowianki (w świetle nieznanego „Dziennika” z lat 1842–1930) [w:] Kresowianki: krąg pisarek heroicznych, red. K. Stępnik, M. Gabryś, Lublin 2006, s. 11–18.
Tabaka Z., Szkolnictwo ludowe w Galicji Zachodniej u progu ery autonomicznej, „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny WSP w Krakowie”, z. 35, Kraków 1970.
Załęczny J., Weteranki Powstania Styczniowego wobec rzeczywistości odradzającej się Rzeczypospolitej, „Niepodległość i Pamięć” 2014, nr 3–4, s. 49–64.
Załęczny J., Zofia Romanowiczówna – lwowska aktywistka z powstańczym rodowodem [w:] Kobiety na Kresach na przełomie XIX i XX wieku, red. A. Dawid i J. Lusek, Warszawa 2016, s. 277–286.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Galicja. Studia i materiały
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
