Wiodące święta roku obrzędowego Ukraińców w Galicji pierwszej połowy XIX wieku w świetle czasopism lwowskich. Symbioza chrześcijańskich i tradycyjnych ludowych praktyk kulturowych
DOI:
https://doi.org/10.15584/galisim.2023.9.18Słowa kluczowe:
rok obrzędowy, kultura chrześcijańska, religijność ludowa, etnologia, czasopiśmiennictwoAbstrakt
W artykule scharakteryzowano wiodące święta dorocznego cyklu obrzędowego Ukraińców w Galicji (Boże Narodzenie, Wielkanoc, Zielone Święta, Iwan Kupała) na podstawie publikacji etnologicznych z periodyków lwowskich I połowy XIX w. („Rozmaitości”, „Czasopisma Naukowego Księgozbioru Publicznego im. Ossolińskich”, „Lwowianina”, „Pamiętnika Lwowskiego”, „Rozmaitości dla Ludu Wiejskiego”). Odnotowywały one losowo zbierane informacje z dziedziny kultury duchowej, wplecione w artykuły o charakterze geograficzno-topograficznym, historyczno-statystycznym i regionalnym. Wykorzystano zarówno współczesne, jak i późniejsze interpretacje badawcze.
Downloads
Bibliografia
Viddil rukopysiv Lvivskoi natsionalnoi naukovoi biblioteky Ukrainy im. V. Stefanyka, f. 207, spr. 98, ark. 1–40 (Demian H. Pasičnyctvo. Folklorni ta etnohrafichni materialy).
Zapysala U. Movna 1 veresnia 2004 r. u m. Lvovi vid Sydorovskoho Yaroslava Andriiovycha, 1934 r. n., urodzhentsia s. Sokil (kolys – Želdec) Kamianko-Buzkoho raionu Lvivskoi oblasti.
[ – ]. „Rozmaitości” 1832, nr 29, s. 245.
[ – ]. „Rozmaitości” 1834, nr 15, s. 119.
[ – ]. „Rozmaitości” 1834, nr 27, s. 215.
[ – ]. „Rozmaitości” 1834, nr 51, s. 409.
Bielowski A., O Rusałkach., „Rozmaitości” 1833, nr 50, s. 410–411.
Buhera I., Zvychai ta viruvannia Lemkivshchyny, Lviv 1939.
Chodakowski Z., O Słowiańszczyźnie przed chrześcijaństwem, „Pamiętnik Lwowski” 1819, t. 1, nr 1, s. 17–48.
Davydiuk V., „Ide, yide Zelman”... (do pytannia henezy odnoho ihrovoho personazha), „Folklorystychni Zoshyty” 2010, vyp. 13, s. 54–59.
Dudyk K., „Ide, ide Zelman”... (na marhinesi haivok ta vesnianok Drohobychchyny ta Sambirshchyny), „Drohobytske Slovo” 1942, nr 40 (3–6 kvitnia), s. 3.
Felštynskyj H., Rahmanskyj velykden, „Otechestvennyj sbornyk” 1857, ch. 24.
Franko A., Hryhorij Ilkevych yak etnohraf, „Zapysky NTSh” 1912, t. 109, s. 91–122; t. 111, s. 117–139.
Holovatskyj Ya., Mandrivka po Halytskij i Uhorskij Rusi, „Žovten” 1976, nr 6, s. 49–94.
Holovatskyj Ya., Ocherk staroslavianskoho basnoslovyia yly myfolohyy, Lvov 1860.
Jasiewicz Z., Pieśń i gra obrzędowa „Zelman” u Oskara Kolberga i innych. Materiały i interpretacje, „Lud” 2017, t. 101, s. 279–304.
Kawalec A., Ksiądz Franciszek Siarczyński. Życie i działalność, Wrocław–Warszawa–Kraków 2007.
Khudash M., Pokhodzhennia imen ta relihiino-mifolohichni funktsii davnoruskyh ta spilnoslovianskyh yazychnytskyh bozhestv, Lviv 2012, s. 912–930.
Klymec Yu., Kupalska obriadovist na Ukraini, Kyiv 1990.
Kryvenko A., Narodna demonolohiia Volyni: kalendarno-obriadovyj kontekst, Lviv 2020.
Kuročkin O., Ukrainski novorichni obriady: „Koza” i „Malanka” (z istorii narodnyh masok), Opishne 1995.
Kutelmah K., Kalendarna obriadovist. Hutsulshchyna: istoryko-etnografichne doslidzhennia, Kyiv 1987, s. 286–302.
Kylymnyk S., Ukrainskyi rik u narodnykh zvychaiakh v istorychnomu osvitlenni: u 4 t., Vinnipeh 1955–1962.
Kyrchiv R., Etnografichno-folklorystychna diialnist „Ruskoi triitsi”, Kyiv 1990.
Kyrchiv R., Relikty yuriivskoi obriadovosti v Ukrainskyh Karpatah, „Narodna tvorchist ta etnohrafiia” 1985, nr 2, s. 38–43.
Laŝchenko S., „Zakliatye smehom”. Opyt ystolkovanyȃ ȃzyčeskyh rytualnyh tradycyi vostočnyh slavian, Moskva 2006.
Lozynskyj Y., Halahyvka, „Zoria halytska yako album na hod 1860”, Lvov 1860, s. 506–515.
Lystova N., Narody Šveicaryy. Kalendarnye obyčay y obriady v stranah zarubežnoj Evropy. Zymnye prazdnyky, Moskva 1973, s. 176–188.
Maksymovych M., Dni ta misiatsi ukrainskoho selianyna, Kyiv 2002.
Miroslaw, Zabobony istniejące między ludem prostym w Galicyi, „Rozmaitości” 1836, nr 27, s. 217–218.
Miroslaw z Horodenki, Zabobony w niektórych cyrkulach Galicyi, „Rozmaitości” 1835, nr 42, s. 335.
Movna U., Bdžilnyctvo: ukrainskyj obriadovyj kontekst, Lviv 2017.
Paniak J., Historyja miasteczka Borszczowa, „Lwowianin” 1841, z. 3, s. 64–66.
Petrushevych A., Obŝerusskyj dnevnyk cerkovnyh, narodnyh, semeinyh prazdnykov y khoziaistvennyh zaniatyi, prymet y hadanyj, Lvov 1865.
Pol W., Prace z etnografii północnych stoków Karpat, Warszawa 1966.
Potebnia A., O kupalskyh ohniah y srodnyh s nymy predstavlenyiah, „Drevnosty Moskovskoho arkheolohyčeskoho obŝestva” 1867, vyp. 3, s. 2–19.
Rybakov B., Âzyčestvo drevnyh slavian, Moskva 1981.
Siarczyński F., Opisanie miasta Sambora i obwodu jego, „Czasopism Naukowy Księgozbioru Publicznego im. Ossolińskich” 1829, z. 2, s. 69–71.
Sobótki, „Rozmaitości dla Ludu Wiejskiego” 1845, cz. 3, s. 127–129.
Stęczyński B., Pieśni ludu wiejskiego w Galicyi, w obwodzie Jasielskim i Sanockim, „Lwowianin” 1841, z. 9, s. 205–206.
Svencyckyj Y., Materyaly po ystoryy vozrozhdenyȃ Karpatskoj Rusy, Lvov 1905.
Sykačynskyj V., O sueveryiah, vstrechaemyh na prazdnyk Rozhdestva Khrystova v Kyevskom uezde, „Kyevskye hubernskye vedomosty” 1860, nr 30, s. 188–190.
Syvyckyj M., Dukhova kultura. Lemkivshchyna: Zemlia – liudy – istoriia – kultura: U 2 t., Niu-York–Paryzh–Sydnei–Toronto 1988, t. 2, s. 102–194.
Vahylevych I., Boiky, rusko-slovianskyi liud v Halychyni: per. z chesk., „Zhovten” 1978, nr 12, s. 117–130.
Voropaj O., Zvychai nashoho narodu: etnografichnyi narys: u 2 t., Miunkhen 1966.
W. P[ol], Sobótka, „Rozmaitości” 1840, nr 48, s. 393–395.
Wahylewič D.J., Bojkowé, lid ruskoslowanský Haličjic, „Časopis Českeho Musea” 1841, sv. 1, s. 30–72.
Wagilewicz D.J., O mieszkańcach wschodniej części gór Karpackich, „Przegląd Naukowy” 1844, t. 2, nr 15, s. 161–177; t. 4, nr 28, s. 16–27; nr 29, s. 48–60.
Wiadomość o Zborowie, „Czasopism Naukowy Księgozbioru Publicznego im. Ossolińskich” 1833, z. 1, s. 86–87.
Wiślicz T., Zelman Wolfowicz i jego rządy w starostwie drohobyckim w połowie XVIII w., Kraków 2020.
Zilynskyi O., Hra na Žalmana a jine lidove hry o naulovani nevesty, „Časopis pro slavanske jazyky, literature a dejiny SSSR” 1956, nr 25, s. 161–294.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Galicja. Studia i materiały
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
