Elity miast i miasteczek Galicji Wschodniej w końcu XVIII wieku w świetle austriackich źródeł podatkowych
DOI:
https://doi.org/10.15584/galisim.2024.11.17Słowa kluczowe:
elita miejska, miasta Galicji, kataster józefiński, opisania urbarialneAbstrakt
W artykule przedstawiono kilka uwag na temat elit miejskich i małomiasteczkowych w osadach miejskich Galicji Wschodniej pod koniec XVIII w. Na podstawie zachowanych dokumentów podatkowych, tj. metryki józefińskiej i opisań urbarialnych, starano się wskazać, kogo można uznać za przedstawicieli miejskich elit. Za takich uznano szlacheckich właścicieli cząstek w miastach, szlachtę miejską posiadającą w miastach grunty wolne, bez powinności feudalnych, duchownych obydwu obrządków, tj. rzymskokatolickiego i unickiego. Poza tym do elity zaliczono urzędników prywatnych (plenipotentów, leśniczych, justycjariuszy, mandatariuszy) oraz urzędników państwowych (poczmajstrów, urzędników cyrkularnych). Ponadto do lokalnych elit zaliczono ludzi pełniących funkcje w miejskich magistratach.
Downloads
Bibliografia
Gąsowski T., Historyczne uwarunkowania pojęcia elitarności [w:] Nauczanie uniwersyteckie i kształcenie elitarne, Tomaszowice, 18–20 listopada 2017, red. L. Suchanek, t. 5, Debaty PAU, Kraków 2017.
Grodziski S., Uwagi o elicie społecznej w Galicji 1772–1848 r. [w:] Społeczeństwo polskie XVIII i XIX wieku. Studia o grupach elitarnych, red. J. Leskiewiczowa, t. VII, Warszawa 1982.
Florkowska-Franćić H., Gąsowski T., Kulczykowski M., Ze studiów nad inteligencją galicyjską na przełomie wieków XVIII–XIX oraz XIX–XX[w:] Społeczeństwo polskie XVIII i XIX w. Studia o grupach elitarnych, red. J. Leskiewiczowa, t. VII, Warszawa 1982.
Kargol T., Konfrontacja metryki józefińskiej z innymi źródłami historycznymi na przykładzie topografii i społeczeństwa Brodów w II połowie XVIII wieku [w:] Galicyjskie miasta i miasteczka w epoce zmian społeczno-politycznych w Europie Środkowo-Wschodniej w XVIII–XIX wieku. Zbiór studiów, red. T. Kargol, B. Petryszak i K. Ślusarek / Halytski mista v epokhu politychno-suspilnykh zmin u Tsentralno-Skhidnii Yevropi XVIII–XIX stolit. Zbirnyk naukovykh prats, pid redaktsiieiu T. Karholia, B. Petryshak i K. Sliusarka, Kraków –Lviv 2018.
Miasta i miasteczka wschodniej części Galicji pod koniec XVIII wieku, t. IV: K. Ślusarek, Typologia funkcjonalna miast Galicji. Przełom XVIII i XIX wieku, Kraków–Lwów 2020.
Miasta i miasteczka wschodniej części Galicji pod koniec XVIII wieku, t. V: T. Kargol, Rzymskokatolickie instytucje religijne w miastach Galicji. Przełom XVIII i XIX wieku, Kraków–Lwów 2020.
Miasta i miasteczka wschodniej części Galicji pod koniec XVIII wieku, t. VI: M. Baczkowski, Wpływ armii austriackiej na miasta Galicji 1772–1815, Kraków–Lwów 2020.
Senkowska-Gluck M., Pojęcie elity i jego przydatność dla badań historycznych [w]: Społeczeństwo polskie XVIII i XIX wieku. Studia o grupach elitarnych, red. J. Leskiewiczowa, t. VII, Warszawa 1982.
Stadnyk I., Hreko-katolytski relihiini instytutsii u mistakh Halychyny naprykintsi XVIII – pochatku XIX st. (na vybranykh prykladakh) [w:] Miasta i miasteczka wschodniej części Galicji pod koniec XVIII wieku, t. 1: Władza i społeczeństwo. Zbiór studiów, red. T. Kargol, B. Petryszak i K. Ślusarek, Kraków–Lwów 2020.
Ślusarek K., Czy u schyłku XVIII wieku miasta leżące w najdalej na wschód wysuniętej części Galicji rzeczywiście były miastami?, „Kwartalnik Historyczny”, t. 129, nr 3.
Ślusarek K., Drobna szlachta w Galicji 1772–1848, Kraków 1994.
Ślusarek K., Kobiety jako posiadaczki nieruchomości w miastach wschodniej części Galicji pod koniec XVIII wieku [w:] Studia i materiały z historii nowożytnej i najnowszej Europy Środkowo-Wschodniej, t. 1: Na styku epok. Ziemie południowo-wschodniej Rzeczypospolitej od XVII do początku XIX wieku, red. T. Kargol, W. Michałowski, Kraków–Kijów 2020.
Ślusarek K., Materiały podatkowe jako źródło do dziejów miast galicyjskich w czasach józefińskich [w:] Galicyjskie miasta i miasteczka w epoce zmian społeczno-politycznych w Europie Środkowo-Wschodniej w XVIII–XIX wieku. Zbiór studiów, red. T. Kargol, B. Petryszak i K. Ślusarek / Halytski mista v epokhu politychno-suspilnykh zmin u Tsentralno-Skhidnii Yevropi XVIII–XIX stolit. / Zbirnyk naukovykh prats pid redaktsiieiu T. Karholia, B. Petryshak i K. Sliusarka, Kraków–Lviv 2018.
Ślusarek K., Przestrzeń miejska Zbaraża w świetle akt podatkowych z lat 80. XVIII wieku, „Galicja. Studia i materiały” 2018, t. 4.
Ślusarek K., Rola gospodarcza lasów w dobrach ziemskich w Galicji w XIX wieku, „Studia i Materiały Ośrodka Kultury Leśnej” 2014, 13.
Zielińska T., Szlacheccy właściciele nieruchomości w miastach XVIII wieku, Warszawa 1987.
Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze t. I: Brody, oprac. T. Kargol, Kraków 2018.
Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze t. II: Husiatyn i Tarnopol, oprac. V. Dolinovskyi, Kraków 2018.
Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze t. III: Zbaraż, oprac. K. Ślusarek, Kraków 2018.
Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze t. IV: Suchostaw, Tarnoruda i Touste, oprac. M. Baczkowski, Kraków 2018.
Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, t. V: Gliniany i Janów, oprac. I. Stadnyk, Kraków 2018.
Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, t. VI: Mikulińce i Zarudzie, oprac. B. Petryszak, Kraków 2018.
Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, t. VII: Grzymałow i Kopyczyńce, oprac. Ł. Jewuła, Kraków 2018.
Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, t. VIII: Kamionka Strumiłowa i Toporów, oprac. K. Ślusarek, Kraków 2018.
Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, t. IX: Olesko i Skałat, oprac. V. Dolinovskyi, Kraków 2018.
Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, t. X: Markopol i Sasów, oprac. M. Baczkowski, Kraków 2019.
Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, t. XI: Jagielnica i Jezupol, oprac. V. Dolinovskyi, Kraków 2019.
Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, t. XII: Biały Kamień i Chołojów, oprac. M. Baczkowski, Kraków 2019.
Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, t. XIII: Chorostków i Trembowla, oprac. R. Melnyk, Kraków 2019.
Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, t. XIV: Budzanów i Skała, oprac. T. Kargol, Kraków 2019.
Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, t. XV: Obertyn, Tłumacz i Zabłotów, oprac. K. Ślusarek, Kraków 2019.
Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, t. XVI: Śniatyn, oprac. M. Baczkowski, Kraków 2019.
Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, t. XVII: Jabłonów, Peczeniżyn i Pistyń, oprac. K. Ruszała, Kraków 2019.
Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, t. XVIII: Buczacz i Złoty Potok, oprac. I. Stadnyk, Kraków 2019.
Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, t. XIX: Barysz, Jazłowiec, Jezierzany i Probużna, oprac. T. Kargol, Kraków 2019.
Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, t. XX: Bohorodczany i Stanisławów, oprac. V. Dolinovskyi, Kraków 2019.
Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, t. XXI: Dobrotwór i Gołogóry, oprac. Ł. Jewuła, Kraków 2019.
Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, t. XXII: Łysiec i Ułaszkowce, oprac. V. Dolinovskyi, Kraków 2019.
Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, t. XXIII: Brzeżany i Kąkolniki, oprac. M. Baczkowski, Kraków 2019.
Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, t. XXIV: Szczurowice i Witków Nowy, oprac. B. Petryszak, Kraków 2019.
Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, t. XXV: Narajów, Sokołówka i Wybranówka, oprac. G. Zamoyski, Kraków 2019.
Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, t. XXVI: Gwoździec i Kułaczkowce, oprac. K. Ślusarek, Kraków 2020.
Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, t. XXVII: Leszniów, Mielnica, Uście Biskupie i Zaleszczyki, oprac. Ł. Jewuła, Kraków 2020.
Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, t. XXVIII: Chocimierz i Kamionka Wielka, oprac. K. Ślusarek, Kraków 2020.
Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, t. XXIX: Strusów, Tłuste i Uścieczko, oprac. G. Zamoyski, Kraków 2020.
Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, t. XXX: Podgrodzie, Podkamień i Strzeliska Nowe, oprac. K. Ślusarek, Kraków 2020.
Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, t. XXXI: Niżniów i Sołotwina, oprac. V. Dolinovskyi, Kraków 2020.
Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, t. XXXII: Busk, Kutkorz, Pomorzany, Radziechów i Stanisławczyk, oprac. G. Zamoyski, Kraków 2020.
Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, t. XXXIII: Chodorów i Rozdół, oprac. V. Dolinovskyi, Kraków 2020.
Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, t. XXXIV: Czernelica, Horodenka i Kudryńce, oprac. G. Zamoyski, Kraków 2020.
Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, t. XXXV: Brzozdowce i Knihynicze, oprac. V. Dolinovskyi i I. Stadnyk, Kraków 2020.
Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, t. XXXVI: Podhajce, Stratyn i Zawałów, oprac. M. Baczkowski, Kraków 2020.
Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, t. XXXVII: Bursztyn, Delatyn i Kozowa, oprac. K. Ruszała, Kraków 2020.
Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, t. XXXVIII: Kołomyja, Kosów i Kuty, oprac. Ł. Jewuła, Kraków 2020.
Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, t. XXXIX: Złoczów, oprac. I. Stadnyk, Kraków 2020.
Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, t. XL: Nadwórna i Zborów, oprac. R. Melnyk, Kraków 2020.
Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, t. XLI: Przemyślany i Załoźce Nowe, oprac. T. Kargol, Kraków 2020.
Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, t. XLII: Bołszowce, Dźwinogród, Gródek, Mariampol i Otynia, oprac. Ł. Jewuła, Kraków 2020.
Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, t. XLIII: Czortków, Korolówka i Krzywcze, oprac. R. Melnyk, Kraków 2020.
Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, t. XLIV: Jezierna i Podkamień, oprac. B. Petryszak, Kraków 2020.
Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, t. XLV: Borszczów, Kozłów i Manasterzyska, oprac. T. Kargol, Kraków 2020.
Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, t. XLVI: Tyśmienica i Uście Zielone, oprac. V. Dolinovskyi, B. Petryszak i K. Ślusarek, Kraków 2020.
Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, t. XLVII: Bóbrka, Mikołajów i Świrz, oprac. G. Zamoyski, Kraków 2020.
Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, t. XLVIII: Dunajów, Firlejów i Rohatyn, oprac. T. Kargol, Kraków 2020.
(Wszystkie podane wyżej publikacje dostępne pod adresem: www.miasta-galicji.pl/publikacje oraz www.infona.pl).
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Galicja.Studia i materiały
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
