Relacje ukraińskiej inteligencji Galicji i Naddnieprzańskiej Ukrainy w drugiej połowie XIX wieku
DOI:
https://doi.org/10.15584/galisim.2024.11.39Słowa kluczowe:
ukraińska idea, ukraińska inteligencja, Galicja, Naddnieprzańska Ukraina, narodowy ruchAbstrakt
Kształtowanie się ukraińskiej narodowej idei oraz ruchu wyzwoleńczego przypadło na XIX i początek XX wieku. Odbywało się to w złożonych warunkach rozdzielenia podstawowej masy ukraińskiej ludności między dwoma imperiami – Romanowowych i Habsburgów, które wszystkimi środkami usiłowały nie dopuścić do umocnienia narodowej świadomości Ukraińców. Jednak w drugiej połowie XIX wieku nieliczne kręgi ukraińskiej inteligencji Naddnieprzańskiej Ukrainy i Galicji nawiązały wzajemną relację i rozwinęły aktywną kulturową i edukacyjną działalność wśród ukraińskiej ludności obu imperiów. W związku z represjami i prześladowaniami Ukraińców w Rosji narodowa inteligencja zadecydowała przenieść centrum życia społeczno-kulturowego do Galicji, gdzie po reformach konstytucyjnych Habsburgów z lat 60. XIX wieku zostały spełnione warunki legalnej społeczno-politycznej działalności. Konsekwencją współpracy były powołane na terenie Galicji organizacje (Towarzystwo imienia Szewczenki) i czasopisma („Diło”, „Prawda”, „Zoria”), które odegrały wiodącą rolę w podniesieniu ukraińskiego narodowego ruchu.
Downloads
Bibliografia
Barvins’kyi O., Pro zasnovannie o doteperishnii rozvytok Tovarystva im. Shevchenka u Lvovi, „Zapysky Tovarystva im. Shevchenka” 1892, t. 1.
Barwiński E., Ukraińskie sny o potędze [in:] Z życia i faktów, Lwów 1922.
Burlaka H., Literaturna spadshchyna M. Hrushevs’koho v konteksti ukrains’koi literatury, „Ukrains’kyi istoryk” 2002, nr 1–4.
Chornovol I., Pols’ko-ukrains’ka ugoda 1890–1894 rr., Lviv 2000.
Doroshenko D.I., Ohlad ukrains’koi istoriografii. Derzhavna shkola: istoria, politologia, pravo, Kyiv 1996.
Drahomanov M., „Perednie slovo” (do „Hromady” 1878 r.) [in:] M.P. Drahomanov, Vybrane („...Mii zadum zlozhyty ocherk istorii cyvilizacii na Ukraini”), Kyiv 1991.
Franko I., Krytychni pys’ma o halitskii inteligentsii [in:] I. Franko, Zibrannia tvoriv u 50-ty tomach, Kyiv 1980, t. 26.
Holobuts’kyi P.V., Inteligentsia ta intelektualy [in:] Encyklopedia istorii Ukrainy, Kyiv 2005, t. 3.
Holovatskii Ja., Try vstupytelnii predpodavaniia o ruskoi slovesnosty, Lvov 1849.
Istoria Rusiv, ukrains’kyi pereklad Ivana Dracha, Kyiv 1991.
Kohut Z., Korinnia identychnosti. Studii z ranniomodernoi i modernoi istorii Ukrainy, Kyiv 2004.
Korduba M., Zviazky V. Antonovycha z Halychynoju, „Ukraina”, Kyiv 1928, kn. 5.
Kostomarov M., Dvi rus’ki narodnosty, Kyiv–Leipzig 1920.
Kostomarov M.I., „Zakon Bozhyi” (Knyha buttia ukrains’koho narodu), Kyiv 1991.
Kostomarov N., Cherty narodnoi juzhnorusskoi istorii [in:] N.I. Kostomarov, Istoricheskie proizviedienija. Avtobiografija, Kiev 1989.
Maksymovych M., Malorossiiskia pesni, Moskva 1927.
Nakonechnyi Je.P., Ukradene imja. Chomu rusyny staly ukraintsiamy, peredmova Ya. Dashkevycha, 4-e vydannia, Kyiv 2013.
Raikivs’kyi I., Ideja ukrains’koi natsionalnoi jednosti v hromads’komu zhytti Halychyny XIX stolittia, Ivano-Frankivs’k 2012.
Romaniuk M.M., Halushko M.V. Ukrains’ki chasopysy Lvova 1848–1939: istoryko-bibliografichne doslidzhennia, Lviv 2011, t. 1.
Rublov O.S., Inteligentsia ukrains’ka, vytoky tradytsii ta ich rozvytok [in:] Encyklopedia istorii Ukrainy, Kyiv 2005, t. 3.
Savenko V., Zasnuvannia Tovarystva im. Shevchenka u Lvovi u 1873 r.: joho struktura i zavdannia, „Naukovi zapysky Ternopils’koho nacionalnoho pedahohichnoho universytetu imeni Volodymtra Hnatiuka. Serija Istorija”, 2011, vyp. 2.
Sereda O., Hromady rannih narodovtsiv u Shidnii Halychyni (60-ti roky XIX stolittia), „Ukraina: kulturna spadshchyna natsionalna svidomist’, derzhavnist’”, 2001, vyp. 9.
Wojtowicz-Huber B., „Ojcowie narodu”. Duchowieństwo greckokatolickie w ruchu narodowym Rusinów galicyjskich (1867–1918), Warszawa 2008.
Zashkilnyak L., M. Hrushevs’ky i Halychyna (do pryizdu do Lvova 1894 r.) [in:] Mychailo Hrushevsky i lvivs’ka istorychna shkola. Materialy konferencii, New York–Lviv 1995.
Zashkilnyak L., „Vidnaidennia Ukrainy”: dumky ukrains’koi intelektualnoi elity XIX – pochatku XX stolittia shchodo miscia i roli Ukrainy v Evropi, „Przegląd Wschodni. Kwartalnik” 2014, t. XIII, z. 2 (50).
„Zoria Halicka” 1848, 15 мai (chyslo 1).
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Galicja.Studia i materiały
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
