Sukcesy i porażki reformy systemu pieczy zastępczej
DOI:
https://doi.org/10.15584/kpe.spec.crae.2024.28Słowa kluczowe:
piecza zastępcza, małoletni, wsparcie rodziny, deinstytucjonalizacjaAbstrakt
Od pierwszych lat XXI w. w Polsce wprowadzana jest reforma systemu opieki zastępczej. Chociaż głównym celem było zlikwidowanie placówek opiekuńczo-wychowawczych i zastąpienie ich pieczą rodzinną, to nie udało się tego w pełni osiągnąć. Mimo intensywnych wysiłków w pracy z rodziną, dzieci nadal kierowane są do pieczy zastępczej. Wciąż brakuje wystarczającej liczby rodzin zastępczych.
Artykuł ma na celu ukazanie problemów istniejących w systemie instytucjonalnej opieki nad dziećmi. Wskazano na nieefektywną pracę z rodziną jako główną przyczynę utrzymującego się zapotrzebowania na opiekę instytucjonalną. W artykule zarekomendowano propozycję nowego podejścia do wsparcia dziecka i rodziny. Jako kluczowe wskazano wykorzystanie narzędzi do szacowania ryzyka umożliwiające planowanie skutecznych interwencji. Zwrócono uwagę na konieczność wprowadzenia krótkoterminowych programów o udowodnionej naukowo skuteczności.
Bibliografia
Chávez-García M., Child Welfare in America, “Journal of Women’s History” 2019, 31, nr 4.
Chudnicki A., Reforma systemu pieczy zastępczej. Założenia, rzeczywistość, perspektywy, „Lubelski Rocznik Pedagogiczny” 2017, 35, nr 2, http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2016.35.2.177.
Dozier M., Bernard K., Coaching parents of vulnerable infants: The attachment and biobehavioral catch-up approach, “Guilford Publications”, New York 2019.
Europejska Grupa Ekspertów ds. Przejścia od Opieki Instytucjonalnej do Opieki świadczonej na Poziomie Lokalnych Społeczności, Ogólnoeuropejskie wytyczne dotyczące przejścia od opieki instytucjonalnej do opieki świadczonej na poziomie lokalnych społeczności, Bruksela 2012, https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/media/17881/12.pdf (dostęp: 12.12.2023).
Eurostat, Living conditions in Europe – poverty and social exclusion, https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Living_conditions_in_Europe_-_poverty_and_social_exclusion (dostęp: 22.11.2023).
Gardner F., Montgomery P., Knerr W., Transporting Evidence-Based Parenting Programs for Child Problem Behavior (Age 3–10) Between Countries: Systematic Review and Meta-Analysis, “Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology” 2016, 45, nr 6, 10.1080/15374416.2015.1015134.
Główny Urząd Statystyczny, Rodziny w Polsce w świetle wyników NSP 2021, Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2021, Warszawa 2021, https://stat.gov.pl/download/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/6536/7/2/1/rodziny_w_polsce_w_swietle_wynikow_nsp2021.pdf (dostęp: 27.12.2023).
Goldman P.S., Bakermans-Kranenburg M.J., Bradford B., Christopoulos A., Lim P., Ken A., Cuthbert C., Duchinsky R. i in., Institutionalisation and deinstitutionalisation of children 2: policy and practice recommendations for global, national, and local actors, “The Lancet. Child & Adolescent Health” 2020, 4, nr 8, https://doi.org/10.1016/S2352-4642(20)30060-2.
Harlow E., Children’s Rights, Deinstitutionalisation and the Development of Foster Care Services across the World, “Practice, Social Work in Action” 2022, 34, nr 3, https://doi.org/10.1080/09503153.2021.1909719.
Informacja Rady Ministrów o realizacji w roku 2022 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, Warszawa 2023, https://www.gov.pl/attachment/32d9d05e6e7e-4d40-b7e0-bd59e70de95a (dostęp: 27.12.2023).
Juffer F., Bakermans-Kranenburg M.J., van IJzendoorn M.H., Pairing attachment theory and social learning theory in video-feedback intervention to promote positive parenting, “Current opinion in psychology” 2017, nr 15.
Kozłowski P., Kuratela rodzinna w Polsce – dynamika natężenia zadań w postępowaniu rozpoznawczym i wykonawczym, „Resocjalizacja Polska” 2019, 17, nr 1.
Krasiejko I., Realizacja asystentury rodziny oraz postulaty zmian w ustawie o wspieraniu rodziny – perspektywa asystentów rodziny, „Praca Socjalna” 2022, 37, nr 1.
Mółka M., Pedagog resocjalizacyjny czy menedżer przestępcy? Między case work a case management w dozorze kuratora sądowego, „Studia Paedagogica Ignatiana” 2021, 24, nr 5.
Muskała M., Od „pracy z jednostką” do „kierowania jednostką” w przestrzeni kurateli sądowej, „Resocjalizacja Polska” 2019, 17, nr 1, https://doi.org/10.22432/pjsr.2019.17.10.
Najwyższa Izba Kontroli, Wsparcie systemu pieczy zastępczej w procesie deinstytucjonalizacji, https://www.nik.gov.pl/plik/id,27403,vp,30218.pdf (dostęp: 27.12.2023).
Prusinowska-Marek A., Praktyka sądowa w zakresie realizacji zasady tymczasowości pieczy zastępczej, „Prawo w Działaniu” 2019, nr 40, doi: 10.32041/pwd.4002.
Prusinowska-Marek A., Skuteczność i celowość prowadzenia długoletnich nadzorów wykonywanych przez kuratorską służbę sądową w sprawach opiekuńczych, „Prawo w Działaniu” 2017, nr 29.
Prusinowska-Marek A., Praktyka sądowa w zakresie realizacji zasady tymczasowości pieczy zastępczej – raport z badań, Instytut Wymiaru Sprawiedliwości, Prawo Rodzinne, Warszawa 2018.
Schrader-McMillan A., Barlow J., Improving the Effectiveness of the Child Protection System – a Review of Literature, “Early Intervention Foundation” 2017, https://www.eif.org.uk/files/pdf/cp-1-schradermcmillanbarlow.pdf (dostęp: 5.12.2023).
Skalec-Ruczyńska A., Skala zjawiska przemocy jako przyczyny umieszczania dzieci w systemie pieczy zastępczej i rola opiekunów zastępczych w przezwyciężaniu jej konsekwencji, „Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka” 2023, nr 22(1).
Steer R.A., Children in Care, 1834–1929: The Lives of Destitute, Orphaned and Deserted Children, Yorkshire-Philadelphia 2020.
Trattner W.I., From poor law to welfare state: A history of social welfare in America, New York 2007.
Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, Dz.U. z 21 lipca 2011 r., nr 149, poz. 887 z późn. zm.
Wydział Statystycznej Informacji Zarządczej, Departament Strategii i Funduszy Europejskich, Ministerstwo Sprawiedliwości, Placówki opiekuńczo-wychowawcze – umieszczenie małoletnich w latach 1989–2022, https://isws.ms.gov.pl/pl/baza-statystyczna/opracowania-wieloletnie/ (dostęp: 12.12.2023).
Wydział Statystycznej Informacji Zarządczej, Departament Strategii i Funduszy Europejskich, Ministerstwo Sprawiedliwości, Stan kart Opm przedstawiający liczbę małoletnich objętych na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu opieką, kuratelą lub nadzorem wynikającym z ograniczenia władzy rodzicielskiej / (stan w ostatnim dniu okresu sprawozdawczego) w latach 1989–2022, https://isws.ms.gov.pl/pl/baza-statystyczna/opracowania-wieloletnie/ (dostęp: 12.12.2023).
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 KULTURA – PRZEMIANY – EDUKACJA
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
