Zmiany w poziomie rozwoju społecznego województw w latach 2010 i 2019 z zastosowaniem dynamicznego miernika syntetycznego
DOI:
https://doi.org/10.15584/nsawg.2021.1.6Słowa kluczowe:
poziom rozwoju społecznego, województwa, syntetyczny miernik dynamiki, rankingAbstrakt
Celem niniejszej pracy jest porównanie poziomu rozwoju społecznego województw w okresie 2010–2019 z zastosowaniem dynamicznego miernika syntetycznego. Badania przeprowadzono na podstawie danych publikowanych przez Główny Urząd Statystyczny charakteryzujących sytuację społeczną w poszczególnych województwach w latach 2010 i 2019. Zastosowano metodę porządkowania liniowego obiektów wielocechowych, przy czym normowanie zmiennych przeprowadzono metodą unitaryzacji zerowanej. Analizę przeprowadzono w ujęciu statycznym i dynamicznym. W oparciu o wartości wskaźnika syntetycznego, który obejmował 11 cech opisujących sytuację demograficzną, rynku pracy, edukacji i warunków życia ludności, sporządzono rankingi województw pod względem poziomu rozwoju społecznego w badanych latach w ujęciu statycznym i dynamicznym. Na podstawie dynamicznego miernika syntetycznego oceniono kierunek i wielkość zmian, jakie zaszły w poszczególnych województwach w okresie 2010–2019. Badania wykazały, że tylko w 7 województwach (mazowieckim, małopolskim, pomorskim, dolnośląskim, podkarpackim, kujawsko- pomorskim i podlaskim) sytuacja pod względem przyjętego zestawu cech diagnostycznych poprawiła się, a w pozostałych uległa pogorszeniu. W 2019 roku najlepsza sytuacja była w województwach: mazowieckim, małopolskim, pomorskim i wielkopolskim, a najniższe wskaźniki odnotowano w województwach: świętokrzyskim, warmińsko-mazurskim, opolskim i zachodniopomorskim. W badanym okresie wzrosły dysproporcje między województwami pod względem badanego zjawiska. Zastosowanie dynamicznego wskaźnika poziomu rozwoju umożliwiło nie tylko uporządkowanie liniowe obiektów, lecz także ocenę kierunku i wielkości zmian w poszczególnych obiektach w badanym okresie.
Bibliografia
Bożek, J. (2002). O niektórych metodach porządkowania liniowego. Wiadomości Statystyczne, 9, 10–16.
Bożek, J. (2016). Differentiation of districts of the małopolskie voivodeship with respect to chosen social problems. Journal of Agribusiness and Rural Development, 2(40), 249–256. DOI:10.17306/JARD.2016.28.
Bożek, J., Szewczyk, J. (2014). Zróżnicowanie powiatów województwa małopolskiego pod względem poziomu infrastruktury technicznej i społecznej. Zeszyty Naukowe SGGW, Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, 108, 69–78. DOI:10.22630/EIOGZ.2014.108.40.
Chojnicki, Z. (1989). Podstawowe aspekty rozwoju społeczno-gospodarczego. W: A. Kukliński (red.), Współczesne problemy gospodarki przestrzennej Polski. Seria: Rozwój Regionalny, Rozwój Lokalny, Samorząd Terytorialny, 18 (s. 107–121). Warszawa: Wydział Geografii i Studiów Regionalnych UW, Instytut Gospodarki Przestrzennej.
Chrzanowska, M., Drejerska, N. (2016). Ocena rozwoju społeczno-gospodarczego gmin województwa mazowieckiego z wykorzystaniem metody analizy wielowymiarowej. Wiadomości Statystyczne, 6, 59–69.
Czapiński, J., Panek, T., Batorski, D. (red.). (2013). Diagnoza społeczna 2013. Warunki i jakość życia Polaków. Raport. Warszawa: Zakład Wydawnictw Statystycznych.
Czyż, T. (2012). Poziom rozwoju społeczno-gospodarczego Polski w ujęciu subregionalnym. Przegląd Geograficzny, 84, 219–236. DOI:10.7163/PrzG.2012.2.3.
Dyba, W. M., Stryjakiewicz, T. (2012). Zróżnicowanie poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego gmin województwa wielkopolskiego w świetle realizacji polityki intraregionalnej. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
Encyklopedia PWN (1997). Warszawa: PWN.
Grabiński, T., Wydymus, S., Zeliaś, A. (1989). Metody taksonomii numerycznej w modelowaniu zjawisk społeczno-gospodarczych. Warszawa: PWN.
https://bdl.stat.gov.pl/BDL/dane/podgrup/temat (2020.11.12).
Jarocka, M. (2015). Wybór procedury normalizacyjnej w analizie porównawczej obiektów wielocechowych. Economics and Management, 1, 113–126. DOI: 10.12846/j.em.2015.01.08.
Kukuła, K. (2000). Metoda unitaryzacji zerowanej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kukuła, K. (2017). Zanieczyszczenia środowiska a działalność proekologiczna w Polsce w 2015 roku w świetle wielowymiarowej analizy porównawczej. Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Problemy Rolnictwa Światowego, 17(3), 226–238. DOI: 10.22630/PRS.2017.17.3.69.
Łuczak, A., Wysocki, F. (2012). Zastosowanie uogólnionej miary odległości GDM oraz metody TOPSIS do oceny poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego powiatów województwa wielkopolskiego. Przegląd Statystyczny, 59(2), 298–311.
Malina, A. (2020). Analiza przestrzennego zróżnicowania poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego województw Polski w latach 2005–2017. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 61(1), 138–155. DOI: 10.15584/nsawg.2020.1.10.
Miś, Ł. (2012). Pytanie o cud. Problemy społeczne i praca socjalna. Kraków: Nomos.
Olak, A. (2014). Zjawisko bezrobocia a zagrożenie społeczne. Modern Management Review, 21(4), 141–155. DOI: 10.7862/rz.2014.mmr.52.
Piszczek, S. (2013). Zróżnicowanie przestrzenne poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego obszarów wiejskich województwa kujawsko-pomorskiego. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 31, 334–346.
Pociecha, J., Podolec, B., Sokołowski, A., Zając, K. (1988). Metody taksonomiczne w badaniach społeczno-ekonomicznych. Warszawa: PWN.
Samuelson, P. A., Nordhaus, W. D. (2012). Ekonomia. Warszawa: Rebis.
Schumpeter, J. A. (1960). Teoria rozwoju gospodarczego. Warszawa: PWN.
Siudek, T., Drabarczyk, K., Zawojska, A. (2018). Rozwój społeczny powiatów województwa mazowieckiego – kwantyfikacja i ocena. Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, 123, 17–42. DOI:10.22630/EIOGZ.2018.123.19.
Sompolska-Rzechuła, A. (2016). Zróżnicowanie rozwoju społecznego w ujęciu przestrzennym. Wiadomości Statystyczne, 1, 62–78.
Sztompka, P. (2005). Socjologia zmian społecznych. Kraków: Znak.
Szymańczak, J. (2012). Starzenie się polskiego społeczeństwa – wybrane aspekty demograficzne. Studia BAS, 2(30), 9–28.
Wojewodzic, T. (2002). Ocena poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego gmin województwa małopolskiego. Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Agrobiznes, 941, 483–487.
Ziemiańczyk, U. (2010). Ocena poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego gmin wiejskich i miejsko-wiejskich w województwie małopolskim. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, 14, 31–40.
Zioło, M., Jaworska, M. (2007). Zróżnicowanie banków spółdzielczych województwa lubelskiego pod względem wskaźników efektywności. Roczniki Naukowe SERiA, 9(3), 247–251.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
