Zmiany poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego w Polsce w ujęciu subregionalnym

Abstrakt

W opracowaniu dokonano analizy poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego subregionów (NUTS-3) w Polsce na podstawie 60 wskaźników ujętych w ramach czterech składowych (czynników) rozwoju regionalnego: kapitału materialnego, kapitału ludzkiego, środowiska naturalnego oraz innowacyjności i przedsiębiorczości. Celem artykułu jest określenie zróżnicowania poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego Polski w układzie jednostek NUTS-3. Poziom rozwoju społeczno-gospodarczego, a także poziom rozwoju jego czynników przedstawiono na podstawie syntetycznego miernika ukazującego odległość taksonomiczną danego subregionu od ustalonego wzorca rozwoju. Badanie równolegle przeprowadzono w ujęciu statycznym (na podstawie wartości wskaźników w 2019 roku) oraz w ujęciu dynamicznym (na podstawie zmian wartości wskaźników w latach 2010–2019). W opracowaniu weryfikacji poddano hipotezę, według której rozwój społeczno-gospodarczy subregionów w Polsce jest mocno zróżnicowany, a najwyższy jego poziom odnotowuje się w największych miastach wojewódzkich: Warszawie, Krakowie, Wrocławiu, czy Poznaniu, natomiast najniższy – w subregionach oddalonych od wskazanych dużych miast stanowiących centra rozwoju. Na podstawie przeprowadzonych badań można stwierdzić, iż – z jednej strony – o bieżącym poziomie rozwoju poszczególnych subregionów w Polsce w znacznej mierze decydują działania podejmowane w ostatnim dziesięcioleciu, czyli w okresie pełnego uczestnictwa w polityce spójności Unii Europejskiej, a z drugiej strony – obserwuje się coraz większe dysproporcje rozwojowe na poziomie jednostek NUTS-3, gdyż w największym stopniu zwiększył się poziom rozwoju społeczno-gospodarczego w najsilniejszych gospodarczo subregionach, a w najmniejszym stopniu – w relatywnie słabiej rozwiniętych subregionach (np. w tych, które położone są przy północnej, północno-wschodniej i południowo-zachodniej granicy Polski).