Rozwój regionalny a paradygmat nowego regionalizmu
DOI:
https://doi.org/10.15584/nsawg.2022.2.4Słowa kluczowe:
rozwój regionalny, region, nowy regionalizmAbstrakt
W artykule podjęto zagadnienie rozwoju regionalnego w kontekście paradygmatu określanego mianem nowego regionalizmu. Głównym celem przeprowadzonych analiz było ukazanie istoty i specyfik koncepcji nowego regionalizmu w odniesieniu do współczesnych procesów rozwojowych w wymiarze regionalnym. W pierwszej części artykułu dokonano – wykorzystując metodę analizy literatury przedmiotu – zwięzłej charakterystyki najważniejszych tendencji i kierunków przemian w zakresie teoretycznych ujęć rozwoju regionalnego. Na tym tle przedstawiono dyskurs nowego regionalizmu, skupiając się na zidentyfikowanych w opracowaniach z zakresu regionalistyki, kwestiach dyskusyjnych o charakterze ideologicznym, naukowym i praktycznym. Następnie ukazano istotę nowego regionalizmu jako paradygmatu rozwojowego współczesnych regionów. W ostatniej części artykułu przywołano główne wątki krytycznej recepcji koncepcji nowego regionalizmu. Przeprowadzone w artykule analizy i charakterystyki skłaniają do wniosku, że paradygmat nowego regionalizmu jest – pomimo pewnych słabości – adekwatną odpowiedzią na współczesne trendy rozwojowe i przemiany globalne. Stwarza szansę przezwyciężenia problemów rozwojowych w każdym regionie, między innymi poprzez wykorzystanie mechanizmów i zasobów samodzielnego, zrównoważonego rozwoju, a w rezultacie na zmniejszenie nierówności i społeczno-ekonomicznych dysproporcji międzyregionalnych.
Bibliografia
Aghion, P., Howitt, P. (1998). Endogenous Growth Theory. Cambridge, MA.: Mit Press.
Allen, J., Massey, D., Cochrane, A. (1998). Rethinking the region. London: Routledge.
Andersson, M. (2007). Region branding: the case of the Baltic Sea Region. Place Branding, 3(2), 120–130. DOI: 10.1057/palgrave.pb.6000057.
Bassand, M., Brugger, E., Bryden, J.M., Friedmann, J., Stuckey, B. (red.). (1986). Self-Reliant Development in Europe. Theory, Problems, Actions. Gower: Aldershot.
Boć, J., Malarski, S. (2008). Polskie regiony w procesie integracji europejskiej. W: K. Nowacki, R. Russano (red.), Prawne problemy regionalizacji w Europie (s. 79–113). Wrocław: Kolonia Limited.
Churski, P. (red.). (2011). Zróżnicowanie regionalne w Polsce. Warszawa: Biuletyn KPZK PAN, z. 248.
Cymbrowski, B. (2009). „Nowy regionalizm” jako wymyślanie tradycji politycznej. Próba krytycznej oceny zjawiska. W: D. Rancew-Sikora, G. Woroniecka, C. Obracht-Prondzyński (red.), Kreacje i nostalgie. Antropologiczne spojrzenie na tradycje w nowoczesnych kontekstach (s. 124–132). Warszawa: Polskie Towarzystwo Socjologiczne.
Dominiak, J., Churski, P. (2012). Rola innowacji w kształtowaniu regionów wzrostu i stagnacji gospodarczej w Polsce. Studia Regionalne i Lokalne, 4(50), 55–60. Fukuyama, F. (1997). Zaufanie: kapitał społeczny a droga do dobrobytu, tłum. A. i L. Śliwa. Warszawa–Wrocław: PWN.
Gąsior-Niemiec, A. (2008). Nowy regionalizm w Europie – zarys problematyki. W: P. Jakubowska, A. Kukliński, P. Żuber (red.), Problematyka przyszłości regionów. W poszukiwaniu nowego paradygmatu (s. 352–370). Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.
Gąsior-Niemiec, A. (2013). Promocja marki regionu, czyli o dyskursywnych strategiach odwracania się od Wschodu. W: T. Zarycki (red.), Polska Wschodnia i orientalism (s. 110–134). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Geisler, R. (2007). Cnoty obywatelskie jako struktury kognitywne w rozwoju regionalnym. Przypadek województwa śląskiego. Tychy: Śląskie Wydawnictwo Naukowe, Wyższa Szkoła Zarządzania i Nauk Społecznych w Tychach.
Głuszczuk, D. (2011). Istota rozwoju regionalnego i jego determinanty. Ekonomia Economics. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 5(17), 68–80.
Gorzelak, G. (2003). Bieda i zamożność regionów. Założenia, hipotezy, przykłady. Studia Regionalne i Lokalne, 1(11), 37–58.
Gorzelak, G. (2009). Fakty i mity rozwoju regionalnego. Studia Regionalne i Lokalne, 2(36), 5–27.
Gorzelak, G., Jałowiecki, B. (2000). Konkurencyjność regionów. Studia Regionalne i Lokalne, 1(1), 7–24.
Gren, J. (2002). New Regionalism and West Sweden: Change in the Regionalism Paradigm. Regional and Federal Studies, 12(3), 79–101. DOI: 10.1080/714004766.
Grillitsch, M. (2019). Following or breaking regional development paths: onthe role and capability of the innovative entrepreneur. Regional Studies 53(5), 681–691. DOI: 10.1080/00343404.2018.1463436.
Grosse, T.G. (2002). Przegląd koncepcji teoretycznych rozwoju regionalnego. Studia Regionalne i Lokalne, 1(8), 25–48.
Grosse, T.G. (2007). Innowacyjna gospodarka na peryferiach? Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
Grosse, T.G. (2012). W objęciach europeizacji. Wybrane przykłady z Europy Środkowej i Wschodniej. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN.
Gruchman, B. (1992). Nowy paradygmat rozwoju regionalnego. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 2, 19–24.
Harrison, J. (2013). Configuring the New ‘Regional World’: On being Caught between Territory and Network. Regional Studies, 47(1), 55–74. DOI: 10.1080/00343404.2011.644239.
Harrison, R., Huntington, S. (red.). (2003). Kultura ma znaczenie. Jak wartości wpływają na rozwój społeczeństw, tłum. S. Dymczyk. Poznań: Zysk i S-ka.
Herbst, M. (2007). Kapitał ludzki i kapitał społeczny a rozwój regionalny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Hryniewicz, J. (2000). Endo- i egzogenne czynniki rozwoju gospodarczego gmin i regionów. Studia Regionalne i Lokalne, 2, 53–77.
Hryniewicz, J.T. (2004). Polityczny i kulturowy kontekst rozwoju gospodarczego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Hudson, R. (2007). Regions and regional uneven development forever? Some reflective comments upon theory and practice. Regional Studies, 41(9), 1149–1160. DOI: 10.1080/00343400701291617.
Jakubowska, P., Kuliński, A., Żuber, P. (red.). (2009). The Future of Regions in the Perspective of Global Change. Case studies. Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.
Jewtuchowicz, A. (2005). Terytorium i współczesne dylematy jego rozwoju. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Keating, M. (1985). The Rise and Decline of Micronationalism in Mainland France. Political Studies, 33(1), 1–18. DOI: 10.1111/j.1467-9248.1985.tb01558.x.
Keating, M. (1998). The New Regionalism in Western Europe: Territorial Restructuring and Political Change. Cheltenham: Edward Elgar Publishing Ltd.
Keating, M. (2003). The New Regionalism. W: M. Keating, J. Loughlin, K. Deschouwer (red.), Culture, Institutions and Economic Development (s. 6–40). Cheltenham: Edward Elgar
Keating, M., Loughlin, J. (red.). (1997). The Political Economy of Regionalism. London, Portland, OR: Frank Cass.
Kockel, U. (2002). Regional Culture and Economic Development. Explorations in European Ethnology. Ashgate: Aldershot.
Kocurek, K. (2013). Rozwój regionalny – ujęcie systemowe. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. Ekonomia, 914, 73–82.
Kudłacz, T. (2010). Rozwój regionalny w Polsce w świetle wyzwań XXI wieku. Warszawa: Studia KPZK PAN, t. CXXXI.
Kukliński, A. (2003). O nowym modelu polityki regionalnej – artykuł dyskusyjny. Studia Regionalne i Lokalne, 4(14), 5–14.
Kwiecień, A. (2020). Rola kultury w rozwoju społeczno-gospodarczym. Prace Naukowe/Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach. Biznes w kulturze – kultura w biznesie w kontekście koncepcji zrównoważonego rozwoju, 9–16.
Larty, J., Jack, S., Lockett, N. (2017). Bulding regions: a resource-based view a policy-led knowledge exchange network. Regional Studies, 51(7), 994–1007. DOI: 10.1080/00343404.20181463436
Łaźniewska, E. (2022). Gospodarka cyfrowa – rozwój regionalny – odporność. Poznań: Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu.
Markusen, A. (1987). Regions: The Economics and Politices of Territory. Totowa NJ: Rowman and Littlefield
Nowakowska, A. (2015). Budowanie inteligentnych specjalizacji – doświadczenia i dylematy polskich regionów. Studia Prawno-Ekonomiczne, 97, 325–340.
Nowakowska, A. (red.). (2009). Budowanie zdolności innowacyjnych regionów. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Ohmae, K. (1995). The And of the Nation State. The Rise of the Regional Economies. New York: The Free Press.
Olechnicka, A. (2012). Potencjał nauki a innowacyjność regionów. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Olejniczak, K. (2005). Nowe teorie rozwoju regionalnego w praktyce Unii Europejskiej. W: A. Adamczyk, J. Borkowski (red.), Regionalizm, polityka regionalna i Fundusze Strukturalne w Unii Europejskiej (s. 23–48). Warszawa: CEUW.
Pike, A. (red.). (2011). Brands and Branding Geographies. Cheltenham: Elgar.
Pike, A., Rodriguez-Pose, A., Tomaney, J. (2006). Local and Regional Development. London: Routledge.
Putnam, R.D. (1995). Demokracja w działaniu. Tradycje obywatelskie we współczesnych Włoszech, przeł. J. Szacki. Kraków–Warszawa: Wydawnictwo Znak, Fundacja im. S. Batorego.
Poliński, R. (2020). Rozwój regionalny: główne problemy teorii i praktyki. Prakseologia i Zarządzanie. Zeszyty Naukowe Towarzystwa Naukowego Prakseologii, 2, 65–81.
Sagan, I. (2004). Współczesne studia regionalne – teoria i metodologia, a także praktyka. Studia Regionalne i Lokalne, 16(2), 25–39.
Scott, A.J., Storper, M. (2003). Regions, globalization, development. Regional Studies, 37, 579–593.
Skawiński, F. (2008). Reprezentacja interesów regionów w Unii Europejskiej. Warszawa: Polski Instytut Spraw Międzynarodowych.
Stackelberg, K., Hahne, U. (2011). Teorie rozwoju regionalnego. W: M.S. Szczepański, A. Śliz, R. Geisler, B. Cymbrowski (wybór, wprowadzenie i opracowanie), Socjologia regionu i społeczności lokalnych. Antologia (s. 337–422). Opole: WydawnictwoUniwersytetu Opolskiego.
Stimson, R., Stough, R.R., Nijkamp, P. (red.). (2011). Endogenous regional development. Perspectives, Measurement and empirical investigation. Aldershot: Edward Elgar Publishing Ltd.
Storper, M. (1997). The Regional World, Territorial Development in a Global Economy. London: The Giulford Press.
Strzelecki, Z. (red.). (2008). Gospodarka regionalna i lokalna. Warszawa: PWN.
Szczepański, M.S., Thomas, M. (red.). (2004). Regional Actors and Regional Contexts of Action: The Case of Upper Silesia and Lusatia. Berlin: Brandenburg-Berlin Institute for social sciences.
Sztompka, P. (2005). Socjologia zmian społecznych. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Taylor, D.R.F., Stohr, W.B. (1981). Development from Above or Below? The Dialectics of Regional Planning in Developing Countries. New York: John Wiley & Sons.
Tuziak A., Tuziak B. (red.). (2009). Regionalny wymiar procesów transformacyjnych. Zróżnicowania i podziały. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Tuziak, A. (2019). New regionalism in the perspective of the region’s development in the conditions of european integration and globalisation. Scientific Papers of Silesian University of Technology. Arganization and Management Series, 139, 559–573. DOI: 10.29119/1641-3466.2019.139.44.
Tuziak, A. (2021). Innovation as a resource for the development of a peripheral region. Scientific Papers of Silesian University of Technology. Organization and Management Series, 152, 219–231. DOI: 10.29119/1641-3466.2021.152.17.
Tuziak, A. (2013). Innowacyjność w endogenicznym rozwoju regionu peryferyjnego. Studium socjologiczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Webb, D., Collins, C. (2000). Regional Development Agencies and the ‘New Regionalism’ in England. Regional Studies, 34(9), 857–864.
Wheeler, S.M. (2002). The new regionalism. Key characteristics of an emerging movement. APA Journal, 68(3), 276–278. DOI:10.1080/01944360208976272.
Wosiek, M. (2012). Kapitał intelektualny w rozwoju regionów Polski Wschodniej. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Woźniak, M.G. (2014). Polska potrzebuje zintegrowanego rozwoju. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 37(1), 123–141.
Ziomek, A. (2010). Koncepcja nowego regionalizmu, czyli sposób funkcjonowania władz samorządowych w XXI wieku. Biblioteka Regionalisty, 10, 275–286
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
