Dynamiczna analiza porównawcza rozwoju społeczno-gospodarczego i jakości życia w Polsce na tle krajów UE
DOI:
https://doi.org/10.15584/nsawg.2023.2.3Słowa kluczowe:
dane, wskaźniki, pomiar danych, Unia Europejska, analiza porównawczaAbstrakt
Celem artykułu była analiza i ocena pozycji Polski na tle krajów UE-27 poprzez określenie poziomu rozwoju gospodarczego i jakości życia w Polsce w latach 2005–2021.
Badania przeprowadzono z wykorzystaniem metody taksonomicznej TOPSIS na podstawie dostępnych, wybranych danych Eurostat i GUS. Wyniki przeprowadzonych badań empirycznych pozwoliły zauważyć, że nastąpiły istotne zmiany w poziomach i dynamice w badanych zakresach procesów w czasie. W wyniku wielowymiarowych analiz określono zróżnicowanie poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego dla Polski i dla krajów UE. Przyporządkowano kraje do czterech różnych klas poziomu rozwoju gospodarczego i społecznego (jakości życia). Potwierdzona została także statystyczna zależność określająca stopień zgodności wskaźników taksonomicznych dla dwóch odrębnych sfer: gospodarczej i jakości życia.
Dokonano uszeregowania badanych krajów pod względem wartości syntetycznego wskaźnika rozwoju społeczno-gospodarczego. W wyniku badania stwierdzono, że ogólnie badane kraje charakteryzują się dużym zróżnicowaniem badanych procesów. Polska znacznie nadrobiła i nadrabia zaległości w rozwoju gospodarczym i społecznym w stosunku do pozostałych państw Unii Europejskiej.
Spośród krajów europejskich Polska zyskała najwięcej w zakresie rozwoju gospodarczego, przesuwając się o 9 lokat w górę w ogólnym rankingu UE-27. Równocześnie Polska z grupy krajów o najniższej jakości życia po wejściu do Unii Europejskiej po 16 latach, tj. w 2021 roku, awansowała do grupy charakteryzującej się wysokim poziomem jakości życia (aktualnie zajmuje 15. miejsce wśród krajów UE-27).
Bibliografia
Atkinson, R.D., Ezell, S.J. (2014). Innovation Economics: The Race for Global Advantage. New Haven: Yale University Press.
Bąk, I., Szczecińska, B. (2015). Jakość życia w ujęciu obiektywnym w województwach Polski. Analiza porównawcza. Folia Pomeranae Universitatis Technologiae Stetinesis, Oeconomica, 321 (80)3, 15–26.
Begg, D., Fischer, S., Dornbusch, R. (1995). Ekonomia, t. 2. Warszawa: PWE.
Behzadian, M., Otaghsara, S.K., Yazdani, M., Ignatius, J. (2012). A state-of the art survey of TOPSIS applications. Expert Systems with Applications, 39, 13051–13069. DOI:10.1016/j.eswa.2012.05.056.
Benton, M., Petrovic, M. (2013). How Free is Free Movement? Dynamics and Drivers of Mobility within the European Union. Brussels: Migration Policy Institute Europe.
Błachut, B., Cierpiał-Wolan, M., Czudec, A., Ślusarz, G. (2017). Jakość życia w województwie podkarpackim w latach 2004–2015. Rzeszów: GUS, Uniwersytet Rzeszowski.
Czapiński, J., Panek, T. (2009). Diagnoza społeczna. Warunki i jakość życia Polaków. Warszawa: Wydawnictwo Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania.
Fura, B., Wojnar, J., Kasprzyk, B. (2017). Ranking and classification of UE countries regarding their levels of implementation of the Europe 2020 strategy. Journal of Cleaner Production, 165, 968–979. DOI:10.1016/J.JCLEPRO.2017.07.088.
Grabiński, T. (2003). Analiza taksonometryczna krajów Europy w ujęciu regionów. Kraków: Wydawnictwo AE.
Grosse, T.G. (2002). Przegląd koncepcji teoretycznych rozwoju regionalnego. Studia Regionalne i Lokalne, 1 (8), 25–48.
Eurostat. Pobrane z: https://ec.europa.eu/eurostat (2022.11.04).
GUS. Pobrane z: https://stat.gov.pl/(2022.11.06).
Hwang, C.L., Yoon, K. (1981). Multiple Attribute Decision Making. Methods and Applications A State-of-the-Art Survey. New York: Springer-Verlag Berlin Heidelberg. DOI: 10.1007/978-3-642-48318-9.
Kaur, M., Singh, L. (2016). R&D Expenditure and Economic Growth: An Empirical Analysis. International Journal of Technology Management & Sustainable Development. 15 (3), 195–213. DOI:10.1386/tmsd.15.3.195_1.
Kędzior, Z. (2003). Metodologiczne aspekty badania jakości życia. W: J. Karwowski (red.), Jakość życia w regionie (s. 15–18). Szczecin: Uniwersytet Szczeciński.
Kowalski, P., Golinowska, S., Błaszczyk, B. (red.). (2019). Nasza Europa. 15 lat Polski w UE. Warszawa: Wyd. CASE – Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych.
Malina, A. (2004). Wielowymiarowa analiza przestrzennego zróżnicowania struktury gospodarki Polski według województw. Kraków: Wydawnictwo AE.
Malina, A. (2020). Analiza przestrzennego zróżnicowania poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego województw Polski w latach 2005–2017. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 61 (1), 138–155. DOI: 10.15584/nsawg.2020.1.10.
Mankiw, N.G., Taylor, M.P., Kownacka, V., Czarny, B. (red. nauk. przekł.). (2010). Makroekonomia. Warszawa: PWE.
Markowska, M., Sokołowski, A., Strahl, D., Sobolewski, M. (2015). Klasyfikacja dynamiczna regionów Unii Europejskiej szczebla NUTS 2 pod względem wrażliwości na kryzys ekonomiczny w obszarze rynek pracy. Humanities and Social Sciences, 22 (2), 37–50. DOI: 10.7862/rz.2015.hss.18.
Młodak, A. (2006). Analiza taksonomiczna w statystyce regionalnej. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
Muszyńska, J., Muller-Frączek, I. (2014). Analiza konwergencji poziomu życia w Polsce. Acta Universitatis Lodzienies, Folia Oeconomica, 6 (308), 121–138.
Nowak, E. (1990). Metody taksonomiczne w klasyfikacji obiektów społeczno-gospodarczych. Warszawa: PWE.
OECD. Science, Technology and Industry Outlook (2001). Drivers of Growth: Information Technology, Innovation and Entrepreneurship. Paris: OECD Publishing, 51, DOI:10.1787/sti_outlook-2001-en.
Ostasiewicz, W. (2004). Ocena i analiza jakości życia. Wrocław: Wydawnictwo AE.
Panek, T. (2009). Statystyczne metody wielowymiarowej analizy porównawczej. Warszawa: Wydawnictwo SGH – Oficyna Wydawnicza.
Piasny, J. (1993). Poziom i jakość życia ludności oraz źródła i mierniki ich określania. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 2, 73–92.
Poliński, R. (2020). Rozwój regionalny: główne problemy teorii i praktyki. Zeszyty Naukowe Towarzystwa Naukowego Prakseologii „Prakseologia i Zarządzanie”, 2, 65–81.
Sagan, I. (2004). Współczesne studia regionalne – teoria i metodologia, a także praktyka. Studia Regionalne i Lokalne, 16 (2), 25–39.
Samuelson, P.A., Nordhaus, W.D. (2012). Ekonomia. Warszawa: Rebis.
Sompolska-Rzechuła, A. (2013). Zastosowanie miar precyzyjnych do porządkowania liniowego województw Polski ze względu na poziom życia. Przegląd Statystyczny, 4, 523–538.
Strahl, D. (red.). (2010). Innowacyjność europejskiej przestrzeni regionalnej a dynamika rozwoju gospodarczego. Wrocław: Wydawnictwo UE.
Strzelecki, Z. (red.). (2008). Gospodarka regionalna i lokalna. Warszawa: PWN.
Yoon, K., Hwang, C.L. (1995). Multiple Attribute Decision Making: An Introduction. California: Sage Publications, Thousand Oaks.
Zeliaś, A. (red.). (2007). Taksonomiczna analiza przestrzennego zróżnicowania poziomu życia w Polsce w ujęciu dynamicznym. Kraków: Wydawnictwo AE.
Ziętek-Kwaśniewska, K. (2020). Nakłady na działalność badawczo-rozwojową w Polsce na tle krajów UE. Studia BAS, 1 (61), 9–25. DOI 10.31268/StudiaBAS.2020.02.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Uniwersytet Rzeszowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
