Elastyczność japońskiego rynku pracy: 1960–2018

Abstrakt

Artykuł podejmuje analizę japońskiego rynku pracy w okresie powojennym. Autorzy oferują nowatorski podział na podokresy w oparciu o sytuację makroekonomiczną. Systematyczny przegląd inicjatyw legislacyjnych ze strony rządu w reakcji na wątpliwe etycznie praktyki sektora prywatnego przynosi obraz gospodarki rozdzieranej walką o godne warunki pracy. Dążenie do osiągnięcia harmonii w społeczeństwie poprzez zwiększanie stabilności zatrudnienia doprowadziło do wytworzenia unikalnych praktyk zarządczych umożliwiających omijanie coraz sztywniejszych reguł japońskiego rynku pracy. Elastyczność rynku pracy redukowana była kolejnymi ustawami chroniącymi pracowników. W odpowiedzi na usztywnianie reguł zarządzania nakładem pracy, sektor prywatny wprowadził rozwiązania omijające niewygodne regulacje. Kilka dekad nieudolnych prób ochrony pracowników przez centrum rządowe przyniosło sytuację, w której ponad 40% wszystkich zatrudnionych pracuje w oparciu o niestandardowe kontrakty. Oznacza to, że pracę pełnoetatową wykonuje w Japonii coraz mniejsza grupa pracowników. Wywołuje to duże kontrowersje ze względu na brak tradycyjnych form ochrony pracowników (takich jak związki zawodowe) w przypadku tej frakcji na rynku pracy. Sytuacja ta odróżnia Japonię od pozostałych krajów wysokorozwiniętych. Wraz ze starzejącym się szybko społeczeństwem malejąca grupa pracowników pełnoetatowych tworzy zagrożenie dla stabilności systemu gospodarczego, w tym systemu emerytalnego.