Wpływ polityki rolnej na zróżnicowanie dochodów rolników w Unii Europejskiej w latach 2005–2017
DOI:
https://doi.org/10.15584/nsawg.2020.3.9Słowa kluczowe:
dochody rolnicze, nierówności dochodowe, Unia Europejska, wspólna polityka rolnaAbstrakt
Celem artykułu była odpowiedź na pytanie, czy polityka rolna UE powoduje zmniejszanie różnic w wartości dochodów rolniczych pomiędzy krajami UE-15 i krajami, które przystąpiły do UE w 2004 roku (UE-8). W artykule postawiono hipotezę, że subwencje ze wspólnej polityki rolnej (WPR) powodują zmniejszanie różnic w dochodach rolniczych pomiędzy tymi grupami krajów. Obliczono rozpiętości pomiędzy średnimi dochodami rolników z krajów UE-15 i UE-8 (tj. bez Malty i Cypru). Analizę zrealizowano w dwóch wariantach. W pierwszym, dochód rolników nie obejmował wsparcia WPR, w drugim wariancie, dochody rolników uwzględniały różne subwencje WPR. Zakres przestrzenny analiz obejmował kraje UE-15 (tzw. stare kraje), czyli: Belgię, Niderlandy, Luksemburg, Francję, Niemcy, Włochy, Wielką Brytanię, Danię, Irlandię, Grecję, Hiszpanię, Portugalię, Finlandię, Austrię i Szwecję oraz kraje UE-8 (tzw. nowe kraje), czyli: Czechy, Estonię, Litwę, Łotwę, Polskę, Słowację, Słowenię i Węgry. Zakres podmiotowy obejmował reprezentatywne gospodarstwa rolne z tych krajów (reprezentowały one w zależności od roku od 4 045 300 gospodarstw do 5 295 930 gospodarstw rolnych w krajach UE). Analizy obejmowały lata 2005–2017. Dane pochodziły z europejskiego FADN (Farm Accountancy Data Network). W wyniku analiz pozytywnie zweryfikowano hipotezę, że subwencje z WPR powodują zmniejszanie różnic w dochodach rolniczych pomiędzy UE-15 i grupą krajów, które przystąpiły do UE w 2004 roku. Przyczynia się to do zwiększenia zrównoważenia ekonomicznego oraz powoduje zwiększenie spójności terytorialnej rolnictwa z krajów UE.
Bibliografia
Baer-Nawrocka, A. (2013). Wpływ Wspólnej Polityki Rolnej na efekty dochodowe w rolnictwie nowych krajów członkowskich Unii Europejskiej. Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Polityki Europejskie, Finanse i Marketing, 9(58), 34–44. The impact of agricultural policy on income diversity among farmers... 207
Boyle, G. E., McCarthy, T. G. (1997). A Simple Measure of β-convergence. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 59(2), 257–264. DOI: 10.1111/1468-0084.00063.
Chang, H.-J. (2009). Rethinking public policy in agriculture: lessons from distant and recent. Policy Assistance Series, 7, Rome: FAO.
Chmielewska, B. (2018). Zmiany zróżnicowania dochodów rolniczych w państwach członkowskich Unii Europejskiej. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, 2(355), 61–75. DOI: 10.30858/zer/92062.
Commission of the European Communities (1982). Indicators of Farm Income. Working document of the Services of the Commission, VI/308/82 EN (0082d), Brussels.
Czyżewski, A., Stępień, S. (2017). Nowe uwarunkowania ekonomiczne wspólnej polityki rolnej (WPR) Unii Europejskiej. Ekonomista, 6, 675–697.
Czyżewski, B., Poczta-Wajda, A. (2016). Effects of Policy and Market on Relative Income Deprivation of Agricultural Labour. Presentation for conference 160th EAAE Seminar “Rural Jobs and the CAP”, Warsaw, December 1–2.
Czyżewski, B., Smędzik-Ambroży, K. (2017). The regional structure of the CAP subsidies and the factor productivity in agriculture in the EU–28. Agricultural Economics – Czech, 63, 149–163. DOI: 3001.0012.2937.
Dow, G. K., Reed, C. G. (2013). The Origins of Inequality: Insiders, Outsiders, Elites, and Commoners. Journal of Political Economy, 121(3), 609–641. DOI: 10.1086/670741.
EUFADN (2019). Retrieved from: https://ec.europa.eu/agriculture/rica/concept_en.cfm (2019.09.16).
FADN (2020). Retrieved from: https://fadn.pl/metodyka/zbieranie-danych/formularze-danych-do-doboru-arozpro/ (2020.02.13).
Ghatak, S., Ingersent, K. (1984). Agriculture and Economic Development. Baltimore: The Johns Hopkins University Press.
Guth, M., Smędzik-Ambroży, K., Czyżewski, B., Stępień, S. (2020). The Economic Sustainability of Farms under Common Agricultural Policy in the European Union Countries. Agriculture, 10(2), 1–20. DOI: 10.3390/agriculture10020034.
Hamulczuk, M., Rembisz, W. (2009). Kwestie wyrównania dopłat bezpośrednich producentom rolnym w Unii Europejskiej. Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Problemy Rolnictwa Światowego, 9, 35–45.
Hayami, Y., Ruttan, V. W. (1985). Agricultural Development: An International Perspective. Baltimore: John Hopkins University Press.
Hill, B., Bradley, D. (2015). Comparison of Farmers’ Incomes in the EU Member States. Study for the European Parliament’s Committee on Agriculture and Rural Development. Brussels: European Parliament.
Josling, T., Anderson, K. (2017). The EU’s Common Agricultural Policy at Fifty: an Outside View. Hague: Dutch Ministry of Agriculture.
European Commission (1997). European Union Treaty of Amsterdam, Amsterdam. Retrieved from: http://europa.eu/eulaw/decisionmaking/treaties/pdf/treaty_of_amsterdam/treaty_of_amsterdam_en.pdf (2015.11.16).
European Commission (2019). An introduction to EU Cohesion Policy 2014–2020. Retrieved from: https://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docgener/informat/basic/basic_2014_en.pdf (2019.09.11).
Kusideł, E. (2013). Konwergencja gospodarcza w Polsce i jej znaczenie w osiąganiu celów polityki spójności. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Latruffe, L., Diazabakana, A., Bockstaller, Ch., Desjeux, Y., Finn, J., Kelly, E., Ryan, M., Uthes, S. (2016). Measurement of sustainability in agriculture: a review of indicators. Studies in Agricultural Economics, 118, 123–130. DOI: 10.7896/j.1624.
Malaga, K. (2004). Konwergencja gospodarcza w krajach OECD w świetle zagregowanych modeli wzrostu. Poznań: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu.
Matuszczak, A., Smędzik-Ambroży, K. (2013). Próba ocen współzależności pomiędzy zrównoważeniem środowiskowym a wynikami ekonomicznymi gospodarstw rolnych na przykładzie regionu Wielkopolska i Śląsk. In: J. S. Zegar (Ed.), Z badań nad rolnictwem społecznie zrównoważonym, 19 (pp. 128–161). Warszawa: IERIGŻ.
Poczta-Wajda, A. (2017). Polityka wspierania rolnictwa a problem deprywacji dochodowej rolników w krajach o różnym poziomie rozwoju. Warszawa: PWN.
Rembisz, W. (2010). The Critical Analysis of the Intervention Basis and Evolution in Agriculture. Współczesna Ekonomia, 4(4), 7–15.
Runowski, H. (2017). Problem oceny poziomu dochodów rolniczych w Unii Europejskiej. Roczniki Naukowe SERiA, XIX(5), 185–190. DOI: 10.5604/01.3001.0010.6233.
Sala-i-Martin, X. (1996). The classical approach to convergence analysis. The Economic Journal, 106(437), 1019–1036. DOI: 10.2307/2235375.
Smędzik-Ambroży, K. (2018). Zasoby a zrównoważony rozwój rolnictwa w Polsce po akcesji do Unii Europejskiej. Warszawa: PWN.
Smędzik-Ambroży, K., Guth, M. (2019). Subsidies from the Common Agricultural Policy of the EU versus Agricultural Incomes in the European Union Countries in 2005–2015. Hradec Economic Days, 9(2), 307–316.
Stępień, S., Czyżewski, A. (2019). Quo vadis Common Agricultural Policy of the European Union?. Management, 23(2), 295–309. DOI: 10.2478/manment-2019-0032.
Stępień, S., Guth, M., Smędzik-Ambroży, K. (2018). Rola Wspólnej Polityki Rolnej w kreowaniu dochodów gospodarstw rolnych w Unii Europejskiej w kontekście zrównoważenia ekonomiczno-społecznego. Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie; Problemy Rolnictwa Światowego, 18(3), 295–305. DOI: 10.22630/PRS.2018.18.3.87.
Stoeckel, A. (2000). Solving the Problem – The Political Economy of Agricultural Reform.
Barton: Rural Industries Research and Development Corporation – Centre for International Economics.
Swinnen, J. (2015). The Political Economy of the 2014–2020 Common Agricultural Policy. An Imperfect Storm. London: Centre for European Policy Studies – Brussels: Rowman and Littlefield International.
Timmer, C. P. (2009). A world without agriculture. The structural transformation in historical perspective. Washington DC: The American Enterprise Institute for Public Policy Research.
World Bank (2008). World Development Report, 2008: Agriculture for development. Washington:
World Bank, DC, USA. Wrzaszcz, W. (2012). Czynniki kształtujące zrównoważenie gospodarstw rolnych. Journal of Agribusiness and Rural Development, 2(24), 285–296.
Zawalińska, K., Majewski, E., Wąs, A. (2015). Long-Term Changes in the Incomes of the Polish Agriculture Compared to the European Union Countries. Roczniki Naukowe SERiA, XVII(6), 346–354.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2020 Uniwersytet Rzeszowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
