Oszacowanie zmian produktywności polskiego sektora przemysłowego
DOI:
https://doi.org/10.15584/nsawg.2024.1.4Słowa kluczowe:
wartość dodana brutto, indeks Tornqvista, dekompozycja, wzrost TFP, EU KLEMSAbstrakt
Celem artykułu jest oszacowanie zmian produktywności w przemysłach, w których podczas transformacji ustrojowej w Polsce nastąpiła likwidacja zakładów produkcyjnych w największej skali.
Badanie opiera się na zastosowaniu metody dekompozycji czynnikowej wartości dodanej brutto oraz wykorzystaniu indeksu Tornqvista do opisu wzrostu produkcji i postępu w modernizacji przemysłu w latach 1995–2017.
Badanie wykazało zmiany wzrostowe i relokacje czynników w wybranych przemysłach, a także potwierdziło tendencję do wzrostu polskiego sektora przemysłowego na poziomie zagregowanym w badanym okresie. Ograniczeniem analizy była koncentracja na przemysłach, w których likwidacja zakładów produkcyjnych osiągnęła najwyższy poziom. Aby przyznać, że nasze dociekania badawcze mają znaczenie z punktu widzenia potrzeb i wyzwań przyszłości, konieczne jest zbadanie zmian w innych branżach oraz porównanie wzorców wzrostu łącznej produktywności czynników produkcji TFP w innych krajach.
Niniejsze badanie przyczynia się do zrozumienia zmian produktywności w wybranych przemysłach polskiej gospodarki i dostarcza cennych spostrzeżeń dotyczących nowoczesnego zakresu jej rozwoju. Wskazanie kompleksowych rozwiązań regulacyjnych podkreśla znaczenie inwestycji w kapitał fizyczny i ludzki, relokacji zasobów do bardziej produktywnych branż i przedsiębiorstw, w celu przyspieszenia postępu w innowacyjności polskiego przemysłu oraz wypracowania jak najlepszej pozycji rynkowej.
Bibliografia
Barro, R.J., Sala-I-Martin, X.I. (2004). Economic Growth (wyd. 2). Cambridge, Massachusetts, London, England: The MIT Press.
BLS Handbook of Methods. (1997). Chapter 10. Productivity Measures: Business Sector and Major Subsectors (s. 89–99). Pobrane z: http://stats.bls.gov/hom/homch10.pdf (2021.09.05).
Buliński, J. (2010). Przemysł samochodowy w Polsce. Warszawa: Polska Agencja Informacji i Inwestycji Zagranicznych S.A.
Crawford, P., Vogl, B. (2006). Measuring productivity in the construction industry. Building Research and Information, 34(3), 208–219. DOI: 10.1080/09613210600590041.
Dean, E., Harper, M., Sherwood, M. (1996). Productivity with Changing-Weight Indices of Outputs and Inputs. W: (b. d.) Industry Productivity: International Comparison and Measurement Issues (s. 183–215). Paris: Organization for Economic Cooperation and Development. Pobrane z: https://www.oecd.org/sti/ind/1825894.pdf (2021.09.05).
Dykas, P., Misiak, T. (2018). Przestrzenne zróżnicowanie łącznej produktywności czynników produkcji w grupach powiatów. Studia Prawno-Ekonomiczne, t. CIX, 205–224. DOI: 10.26485/SPE/2018/109/13.
Dykas, P., Tokarski, T. (2013). Podażowe czynniki wzrostu gospodarczego – podstawowe modele teoretyczne. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica, 294, 9–43.
Ellen MacArthur Foundation. (2017). A new textiles economy: Redesigning fashion’s future. Pobrane z: https://ellenmacarthurfoundation.org/a-new-textiles-economy (2021.09.01).
EU KLEMS Growth and Productivity Accounts: Statistical Module, ESA 2010 and ISIC Rev. 4 industry classification. Pobrane z: https://web.archive.org/web/20211105161700/ http://euklems.net/ (2024.02.27).
Firszt, D. (2012). Uwarunkowania dyfuzji innowacji w polskiej gospodarce (wyd. 1). Warszawa: CeDeWu Sp. z o.o.
https://stat.gov.pl/statystyki-eksperymentalne/klems-rachunek-produktywnosci/ (2024.02.27).
https://www.paih.gov.pl/dlaczego_polska/sektory/spozywczy/ (2024.02.27).
Jones, Ch.I., Vollrath, D. (2013). Introduction to Economic Growth (wyd. 3). New York: W. W. Norton & Company Ltd.
Jorgenson, D.W. (1990). Productivity and Economic Growth. W: E.R. Berndt, J.E. Triplett (red.), Fifty Years of Economic Measurement (s. 19–118). Chicago: University of Chicago Press.
Karadimitropoulou, A., León-Ledesma, M. (2013). World, country, and sector factors in international business cycles. Journal of Economic Dynamics and Control, 37(12), 2913–2927. DOI: 10.1016/j.jedc.2013.09.002.
Karpiński, A., Paradysz, S., Soroka, P., Żółtkowski, W. (2013). Jak powstawały i jak upadały zakłady przemysłowe w Polsce. Warszawa: Muza SA.
Karpiński, A., Paradysz, S., Soroka, P., Żółtkowski, W. (2015). Od uprzemysłowienia w PRL do deindustrializacji kraju. Losy zakładów przemysłowych po 1945 roku. Warszawa: Muza SA.
Komunikat Komisji Europejskiej do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów dotyczący Zamknięcia obiegu – plan działania UE dotyczący gospodarki o obiegu zamkniętym, wydany w Brukseli w dniu 2 grudnia 2015 r. COM(2015)614. Pobrane z: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A52015DC0614 (2022.01.23).
Kotlewski, D. (2020). Biblioteka Wiadomości Statystycznych: T. 69. Rachunek produktywności KLEMS dla polskiej gospodarki. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
KPMG. (2019). Rynek mody w Polsce. Wyzwania. Pobrane z: https://assets.kpmg/content/dam/kpmg/pl/pdf/2019/11/pl-raport-kpmg-w-polsce-pt-rynek-mody-w-polsce-2019.pdf (2022.01.23).
Kussy, M.Y., Korolyov, O.L. (2020). Algorithm for Calculating the Törnqvist Index for Assessing Changes in Quantitative Indicators of Socio-Economic Systems and Processes (at the Macro and Meso Levels). CEUR Workshop Proceedings, 2914, 398–403.
O’Mahony, M., Timmer, M. (2009). Output, Input and Productivity Measures at the Industry Level: The EU KLEMS Database. The Economic Journal, 119(538), F374–F403. DOI: 10.1111/j.1468-0297.2009.02280.x.
Ostrowski, A. (2019). Przemysł elektrotechniczny w Polsce. elektrotechnik AUTOMATYK. Pobrane z: https://elektrotechnikautomatyk.pl/artykuly/przemysl-elektrotechniczny-w-polsce.
Oulton, N. (2016). The Mystery of TFP. International Productivity Monitor, 31, 68–87. Pobrane z: http://www.csls.ca/ipm/ipm31.asp (2021.07.04).
Pahl, S., Timmer, M.P. (2019). Do Global Value Chains Enhance Economic Upgrading? A Long View. The Journal of Development Studies, 56(9), 1683–1705. DOI: 10.1080/00220388.2019.1702159.
PARP. (2020). Identyfikacja instrumentów wsparcia dla rozwoju sektora motoryzacyjnego. Pobrane z: https://www.parp.gov.pl/component/publications/publication/identyfikacja-instrumentow-wsparcia-dla-rozwoju-sektora-motoryzacyjnego (2022.07.10).
PARP. (2021) Ocena zapotrzebowania na wsparcie przedsiębiorstw w zakresie gospodarki o obiegu zamkniętym (circular economy), Raport końcowy (2022.07.10).
PIE. (2023). CEE Economic Monthly (2023, June). Polish Economic Institute. Pobrane z: https://pie.net.pl/en/cee-monthly/ (2023.08.04).
Piotrowski, M., Thlon, Marciniak-Piotrowska, M. (2017). Identyfikacja i opis nowych obiecujących sektorów w Wielkopolsce pojawiających się w ramach KET, ICT oraz sektorów kreatywnych. Poznań: Departament Gospodarki Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego w Poznaniu.
Polska jako Cyfrowy Challenger i lider handlu cyfrowego (14 września 2022). Raport McKinsey & Company. Pobrane z: www.mckinsey.pl (2022.10.07).
Rodrik, D. (2007). One Economics, Many Recipes: Globalization, Institutions, and Economic Growth. Princeton and Oxford: Princeton University Press.
Rudnicka, A., Koszewska, M. (2020). Uszyte z klasą. Przemysł odzieżowy wobec wyzwań społecznych i środowiskowych. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Solow, R.M. (1956). A Contribution to the Theory of Economic Growth. The Quarterly Journal of Economics, 70(1), 65–70. DOI: 10.2307/1884513.
S&P Global PMI. (2022). Polski Sektor Przemysłowy (1 lipca 2022). W czerwcu polski przemysł kurczy się w szybkim tempie. Pobrane z: https://www.pmi.spglobal.com/Public/Home/PressRelease/63fc4f5ebe81431a91ee7c054b3e3541 (2022.10.07).
SpotData. (2018). Wielki awans przemysłowy. Jak rośnie rola przemysłu w polskiej gospodarce i globalnych łańcuchach dostaw. Pobrane z: https://raporty.spotdata.pl/przemysl (2021.09.05).
Tokarski, T. (2010). Przestrzenne zróżnicowanie łącznej produkcyjności czynników produkcji w Polsce. Gospodarka Narodowa, 238(3), 23–39. DOI: 10.33119/GN/101149.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Uniwersytet Rzeszowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
