Perspektywa kolejnych 100 lat – zastosowanie megatrendów do analizy przyszłości polskiej gospodarki

Abstrakt

Celem artykułu była ocena długoterminowej ekspozycji polskiej gospodarki na megatrendy – istotne globalne zmiany wpływające na gospodarki i społeczeństwa na świecie. Na podstawie przeglądu literatury zidentyfikowano najczęściej cytowane globalne megatrendy: digitalizację, zmiany klimatyczne, niedobór zasobów, wzrost liczby ludności, starzenie się społeczeństwa, wzrost urbanizacji. Następnie dokonano operacjonalizacji tych trendów, wybierając mierniki oparte na istniejących indeksach, prognozach i badaniach foresight. Na tej podstawie stworzono wskaźniki ekspozycji na megatrendy do pomiaru względnej podatności gospodarek krajowych na te przemiany. Narzędzie to zostało wykorzystane do oceny względnej ekspozycji polskiej gospodarki na sześć megatrendów i stworzenia krajowego profilu strategicznego. W badaniu zastosowano długoterminową perspektywę do 40 lat. Wyniki analizy pokazują, że ekspozycja polskiej gospodarki jest bardzo wysoka i wyższa niż innych gospodarek na przemiany związane ze starzeniem się społeczeństwa i wysoka w przypadku cyfryzacji gospodarki. Podatność na przemiany związane ze wzrostem urbanizacji i niedoborem zasobów jest umiarkowana. Ponadto ekspozycja na zmiany klimatyczne okazała się niska, a na wzrost populacji bardzo niska. Nowością badania jest opracowanie wskaźników ekspozycji na megatrendy i ich zastosowanie do analizy przyszłości gospodarki krajowej. Takie ujęcie tego zagadnienia nie było dotychczas podejmowane w znanych nam pracach naukowych. Znajomość nadchodzących zmian i stopień ekspozycji na megatrendy można wykorzystać jako wkład w strategiczne, długoterminowe analizy w różnych obszarach, od polityki publicznej po inwestycje przedsiębiorstw.