Religious paintings as liturgical images in the oeuvre of Henryk Siemiradzki
DOI:
https://doi.org/10.15584/setde.2022.15.2Abstract
The 19 th century was a time when, as noted by Michael Thimann, there occurred a transition of painting from the sphere of worship to the space of art. The parting of the paths of art and the sacred sphere also affected a genre as important for connecting these spheres as altar painting. The present paper discusses Henryk Siemiradzki’s altar paintings, which constitute this outstanding academic artist’s attempts to place painting intended for worship in churches. Siemiradzki created several altar paintings: starting with a copy of "Christ on the Cross" by Johann Köler (1867), then his own version of this theme for the chapel of Our Lady of the Rosary in his hometown Kharkiv (1871), then "Zmartwychwstanie [Resurrection]" (1878) for the Church of All Saints in Grzybów in Warsaw, and above all large altarpieces: "Chrystus uciszający burzę [Christ Calming the Storm]" (1882) for the Evangelical church in Krakow and "Wniebowstąpienie [The Ascension]" (1891) for the Church of the Resurrectionists in Rome in via San Sebastianello. The paper is an attempt to reveal the relationship between the form, the content and the sacred function of these images. The analysis focuses primarily on "Chrystus uciszający burzę [Christ Calming the Storm]" and "Wniebowstąpienie [The Ascension]", in which the artist faced the canon of the altar painting genre in the most complete way. The iconography of these works, their connections with the centuries-old visual tradition of Christianity, and finally the semantics of the composition are analysed, looking for a theological understanding of the depicted events. It has been shown that the commissions discussed are in line with the format and function of the genre of altar painting, and at the same time they are the fruit of Siemiradzki’s profound reflection on the role of the sacred image in the liturgy, in the interior, and above all in the theological discourse that was supposed to affect the hearts, minds and souls of the faithful. It is emphasized that in the commissions undertaken, the artist was able to respond to the requirements of various confessions, by painting pictures that corresponded to the mission and expectations of a Catholic parish, a religious order or a Protestant community. Siemiradzki’s works are therefore presented as an example of an academic artist’s reflection and his search for solutions concerning the meaning of altar paintings in the multidimensional sacred space, as inscribed into the centuries-old dialogue between the sacred sphere and art within this genre.
References
Pontificio Istituto di Studi Ecclesiastici, 22: Spuścizna rodziny Siemiradzkich, teczka 1.
Agosti B., Sulla fortuna critica della 'Trasfigurazione’ di Raffaello, „Annali di critica d’arte” 2008, nr 4.
Armellini M., Le Chiese di Roma dal secolo IV al XIX, Tipografia Vaticana, Roma 1891 (2 wyd.).
Biernacka M., Ikonografia publicznej działalności Chrystusa w polskiej sztuce, Warszawa 2003.
Braun J., Altarretabel, w: Reallexikon zur Deutschen Kunstgeschichte, t. 1, Stuttgart 1934, s. 529–564; za: RDK Labor, https://www.rdklabor.de/w/?oldid=94487 [dostęp 04.04.2022].
Braunfels W., Nitz M., Leben Jesu, w: Lexikon Der Christlichen Ikonographie, t. 3, Rom, Freiburg, Basel 1994, szp.39–43.
Dohe S., Raffaels Leitbilder: Das Kunstwerk als visuelle Autorität, Imhof, Petersberg 2014.
Eggert H., Altar (B. In der protestantischen Kirche), in: Reallexikon zur Deutschen Kunstgeschichte, t. 1, (1934), s. 430–439; za: RDK Labor, URL: https://www.rdklabor.de/w/?oldid=92401 [dostęp: 05.04.2022]
Iwicki J., Charyzmat Zmartwychwstańców. Historia Zgromadzenia Zmartwychwstania Pańskiego, t. 1: 1836–1886, współpr. J. Wahl, tłum. J. Zagórski, Katowice 1990.
Iwicki J., Charyzmat Zmartwychwstańców. Historia Zgromadzenia Zmartwychwstania Pańskiego, t. 2: 1887–1932, tłum. W. Mleczko CR, J. Piątkowska-Osińska, B. Tischner Kraków-Kielce 2007.
Johnson L., The paintings of Eugène Delacroix. A critical catalogue, Oxford 1986.
Janicki S., Pamiątki polskie w Rzymie, [Nakło nad Notecią] 1933.
Janocha M., Wniebowstąpienie IV. Ikonografia, Encyklopedia katolicka, t. 20, Lublin 2014, kol. 820–822.
Kijas A., Religijna i kulturotwórcza rola parafii katolickiej w życiu polskiej diaspory w Charkowie na przełomie XIX i XX wieku, w: Sacrum w mieście: wymiar kulturowy, religijny i społeczny, t. 2: Epoka nowożytna i czasy współczesne, red. D. Quirini-Popławska, Ł. Burkiewicz, Kraków 2016.
Korpus dzieł malarskich Henryka Siemiradzkiego, red. J. Malinowski, t. 1, Warszawa 2020.
Kubica G., Społeczność krakowskich ewangelików w drugiej połowie XIX wieku do 1918 roku. Szkic z antropologii historycznej, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis”: Studia Sociologica 9, 2017, t. 2.
Kubica G., Społeczność krakowskich ewangelików w drugiej połowie XIX wieku do 1918 roku. Szkic z antropologii historycznej, „Przegląd Religioznawczy” 3(281), 2021, s. 131–151.
Kubisz K., Szkice z dziejów trzeciego zboru krakowskiego, w: 450 lat Reformacji pod Wawelem, oprac. I. Czajka, Kraków 2008.
Lipiński T., Polacy w Charkowie, w: Znicz. Kalendarz informacyjny z działem literackim za rok zwyczajny 1905, Moskwa 1905.
Lorizzo L., L’Accademia di San Luca e la questione dell’istituzione della cattedra di “Incisione in rame” nei primi decenni dell’Ottocento, w: Le „scuole mute” e le „scuole parlanti”. Studi e documenti sull’Accademia di San Luca nell’Ottocento, red. P. Picardi, P.P. Racioppi, A. Cipriani, Roma 2002.
Lubos-Kozieł J., Wiarą tchnące obrazy. Studia z dziejów malarstwa religijnego na Śląsku w XIX wieku, Wrocław 2004.
Łukaszkiewicz J.A., Przewodniku po Włoszech ze szczególniejszem uwględnieniem Rzymu, Kraków 1897.
Łuszczkiewicz W., Chrystus uspakajający burzę, „Czas” 1882, nr 285 (14 grudnia).
Miziołek J., „Wniebowstąpienie Chrystusa” Henryka Hektora Siemiradzkiego w kościele przy via San Sebastianello w Rzymie. Kilka uwag o Zgromadzeniu Zmartwychwstańców i Mikołaju Gogolu, „Biuletyn Historii Sztuki” 69, 2007, nr 3/4.
Napiórkowski S.C., Męka Pańska w teologii protestanckiej, w: Męka Chrystusa wczoraj i dziś, red. H.D. Wojtyska CP, J.J. Kopeć CP, Lublin 1981.
Nowak K., Zabytki polskie w Rzymie, Poznań 1900.
Nova A., La “Trasfigurazione” di Raffaello tra teoria dell’ arte e filosofia, “Atti e studi / Accademia Raffaello”, 2007, nr 1.
Polistena J.C., The Religious Paintings of Eugène Delacroix (1798–1863): The Initiator of the Style of Modern Religious Art, Lewiston 2008.
„Przegląd Polityczny”, dodatek do „Rolnika Śląskiego” za: „Słowo Polskie” 1902, nr 439, s. 5.
Siodłowska M., Królikowski P., Zmartwychwstanie w ikonografii. W kierunku interpretacji teologicznej fundamentalnej, „Resovia Sacra. Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej” 21, 2014.
Sokołowski M., Nowe obrazy Siemiradzkiego, „Czas” 1882, nr 292 (22 grudnia).
Susinno S., La pittura a Roma nella prima metà dell’Ottocento, w: La pittura in Italia. L’Ottocento, red. E. Castelnuovo, t. 1, Milano 1991.
Śliwa J., Henryka Siemiradzkiego Chrystus u studni rozmawiający z Samarytanką (1890). Komentarz archeologiczny „Scripta Biblica et Orientalia” 7–8, 2015–2016.
Thimann M., Der Bildtheologe Friedrich Overbeck, w: Religion, Macht, Kunst: die Nazarener, katalog wystawy, Schirn-Kunsthalle Frankfurt, 15 IV–24 VII 2005, red. M. Hollein, C. Steinle, Köln 2005.
Vasari G., Le vite dei più eccellenti pittori, scultori e architetti, Firezne 1568, cz. III, s. 128 [https://it.wikisource.org/w/index.php?title=File:Vasari_-_Le_vite_de’_piu_eccellenti_pittori,_scultori,_et_architettori,_3-1,_1568.djvu&page=5 dostęp 5.07.2022].
Żwanko L., Kościół katedralny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i Polonia w Charkowie: krótki szkic historyczny (XIX wiek), „Orientalia Christiana Cracoviensia” 11, 2019.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2022 Sacrum et Decorum
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
In line with the Open Access policy, authors retain full copyright to their articles – without restrictions.
Authors can deposit their articles in a repository of their choice.