Religious themes in the paintings of the pruszkowiaks, or artists from the circle of Tadeusz Pruszkowski. Tradition and modernity
DOI:
https://doi.org/10.15584/setde.2023.16.3Keywords:
Brotherhood of St Luke, Warsaw School, Tadeusz Pruszkowski, religious painting, pruszkowiaks, łukaszowcyAbstract
In the stylistically diverse Polish painting of the interwar period, classicism was a significant trend. Professor Tadeusz Pruszkowski held a central position in the Warsaw art milieu, with the emerging group of young artists gravitating towards him known as the Pruszkowiaks. They produced art inspired by old masters, with religious themes being particularly prominent. Among Pruszkowski's alumni, both strictly ecclesiastical cult paintings and decorative works using sacred motifs can be found today. This division positions the artists’ activity within the broader debate on religious art that occurred between the two World Wars. Their works are also an essential aspect of cultural and national identity, promoted by state mechanisms during the Second Republic. The paintings produced by Tadeusz Pruszkowski’s students blend tradition and modernity. The young artists frequently modified centuries-old patterns and invented new iconography, resulting in striking combinations of the past and present. Despite being relatively unexplored, the artistic activity of the pruszkowiaks is the focus of this article, which features the key artists brought together in various associations founded by Tadeusz Pruszkowski, as well as their works. The piece attempts a comprehensive description of the largest number of religiously themed works known today and the relationship between tradition and modernity in them. It also highlights the significant position held by the compositions of the pruszkowiaks in Polish religious art, which, until now, has been either marginalised or under-analysed.
References
Bal I., Różalska J., Schulz Mieczysław, in: Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających (zmarłych przed 1966 r.): malarze, rzeźbiarze, graficy [The Dictionary of Polish Artists and Foreign Artists Working in Poland (Dead before 1966): Painters, Sculptors, Printmakers], ed. U. Makowska, vol. X, Warszawa 2016, pp. 300–302.
Bartoszewicz W., Buda na Powiślu [A Shed in Powiśle], Warszawa 1983.
Biernacka R., Rak Aleksander, in: Polski Słownik Biograficzny [Dictionary of Polish Biography], vol. XXX, Wrocław–Warszawa–Kraków [et al.] 1987, pp. 495–497.
Bolesław Cybis 1895–1957. Malarstwo, rysunek, rzeźba. Twórczość lat dwudziestych i trzydziestych [Bolesław Cybis 1895–1957. Painting, Drawing, Sculpture. Works of the 1920s and 1930s], exhibition catalogue, National Museum in Warsaw, 20 Sep–3 Nov 2002, ed. A. Prugar-Myślik, Warszawa 2002.
Bractwo św. Łukasza. Przewodnik nr 130 [Brotherhood of St Luke. Guidebook no. 130], Warsaw Society for the Encouragement of the Fine Arts “Zachęta”, 26 Feb–24 March 1938, Warszawa 1938.
Chmielewska A., W służbie państwa, społeczeństwa i narodu. „Państwowotwórczy” artyści plastycy w II Rzeczypospolitej [In the Service of State, Society and Nation. "State-building" Visual Artists in the Second Polish Republic], Warszawa 2006.
Grzybkowska T., Świat obrazów Jana Wydry [The World of Paintings of Jan Wydra], in: Jan Wydra 1902–1937, exhibition catalogue, Muzeum Nadwiślańskie in Kazimierz Dolny, 9 May–26 June 2004, eds. W. Odorowski, A. Szacho-Głuchowicz, Kazimierz Dolny 2004, pp. 37–41.
Husarski W., Bractwo św. Łukasza (Wystawa w Zachęcie) [Brotherhood of St Luke: Exhibition in Zachęta], „Tygodnik Ilustrowany” 1928, no. 7, pp. 136–137.
Jankowska-Orynżyna J., O żywą sztukę kościelną [For Living Church Art], „Kobieta Współczesna” 1930, no. 7, pp. 3–4.
Katalog działu sztuki. Powszechna Wystawa Krajowa w Poznaniu, exhibition catalogue, 16 V– 30 IX 1929, red. M. Treter, Poznań 1929.
Katalog Wystawy Sztuki Religijnej i Kościelnej w Częstochowie [Catalogue of the Exhibition of Religious and Church Art in Częstochowa], exhibition catalogue, Association „Ruchoma Wystawa Sztuki”, May–September 1934, Warszawa 1934.
Kleczyński J., Nowe wystawy „Zachęty”. „Bractwo ś-go Łukasza” [New Exhibitions at “Zachęta”, “Brotherhood of Saint Luke”], „Kurjer Warszawski” 1928, no. 36, pp. 17–18.
Kopera F., Polskie malarstwo religijne [Polish Religious Painting], in: O polskiej sztuce religijnej [On Polish Religious Art], ed. Jerzy Langman, Katowice 1932, pp. 17–32.
Kossowska I., Artystyczna rekonkwista. Sztuka w międzywojennej Polsce i Europie [Artistic Reconquista. Art in Poland and Europe Between the Wars], Toruń 2017.
Kossowska I., Idea dzieła sztuki sakralnej w latach dwudziestych i trzydziestych XX wieku [The Idea of Sacred Artwork in the 1920s and 1930s], „Roczniki Humanistyczne” 2000–2001, vols. XLVIII–XLIX, no. 4, pp. 251–275.
Kubaszewska H., Kubicki Jeremi, in: Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających (zmarłych przed 1966 r.): malarze, rzeźbiarze, graficy [The Dictionary of Polish Artists and Foreign Artists Working in Poland (Dead before 1966): Painters, Sculptors, Printmakers], eds. J. Maurin–Białostocka, J. Derwojed, vol. IV, Wrocław–Warszawa–Kraków [et al.] 1986, pp. 321–323.
Kuncewiczowa M., Dwa księżyce [Two Moons], Warszawa 1986.
Lameński L., Z mroków nocy ku światłu życia. Antoni Michalak i jego malarstwo [From the Darkness of the Night to the Light of Life. Antoni Michalak and His Paintings], in: Mistyczny świat Antoniego Michalaka [The Mystical World of Antoni Michalak], exhibition catalogue, Muzeum Nadwiślańskie in Kazimierz Dolny, 22 May–9 August 2005, ed. W. Odorowski, Kazimierz Dolny 2005, pp. 44–57.
Lankau J., Listy z Warszawy. Na progu nowej sztuki polskiej [Letters from Warsaw. On the Threshold of New Polish Art], „Ilustrowany Kuryer Codzienny” 1928, no. 50, pp. 3–4.
Lauterbach A., Św. Franciszek z Assyżu i jego wpływ na sztukę [St Francis of Assisi and His Influence on Art], „Sztuki Piękne” 1926–1927, vol. 3, no. 2, pp. 71–74.
Luba I., Dialog nowoczesności z tradycją [Dialogue Between Modernity and Tradition], Warszawa 2004.
Luba I., Szkoła Warszawska 1929–1939. Przyczynek do badań nad ugrupowaniami artystycznymi w Polsce międzywojennej [The Warsaw School 1929-1939: A Contribution to the Study of Artistic Groups in Interwar Poland], „Ikonotheka. Prace Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego” 1996, vol. 10, pp. 115–133.
Luba I., W stronę ikony – mistycyzm czy stylizacja? „Bizantynizm” w malarstwie polskim lat 1910–1940 [Towards the Icon - Mysticism or Stylisation? "Byzantinism" in Polish Painting between 1910 and 1940], „Biuletyn Historii Sztuki” 2000, vol. LXII, nos. 3–4, pp. 545–574.
Odorowski W., Kolonia artystyczna w Kazimierzu Dolym XIX–XXI wiek. Przewodnik po wystawie stałej w Kamienicy Celejowskiej [The Artists' Colony in Kazimierz Dolny 19th - 21st Century. A Guide to the Permanent Exhibition in the Celej House], Muzeum Nadwiślańskie in Kazimierz Dolny, Kazimierz Dolny 2005.
Pierwsza wystawa Bractwa św. Łukasza [First Exhibition of the Brotherhood of St Luke], exhibition catalogue, Society for the Encouragement of Fine Arts in Warsaw, 4 Feb - 1 March 1928, Warszawa 1928.
„Pion” 1938, no. 19.
„Pion” 1938, no. 46.
„Plastyka” 1935, vol. 1, no. 7.
Polish Paintings. A Loan Exhibition, exhibition catalogue, The Detroit Institue of Arts, 1 June–1 July 1945, Detroit 1945.
Polska Sztuka Kościelna XVIII, XIX i XX w. Przewodnik 75 [Polish Ecclesiastical Art of the 18th, 19th and 20th Centuries. Guidebook 75], Society for the Encouragement of Fine Arts in Warsaw, 11 June–8 September 1932, Warszawa 1932.
Przewodnik po wystawie Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie nr 48. Wystawa zbiorowa prac grupy „Bractwo św. Łukasza”, Society for the Encouragement of Fine Arts in Warsaw, 26 October–19 November 1929, Warszawa 1929.
Salon Malarski 1937 [The Painting Salon 1937], exhibition catalogue, Institute of Art Propaganda in Warsaw, 5 Feb–14 March 1937, Warszawa 1937.
Samotyhowa N., Bractwo św. Łukasza w Zachęcie [The Brotherhood of St Luke in Zachęta], „Kobieta Współczesna” 1928, no. 11, pp. 14 –15.
Skrodzki W., Polska sztuka religijna 1900–1945 [Polish Religious Art. 1900 – 1945], Warszawa 1989.
Sosnowska J., Sztuka w oczach polskiej prawicy do 1939 roku [Art in the Eyes of the Polish Right Until 1939], „Roczniki Humanistyczne” 1998, vol. XLVI, no. 4, pp. 173–201.
Sprawozdanie Komitetu Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie za 1928 rok [Report of the Committee of the Society for the Encouragement of the Fine Arts for 1928],, Warszawa 1929.
Sprawozdanie Komitetu Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie za 1930 rok [Report of the Committee of the Society for the Encouragement of the Fine Arts for 1930], Warszawa 1931.
Sprawozdanie Komitetu Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie za 1932 rok [Report of the Committee of the Society for the Encouragement of the Fine Arts for 1932], Warszawa 1933.
Stacewicz-Podlipska J., Ja byłam wolny ptak… O życiu i sztuce Teresy Roszkowskiej [I Was a Free Bird… On Life and Works of Teresa Roszkowska], Warszawa 2012.
Sterling M., Źródła twórczości Fra Angelico [Sources of Fra Angelico’s Work], „Sztuki Piękne” 1927–1928, vol. IV, nos. 2–3, pp. 58–67, 100–106.
Świat wczoraj, dzisiaj, jutro. Z wystawy Bractwa św. Łukasza w Zachęcie Sztuk Pięknych w Warszawie [The World of Yesterday, Today, Tomorrow. From the Exhibition of the Brotherhood of St Luke at the Zachęta Fine Arts Gallery in Warsaw], „Tęcza” 1928, no. 8, pp. 17–18.
Treter M., Tadeusz Pruszkowski (a raczej: o tęsknocie za nowem malarstwem) [Tadeusz Pruszkowski (Or Rather: On Longing for New Painting], „Świat” 1927, no. 49, pp. 11–13.
Trzecia Objazdowa Wystawa [The Third Touring Exhibition], exhibition catalogue, Association „Ruchoma Wystawa Sztuki”, 1935, Warszawa 1935.
Turowicz A., Kazimierz Dolny w twórczości Jana Gotarda [Kazimierz Dolny in the Works of Jan Gotard], „Brulion Kazimierski” 2001, no 1, pp. 6–15.
Wystawa: Bractwo św. Łukasza, Tytus Czyżewski, Rafał Malczewski, Eugenia Różańska, Jerzy Wolff, Stanisław Zalewski [Exhibition: Brotherhood of St Luke, Tytus Czyżewski, Rafał Malczewski, Eugenia Różańska, Jerzy Wolff, Stanisław Zalewski], exhibition catalogue, Institute of Art Propaganda in Warsaw, 7 Dec 1938–1 Jan 1939, Warszawa 1938.
Wystawa Prac Włodzimierza Bartoszewicza [The Exhibition of Works by Włodzimierz Bartoszewicz], exhibition catalogue, Central Bureau of Artistic Exhibitions in Poznań, July - August 1958, Poznań 1958.
Wystawa Zofji Stryjeńskiej, kolekcji obrazów p.n. Czarny Śląsk Rafała Malczewskiego, Aleksandra Jędrzejewskiego, Efroima i Menaszego Seidenbeutlów, Grupy Artystów Plastyków Loża Malarska [The Exhibition of Zofia Stryjeńska, a Collection of Paintings Titled ‘The Black Silesia’ by Rafał Malczewski, Aleksander Jędrzejewski, Efroim and Menasze Seidenbeutel, The Visual Artists’ Group ‘Painters’ Lodge’], exhibition catalogue, Institute of Art Propaganda in Warsaw, 23 May–12 June 1935, Warszawa 1935.
Zamoyski J., Łukaszowcy. Malarze i malarstwo Bractwa św. Łukasza [St Luke's Painters. Painters and Painting of the Brotherhood of St Luke], Warszawa 1989.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2023 Sacrum et Decorum
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
In line with the Open Access policy, authors retain full copyright to their articles – without restrictions.
Authors can deposit their articles in a repository of their choice.
