Granice inwencji imienniczej w Polsce – w diachronicznej perspektywie językoznawczej i prawnej
DOI:
https://doi.org/10.15584/slowo.2022.13.4Słowa kluczowe:
nazwa własna, imię, prawoAbstrakt
Celem uchwycenia tytułowych granic przedmiotem opisu uczyniono regulacje prawne dotyczące kwestii nadawania (zmiany) imion, obowiązujące w Polsce na przestrzeni lat, począwszy od okresu powojennego, ponadto zapatrywania sądów, które rozstrzygały zaistniałe w tej materii spory, oraz zabierających głos w sprawie językoznawców, a także, uzupełniająco, wnioski wynikające z analizy publicznie dostępnych list imion z rejestru PESEL i wybranych fragmentów korespondencji pomiędzy Radą Języka Polskiego a osobami/instytucjami występującymi o opinie na temat imion.
Downloads
Bibliografia
Bubak, J. (1978). Imiona modne. Onomastica, XXIII, 177–182.
Bubak, J. (1983a). Wykaz imion używanych w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Język Polski, LXIII, 1–2, 72–84.
Bubak, J. (1983b). Nadawanie imion w Polsce. Aspekt prawny i językowy. Socjolingwistyka, 5, 145–164.
Choroś, M. (2019). Zmiany imion i nazwisk w latach 1945–1950 na ziemi nyskiej w świetle materiałów archiwalnych. Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka, LXXIV, 2, 61–80.
Cieślikowa, A. (2013). Oficjalność i wariantywność imion nadawanych w Polsce. Onomastica, LVII, 129–143.
Cieślikowa, A., Malec, M. (2007). Nadawanie imion „literackich” w Polsce. Jezikoslovni zapiski, t. 13, z. 1–2, 95–102.
Czajkowska, A., Romocka-Tyfel, B. (2021). Zmiana imienia i nazwiska. Geneza. Komentarz. Orzecznictwo. Wzory decyzji. Warszawa: Wolters Kluwer.
Gerritzen, D. (2006). Naming Children in a Globalizing World. Acta Onomastica, XLVII, 177–184.
Przykładem takiej sytuacji była sprawa, w której dorosły już człowiek, deklarujący się jako pustelnik pozazakonny, wnioskował jednocześnie o zmianę swojego imienia na Herold Królestwa i nazwiska na Teokracji Teokracjusz (zob. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 15 marca 2007 r., II OSK 452/06; Hrynicki, 2010).
Hrynicki, W.M. (2010). Granice swobody obywatela do zmiany imienia. Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 15 marca 2007 r., II OSK 452/061. Studia Iuridica Lublinensia, 13, 303–311.
ISJP: Bańko, M. (red.). (2000). Inny słownik języka polskiego PWN (t. 1). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kaleta, Z. (1998). Teoria nazw własnych. W: E. Rzetelska-Feleszko (red.), Polskie nazwy własne.
Encyklopedia (s. 15–36). Warszawa–Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN.
Litwin, J. (1949). Prawo o aktach stanu cywilnego z komentarzem. Łódź: Spółdzielnia Wydawnicza „Prawo”.
Litwin, J. (1961). Prawo o aktach stanu cywilnego. Komentarz. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze.
Łobodzińska, R. (2012). Imiona pochodzenia germańskiego w polskim systemie imienniczym. W: M. Ološtiak (red.), Jednotlivé a všeobecné v onomastike. 18. Slovenská Onomastická Konferencia, Prešov 12–14 septembra 2011 (s. 101–108). Prešov: Prešovská univerzita v Prešove.
Malec, M. (1998). Imiona. W: E. Rzetelska-Feleszko (red.), Polskie nazwy własne. Encyklopedia (s. 95–118). Warszawa–Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN.
Malec, M. (2001). Imię w polskiej antroponimii i kulturze. Kraków: Wydawnictwo Naukowe DWN.
Malec, M. (2007). Stopnie otwartości systemu imion w Polsce. W: A. Cieślikowa, B. Czopek-Kopciuch, K. Skowronek (red.), Nowe nazwy własne – nowe tendencje badawcze (s. 125–137). Kraków: Wydawnictwo Pandit.
Malec, M. (2015). Kulturowe przyczyny zmian w polskim imiennictwie osobowym (w ujęciu diachronicznym). Onomastica, LIX, 123–136.
Markowski, A. (2021). Nietypowe imiona nadawane współcześnie dzieciom (na podstawie korespondencji do Rady Języka Polskiego), czyli nie tylko o Opieńku. W: M. Rutkowski, A Hącia (red.), Nazwy własne w języku i społeczeństwie (s. 37–48). Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Nowowiejski, B. (2006). Egzotyzacja polskich nazw własnych refleksem społecznych zmian i potrzeb. Białostockie Archiwum Językowe, 6, 63–76.
Rzetelska-Feleszko, E. (2004). Kontynuacja i innowacyjność w nazewnictwie doby współczesnej. W: R. Mrózek (red.), Nazwy własne w języku, kulturze i komunikacji społecznej (s. 131–140). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Sikora, K. (2000). Dźwięk, który nie jest nawet cząstką ciebie – imię a tożsamość. W: A. Gałdowa (red.), Tożsamość człowieka (s. 185–196). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Siwiec, A., Rutkowski, M. (2014). „Dżastiny i Alany to łobuzy”. Forum internetowe jako źródło informacji o wartościowaniu i motywacji imion osobowych. Onomastica, LVIII, 279–296.
Ura, M. (2015). Administracyjnoprawne zagadnienia imion i nazwisk. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Dekret z 10 lipca 1945 r. o zmianie i ustalaniu imion i nazwisk (Dz. U. 1945, nr 56, poz. 310).
Dekret z 25 września 1945 r. – Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz. U. 1945, nr 48, poz. 272).
Konstytucja PRL z 22 lipca 1952 r. (Dz. U. 1952, nr 33, poz. 232).
Dekret z 8 czerwca 1955 r. – Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz. U. 1955, nr 25, poz. 151).
Ustawa z 15 listopada 1956 r. o zmianie imion i nazwisk (Dz. U. 1956, nr 56, poz. 254).
Ustawa z 29 września 1986 r. – Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz. U. 1986, nr 36, poz. 180).
Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. 1997, nr 78, poz. 483).
Ustawa z 3 marca 2005 r. o zmianie ustawy o zmianie imion i nazwisk oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. 2005, nr 62, poz. 550).
Ustawa z 17 października 2008 r. o zmianie imienia i nazwiska (Dz. U. 2008, nr 220, poz. 1414 z późn. zm.).
Ustawa z 28 listopada 2014 r. – Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz. U. 2014, poz. 1741 z późn. zm.).
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 17 listopada 1982 r., II SA 1474/82.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 7 lipca 1983 r., II SA 635/83.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego (oz. we Wrocławiu) z 28 grudnia 1983 r., SA/Wr 674/83.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego (oz. we Wrocławiu) z 24 czerwca 1988 r., SA/Wr115/88.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 5 lipca 2004 r., II SA/Wr 2838/03.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 31 maja 2005 r., OSK 1471/04.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 15 marca 2007 r., II OSK 452/06.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 4 kwietnia 2007 r., II OSK 614/06.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 29 września 2015 r., IV SA/Wa1569/15.
https://rjp.pan.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=100&Itemid=212
https://rjp.pan.pl/index.php?option=com_ content&view=article&id=611
https://rjp.pan.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=1271:carmen-karmena&catid=76 &Itemid =146
https://dane.gov.pl/pl/dataset/1667,lista-imion-wystepujacych-w-rejestrze-pesel-osoby-zyjace
https://rjp.pan.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=1072:opieniek&catid=76&Itemid=
https://rjp.pan.pl/index.php?option=com_content&view=category&id=76
https://rjp.pan.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=557:inka&catid=76&Itemid=209
https://rjp.pan.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=2007:inka-2&catid=76&Itemid=209
https://rjp.pan.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=1132&Itemid=144
https://www.polsatnews.pl/wiadomosc/2020-12-30/brak-akceptacji-dla-sosnowca-i-toshiby-jako-imion/
https://rjp.pan.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=1169:amsterdam&catid=76&Itemid=146
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Słowo. Studia językoznawcze
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.
