Diachronic analysis of the names of railway stations and stops in south-eastern Poland
DOI:
https://doi.org/10.15584/slowo.2022.13.16Keywords:
names of railway stations and stops, diachronic research, naming models, south-eastern PolandAbstract
The purpose of the article is to present the names of railway stations and stops, both old and non-existent, as well as those which are modern and functioning. A relevant part of the text is also the presentation of productive naming models for train stopping points. The research material was excerpted from the historical network train timetables, published until 2012, as well as from the online train timetable available on the PKP (Polish State Railways) website. These sources contain the names of stations and stops on selected railway lines in the following provinces: Lubelskie, Małopolskie, Podkarpackie and Świętokrzyskie. The methodology used is based on the classification of train stopping points, developed by Piotr Tomasik, as well as on additional division criteria, taking into account the structure of historical and non-existing names. The most frequently used nomination practice is the transfer of the name of the locality to the name of the train stopping point, as evidenced by such proper names as: Przemyśl, Rzeszów and Zagórze. However, the necessity to create a unique name of a railway stop or station often requires adding various elements that specify the location. In this way, names such as Chmielów koło Tarnobrzega, Kraków Płaszów, Rzeszów Osiedle or Tarnów Zachodni are created. The former names of train stopping points were also based on the transfer of the name of a part of a town, e.g. a housing estate, hamlet or district where a stop was located, e.g. Osiedle P.Z.L. w Rzeszowie or Ozet w Stalowej Woli. A separate naming category is the names of railway stations which were created as a result of foreign-language influences. The article is a contribution to further research on the nomenclature of railway stations and stops in diachronic terms on other railway lines in Poland.
Downloads
References
Bijak, U. (2017). Transonimizacja, czyli „wędrówki nazw”. Folia onomastica Croatica, 26, 1–14.
Breza, E. (1998). Nazwy obiektów i instytucji związanych z nowoczesną cywilizacją (chrematonimy). W: E. Rzetelska-Feleszko (red.), Polskie nazwy własne. Encyklopedia (s. 343–361).
Warszawa–Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN.
Gałkowski, A. (2011). Chrematonimy w funkcji kulturowo-użytkowej. Onomastyczne studium porównawcze na materiale polskim, włoskim i francuskim. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Grodziński, E. (1973). Zarys ogólnej teorii imion własnych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Kaleta, Z. (1998). Teoria nazw własnych. W: E. Rzetelska-Feleszko (red.), Polskie nazwy własne.
Encyklopedia (s. 15–36). Warszawa–Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN.
Klimeš, L. (1966). Názvy výhybkářských stanovišt’ a nĕkteré pomístní názvy na Gottwaldovĕ nádraží v Plzni. Zpravodaj Místopisné komise ČSAV, 8, 238–239.
Klimeš, L. (1968). Slangová vlastní jména. Zpravodaj Místopisné komise ČSAV, 11, 363–373.
Klimeš, L. (1987). Slangová pomístní jména v lokomotivním depu Plzeň. Onomastický zpravodaj ČSAV, 28, 81–83.
Klimeš, L. (2010). Jména nádraží. Acta Onomastica, 51, 623.
Kosyl, C. (2003). Chrematonimia. W: E. Rzetelska-Feleszko, A Cieślikowa przy współudziale J. Dumy (red.), Słowiańska onomastyka. Encyklopedia (t. 2) (s. 370–375). Warszawa–Kraków: Towarzystwo Naukowe Warszawskie.
Kosyl, C. (2014). Chrematonimy. W: J. Bartmiński (red.), Współczesny język polski (s. 447–452). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Mrózek, R. (2010). Synchroniczne i diachroniczne granice oraz pogranicza urbanonimii. W: I. Sarnowska-Giefing, M. Graf (red.), Miasto w perspektywie onomastyki i historii (s. 31–38). Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
Myszka, A. (2016). Urbanonimia Rzeszowa. Językowo-kulturowy obraz świata. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Opaliński, D. (2016). Dawne kolejowe rozkłady jazdy i ich przydatność w badaniach historycznych.
Studia Źródłoznawcze, 54, 115–127.
Przybylska, R. (2002). Konwencje nazewnicze w obrębie nazw barów, kawiarni i restauracji. W: M. Skarżyński, M. Szpiczakowska (red.), Rozmaitości językowe (s. 247–255). Kraków: Księgarnia Akademicka.
Rutkiewicz-Hanczewska, M. (2013). Genologia onimiczna. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Rutkowski, M. (2011). Problem funkcji nazw własnych w onomastyce. Przegląd stanowisk. Conversatoria Linguistica, 4, 54–65.
Rymut, K. (2003). Granica czy strefa przejściowa między nomen appellativum a nomen proprium? W: Rymut, K., Szkice onomastyczne i historycznojęzykowe (s. 9–12). Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN.
Rzetelska-Feleszko, E. (1994). Najnowsze nazwy sklepów. W: E. Wrocławska (red.), Uwarunkowania i przyczyny zmian językowych (s. 133–142). Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.
Rzetelska-Feleszko, E. (2014). Nazwy własne. W: J. Bartmiński (red.), Współczesny język polski (s. 405–410). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Siwiec, A. (2006). W sprawie nazw obiektów handlowych: miejsce w klasyfikacji onomastycznej, ustalenia typologiczne, terminologia. W: K. Rymut i in. (red.), Munuscula linguistica: in honorem Alexandrae Cieślikowa oblata (s. 423–436). Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN.
Tomasik, P. (2015). Nazwy przystanków komunikacji miejskiej w Polsce. Punkt widzenia językoznawcy i organizatora komunikacji miejskiej. W: A. Gałkowski, R. Gliwa (red.), Mikrotoponimy i makrotoponimy w komunikacji i kulturze (s. 229–283). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Tomasik, P. (2016). Nazewnictwo kolejowe. Na materiale języka polskiego, rosyjskiego i czeskiego. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
https://sjp.pwn.pl/szukaj/stacja.html
https://sjp.pwn.pl/szukaj/przystanek.html
https://portalpasazera.pl/Tablice/TabliceWgLinii
https://www.bazakolejowa.pl/index.php?dzial=stacje&id=4877&okno=start
https://www.krosno.pl/pl/dla-mieszkancow/samorzad/dzielnice-i-osiedla
https://www.stalowka.net/encyklopedia.php?dx=166
https://przemysl.naszemiasto.pl/we-wrzesniu-1939-r-dwaj-okupanci-podzielili-przemysl/ar/c17893159
Decyzja komisji z dnia 1 lutego 2008 r. dotycząca specyfikacji technicznej interoperacyjności podsystemu „Ruch kolejowy” transeuropejskiego systemu kolei dużych prędkości, o której mowa w art. 6 ust. 1 dyrektywy Rady 96/48/WE, i uchylająca decyzję Komisji 2002/734/WE z dnia 30 maja 2002 r. (2008/231/WE).
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 18 lipca 2005 r. w sprawie ogólnych warunków prowadzenia ruchu kolejowego i sygnalizacji (Dz.U. 2005 nr 172 poz. 1444).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 lipca 2019 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast oraz nadania niektórym miejscowościom statusu miasta (Dz.U. 2019 poz. 1416).
Ustawa z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz.U. 2003 nr 86 poz. 789).
Zarządzenie Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 9 sierpnia 1977 r. w sprawie zmiany nazw niektórych miejscowości w województwach: krośnieńskim, nowosądeckim, przemyskim, rzeszowskim i tarnobrzeskim (M.P. 1977 nr 21 poz. 112).
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2022 Słowo. Studia językoznawcze

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.