Pamiątkowe nazwy ulic Częstochowy

Yana Tsapuk

doi:10.15584/slowo.2023.14.17

Authors

Yana Tsapuk Uniwersytet Jana Długosza w Częstochowie https://orcid.org/0000-0002-4140-3629

DOI:

https://doi.org/10.15584/slowo.2023.14.17

Keywords:

onomastics, urban naming, commemorative names, culture, society

Abstract

The aim of the article is to analyze the commemorative street names found in the contemporary naming of Czestochowa and the motivation for giving them, taking into account the historical and cultural background of the city. The commemorative names of the streets of Czestochowa result from the desire to perpetuate in the public consciousness the most important local and state events, historical figures, well-known public figures of Poland and the world, as well as people from religious circles. These names are about the recognized values, attitudes, views and cultural heritage of the region or country. However, they do not always reflect the way the inhabitants of Czestochowa perceive the world around them in a social and mental dimension, as evidenced by the resolutions of the city council concerning the naming of streets or their changes, very often imposed by local employees of local government institutions, due to political changes in the country.

Downloads

References

Abramowicz, Z., Dacewicz, L. (2012). Polityczne aspekty przemian w nazewnictwie miejskim Polski północno-wschodniej w przekroju historycznym. Studia Wschodniosłowiańskie, 12, 187–198.

Bieńkowska, D., Umińska-Tytoń E. (2012). Nazewnictwo miejskie Łodzi. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Biolik, M. (2010). Nazwy własne w użyciu pragmatycznym. W: R. Łobodzińska (red.), Nazwy własne a społeczeństwo (t. 1), s. 49−59. Łask: Oficyna Wydawnicza LEKSEM.

Buczyński, M. (1972). Pamiątkowe nazwy miejscowe w języku bułgarskim. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, 27, 4, 71–80.

Górnowicz, H. (1964). Toponimia Gdyni. Gdańskie Zeszyty Humanistyczne, 6, 135–169.

Hałas, E. (2004). Polityka symboliczna i pamięć zbiorowa. Zmiany nazwy ulic po komunizmie. W: M. Marody (red.), Zmiana czy stagnacja? Społeczeństwo polskie po czternastu latach transformacji (s. 128–152). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Handke, K. (1989). Nazewnictwo miejskie. Szkic teoretyczno-metodologiczny. W: S. Urbańczyk (red.), Nazewnictwo miejskie (s. 7–34). Warszawa–Poznań: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Handke, K. (1992). Polskie nazewnictwo miejskie. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.

Handke, K. (2010). Konstrukcja i destrukcja systemu nazewnictwa miejskiego w polskich miastach. W: I. Sarnowska-Giefing, M. Graf (red.), Miasto w perspektywie onomastyki i historii (s. 357–372). Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

Handke, K. (2011). Dzieje Warszawy nazwami pisane. Warszawa: Muzeum Historyczne m. st. Warszawy.

Jaros, V. (2010). Krajobraz sakralny w przestrzeni onimiczno-społecznej Częstochowy. W: I. Sarnowska-Giefing, M. Graf (red.), Miasto w perspektywie onomastyki i historii (s. 473–489). Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

Jaros, V. (2015). „Częstochowa do kryminału”, czyli toponimia miasta i jej funkcje we współczesnych kryminałach z Częstochową w tle. W: I. Sarnowska-Giefing, M. Balowski, M. Graf (red.), Funkcje nazw własnych w kulturze i komunikacji (s. 221–234). Poznań: Instytut Naukowo-Wydawniczy Maiuscula.

Kijak-Sawska, A. (2018). Lokalne dziedzictwo. Miejsce pamięci bitwy pod Wąsoszem (23.04.1863). Turystyka Kulturowa, 1, 61–79.

Meyer, S. (2006). Dwie drogi do alei Stalina. Zmiany nazw ulic w Warszawie i Berlinie Wschodnim (1945–1950). W: J. Kochanowski (red.), W połowie drogi. Warszawa między Paryżem a Kijowem (s. 105–174). Warszawa: Wydawnictwo TRIO.

Myszka, A. (2016). Urbanonimia Rzeszowa. Językowo-kulturowy obraz miasta. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.

Myszka, A. (2018). Pamiątkowe nazwy ulic – rozważania terminologiczne. Onomastica, 62, 113–128.

Myszka, A., Wisz, P. (2012). Nazwy ulic Rzeszowa. Historia i współczesność. Rzeszów: Fraza.

Oronowicz-Kida, E. (1989). Nazewnictwo miejskie Opola dawniej i dziś. Warszawa–Poznań: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Oronowicz-Kida, E. (2014). Oficjalne nazwy wiejskich ulic w województwie podkarpackim. Studium językowo-kulturowe. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.

Rokicki, C. (1925). Nazwy ulic w miastach polskich. Ziemia, 10/4, 64–68.

Rutkiewicz-Hanczewska, M. (2012). Symbioza nazw, czyli o intertekstualności nazewniczej. Slavia Occidentalis, 69, 199−211.

Rymut, K. (red.). (1997). Nazwy miejscowe Polski. Historia. Pochodzenie. Zmiany (t. 2). Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN.

Siudut, A. (1961). Słowiańskie nazwy ulic. Problematyka. W: W. Taszycki (red.), I Międzynarodowa Slawistyczna Konferencja Onomastyczna. Księga referatów (s. 199). Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.

Siwiec, A. (2012). Nazwy własne obiektów handlowo-usługowych w przestrzeni miasta. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Snoch, B. (1995). Mały leksykon miasta. Almanach Częstochowy. Częstochowa: Wydawnictwo Towarzystwo Przyjaciół Częstochowy.

Snoch, B. (2002). Mała encyklopedia Częstochowy. Częstochowa: Wydawnictwo Towarzystwa Przyjaciół Częstochowy.

Snoch, B., Podobiński, S. (2001). Słownik encyklopedyczny regionu częstochowskiego (t. II). Częstochowa: Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Częstochowie.

Sobalski, F. (1992). Dzieje Częstochowy i województwa częstochowskiego. Informator o materiałach w archiwach państwowych. Częstochowa: Częstochowskie Towarzystwo Naukowe.

Sobalski, F. (2009). Przemysł częstochowski (1882–1914), Częstochowa: Muzeum Częstochowskie.

Supranowicz, E. (1995). Nazwy ulic Krakowa. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN.

Szczepański, M.S. (2006). Od identyfikacji do tożsamości. Dynamika śląskiej tożsamości – prolegomena. W: J. Janeczek, M.S. Szczepański (red.), Dynamika śląskiej tożsamości (s. 19–27). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Szwed, R., Paulus, W. (red.). (1999). Życie codzienne w Częstochowie w XIX i XX wieku. Częstochowa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej.

Wyrobisz, A. (1999). Nazwy ulic, placów i dzielnic w miastach polskich: nośniki informacji – źródła historyczne – zabytki kultury. Przegląd Historyczny, 90/4, 511−523.

Zagórski, Z. (2010). Problematyka i metody badań nazewnictwa wspólnoty miejskiej. W: I. Sarnowska-Giefing, M. Graf (red.), Miasto w perspektywie onomastyki i historii (s. 51−59). Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

Zakrzewski, A. (1998). Słownik biograficzny Ziemi Częstochowskiej (t. I). Częstochowa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej.

Zwoliński, M. (2021). W Dawnej Częstochowie: kamienice, mieszkańcy, firmy, zdarzenia. Częstochowa: Wydawnictwo Poligram.

Zwoliński, P. (1950). Nazwy miejscowe pamiątkowe w Bułgarii. Sprawozdania z Czynności i Posiedzeń Akademii Umiejętności w Krakowie, 60, 673–676.

http://wczestochowie.pl/artykul/29398,wojewoda-slaski-zmienil-nazwy-trzech-ulic-w-czestochowie) [dostęp: 2.02.2022]

https://www.radiojura.pl/zmiana-nazwy-ul-oskara-lange-nie-cieszy-lokatorow.html) [dostęp: 28.01.2022]

https://mapa.livecity.pl/ulice/Cz%C4%99stochowa,0930868,1 [dostęp: 28.01.2022]

https://www.czestochowa.pl/informacje-o-miescie [dostęp: 2.02.2022]

https://bip.czestochowa.pl/artykuly/71725/wykaz-ulic-w-podziale-na-dzielnice [dostęp: 4.02.2022]

https://journals.umcs.pl/ff/article/view/8828 [dostęp: 4.02.2022]

https://encyklopedia.czestochowa.pl [dostęp: 18.12.2022]

https://encyklopedia.czestochowa.pl/hasla/makosza-edward [dostęp: 19.12.2022]

https://culture.pl/pl/tworca/jerzy-liebert [dostęp: 19.12.2022]