Polyonymy in the Tatra oronymy

Authors

DOI:

https://doi.org/10.15584/slowo.2024.15.2

Keywords:

polyonymy, Tatra names, names parallelism, names variants

Abstract

Variant and parallel names referring to oronyms have not been the subject of detailed research so far, although the phenomenon of polyonymy concerning other groups of proper names is in the field of interest of linguists. The paper therefore attempts a preliminary description of the oronyms denoting objects forming the space of the Tatra Mountains. The starting point was a publication by Robert Mrózek (1991) on the phenomenon of polyonymy concerning field names. This paper discusses the specificity of mountain (Tatra) naming, pointing out that naming structures reflect cognitive processes. As polyonyms, on the other hand, they can be interpreted taking into account the textological perspective, treating them as pretexts from which, at some point, a proper name-text emerged, referring to a specific denotate. The article also outlines the problem of authorship of the characterized toponyms and its impact on the production of variants and naming doublets. In the case of the Tatra nomenclature, this is an important issue, because the area from which the names originate has been popular for years due to its natural and cultural specificity, and the creators of onyms are both autochthons and, among others, guidebook authors, mountaineers, tourists, editors of the 'Taternik', and naming committees. Thus, the article proves that among the objects forming the space of the Tatra Mountains, there are some to which the following names apply: 1. exclusively variational, 2. exclusively parallel, 3. from the borderline between variant and parallel names ('borderline'), 4. variant, parallel and 'borderline'. It was also pointed out that there are objects which (most likely) are not affected by the phenomenon of polonymy. The different groups of onymes are discussed in the order indicated above.

Downloads

References

Bijak, U. (2013). Nazwy wodne dorzecza Wisły. Potamonimy odapelatywne. Kraków: Wydawnictwo FALL.

Bijak, U. (2016). Polionimia, czyli „wojna nazw”. Polonica, XXXVI, 55–66.

Bohuš, I. (1996). Od A po Z o názvoch Vysokých Tatier. Tatranská Lomnica: Štátne lessy TANAPu.

Borucki, T. (2003). Problemy ochrony i kształtowania nazewnictwa w Tatrach. Wierchy, 68 (106), 93–116.

Czerny, A. (2011). Teoria nazw geograficznych. Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego.

Dunaj, B. (2017). Funkcje nazw własnych. Onomastica, LXI/2, 77–89.

Jedziniak, A. (2021). O wariantywności nazw górskich. W: W. Wilczek (red.), Bogactwo polszczyzny w świetle jej historii, t. 8 (s. 107–117). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Jodłowski, S. (1979). Losy polskiej ortografii. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Jurczyńska-Kłosok, A. (2020). Nazewnictwo Tatr Wysokich. Konceptualizacja przestrzeni górskiej. Kraków: Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK Oficyna Wydawnicza „Wierchy”.

Karaś, M. (1971). Stare i nowe warstwy toponomiczne w polskich Karpatach. Etnografia Polska, XV, z. 2, 53–67.

Kosyl, C. (1983). Forma i funkcja nazw własnych. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Krško, J. (2003). Hydronymia povodia Turca, Banská Bystrica: Univerzíta Mateja Bela Fakulta humanitných vied.

Mrózek, R. (1991). Paralelizm a wariantywność składników systemu mikrotoponimicznego. W: S. Gajda (red.), Wariancja w języku. III Opolskie Spotkania Językoznawcze. Szczedrzyk, 10–11.10.1989 r. (s. 157–161). Opole: Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Powstańców Śląskich w Opolu.

Mrózek, R. (1998). Nazwy górskie. W: E. Rzetelska-Feleszko (red.), Polskie nazwy własne. Encyklopedia (s. 259–268). Warszawa–Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN.

Myszka, A. (2013). Społeczne i kulturowe przyczyny powstawania paralelnych urbanonimów nieoficjalnych – na przykładzie nazw rzeszowskich (XVIII–XX w.). Słowo. Studia językoznawcze, 4/2013, s. 103–115.

Myszka, A. (2010). Wariantywność onimów a sytuacja komunikacyjna – na przykładzie podkarpackich mikrotoponimów. W: R. Łobodzińska (red.), Nazwy własne a społeczeństwo, t. II (s. 93–105). Łask–Wrocław: Oficyna Wydawnicza Leksem, Uniwersytet Wrocławski. Wydział Filologiczny.

Nyka, J. (1971). Niegóralskie nazwiska na polskiej mapie Tatr. Taternik XLVII, s. 167–170.

Nyka, J. Nad Kamieniem czy Walentkowa. Głos Seniora, 10/2016. www.nyka.home.pl/glos_sen/pl/gs_index.htm.

Paryski, W.H. (1963). Pasterskie nazwy geograficzne w Tatrach Polskich i na Skalnym Podhalu. W: W. Antoniewicz (red.), Pasterstwo Tatr Polskich i Podhala, t. V (s. 7–164). Wrocław–Warszawa–Kraków: Ossolineum.

Rutkiewicz-Hanczewska, M. (2014). Specyfika nazewnicza Pojezierza Wałeckiego jako konsekwencja dziejów terenu. Slavia Occidentalis, 71/1, 145–151.

Rutkiewicz-Hanczewska, M. (2013). Genologia onimiczna. Nazwa własna w płaszczyźnie motywacyjno-komunikatywnej. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.

Rutkiewicz-Hanczewska, M. (2012). Nazwy własne w przestrzeni społeczno-komunikacyjnej. Uwagi językoznawcy. Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji, 23, 355–363.

Rutkowski, M. (2022). Metodologie w onomastyce a kultura. Onomastica, LXVI, 37–50.

Rzetelska-Feleszko, E. (2006). W świecie nazw własnych. Warszawa–Kraków: Towarzystwo Naukowe Warszawskie.

Siemionow, A. (1992). Studia beskidzko-tatrzańskie. Kalwaria Zebrzydowska: Urząd Miasta i Gminy oraz Autor.

Staszic, S. (1815). O ziemiorodztwie Karpatow i innych gor i rownin Polski. Warszawa: Drukarnia Rządowa.

Swoboda, P. (2020). Zmiana w nazwie czy zmiana nazwy?. https://www.researchgate.net/publication/341115066_Zmiana_w_nazwie_czy_zmiana_nazwy.

Świerz, L. (1903). Krótki przewodnik do Tatr. Kraków: Nakładem Autora.

Warchoł, S. (1999). Polskie oronimy z formantami -ica, -ka typu Świnica, Śnieżka. Österreichische Namenforschung, Jg. 27, Heft 1–2, s. 115–127.

Zagórski, Z. (red.), (2008). Nazewnictwo geograficzne Poznania. Zbiór studiów. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.

Zejszner, L. (1849). Podhale i północna pochyłość Tatrów czyli Tatry polskie. Warszawa: Biblioteka Warszawska.

Published

2024-12-26

How to Cite

Jurczyńska-Kłosok, A. (2024). Polyonymy in the Tatra oronymy. Słowo. Studia językoznawcze, (15), 23–43. https://doi.org/10.15584/slowo.2024.15.2

Issue

Section

ROZPRAWY I ARTYKUŁY