Barrow Cemetery in Zbudza in the Eastern Slovak Lowland
DOI:
https://doi.org/10.15584/anarres.2023.18.7Słowa kluczowe:
late Eneolithic, East Slovak Lowland, Corded Ware culture, Východoslovenské mohyly, barrow, non-invasive investigationsAbstrakt
The barrow site in Zbudza is located in the East Slovak Lowland. In 1980, Elena Miroššayová carried out excavations on the burial mound (no. 1) located behind th old Jewish cemetery. The central burial pit and clusters of pottery and traces of hearths were discovered. Some potsherds the possess ornamentation typical for the Corded Ware culture. The charcoal found near the burial pit were radiocarbon dated to 4140±35 BP (Poz-151727), which can be correlated to the years 2866–2632 BC. At the site in Zbudza and the neighbouring Trnava pri Laborci, thanks to the LIDAR data, about 20 burial mounds in various states of preservation and different chronological positions were registered. Some of them should be associated with the presence of the Corded Ware and Yamna cultures from the 3rd millennium BC. Geophysical prospection of burial no. 2 located in the part of the village called “Imrička” was conducted in 2021.
Bibliografia
Bakuła K., Ostrowski W., Zapłata R., Kurczyński Z., Kraszewski B. and Stereńczak K. 2016 Zalecenia w zakresie pozyskiwania, przetwarzania, analizy i zastosowania danych LIDAR w celu rozpoznania zasobów dziedzictwa archeologicznego w ramach AZP. Online publication: https://www.nid.pl/pl/Dla_specjalistow/Badania_i_dokumentacja/zabytki-archeologiczne/instrukcje-wytyczne-zalecenia/2017_instrukcja_LIDAR_NID.PDF
Balaguri È. A. 2001. Naselenie Verhnego Potis´â v èpohu bronzy. Užgorod: Ministerstvo obrazovania i nauki Ukrainy.
Budinský-Krička V. 1967. Východoslovenské mohyly. Slovenská archeológia 15(2), 277–388.
Budinský-Krička V. and Lamiová-Schmiedlová M. 1990. A late 1st century B.C. – 2nd century A.D. cemetery at Zemplín. Slovenská archeológia 38, 245–344.
Chochorowski J. 1976. Pochówek szkieletowy kultury ceramiki sznurowej z Kietrza, woj. Opole. Sprawozdania Archeologiczne 28, 125–131.
Dani J. 2020. Kurgans and their builders. The Great Hungarian Plain at the dawn of the Bronze Age. Hungarian Archaeology 9, 46–65.
David A., Linford N. and Linford P. 2008. Geophysical Survey in Archaeological Field Evaluation. Swindon: English Heritage.
Ecsedy I. 1979. The people of the pit-grave kurgans in eastern Hungary (= Fontes Archaeologici Hungariae). Budapest: Akadémiai Kiadó.
Fassbinder J. 2015. Seeing beneath the farmland, steppe and desert soil: magnetic prospecting and soil magnetism. Journal of Archaeological Science 56, 85–95.
Gancarski J. and Machnikowie A. and J. 1986. Wyniki badań kurhanu A kultury ceramiki sznurowej we wsi Bierówka, gmina Jasło, w województwie krośnieńskim. Acta Archaeologica Carpathica 25, 57–87.
Gancarski J. and Machnikowie A. and J. 1990. Kurhan B kultury ceramiki sznurowej w Bierówce, gmina Jasło, w świetle badań wykopaliskowych. Acta Archaeologica Carpathica 29, 99–124.
Górski J. and Jarosz P. 2006. Cemetery of the Corded Ware and the Trzciniec Cultures in Gabułtów. Sprawozdania Archeologiczne 58, 401–451.
Horváth T., Dani J., Pető A., Pospieszny Ł. and Svingor É. 2013. Multidisciplinary Contributions to the Study of Pit Grave Culture Kurgans of the Great Hungarian Plain. In V. Heyd, G. Kulcsár and V. Szeverényi (eds.), Transitions to the Bronze Age. Interregional Interaction and Socio-Cultural Change in the Third Millennium BC Carpathian Basin and Neighbouring Regions. Budapest: Archaeolingua, 153–180.
Jarosz P. 2002. Kurhan kultury ceramiki sznurowej w Średniej st. 2, pow. Przemyśl. Wyniki badań wykopaliskowych prowadzonych w 2001 r. Rocznik Przemyski 38(2) (Archeologia), 3–21.
Jarosz P. 2011. Kurhany KCS na pogórzach i wysoczyznach karpackich. In A. Kowalewska-Marszałek and P. Włodarczak (eds.), Kurhany neolityczne i wczesnobrązowe w świetle nowych i najnowszych badań. Kraków, Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, 255–277.
Jarosz P. and Machnik J. 2000. Nowe spojrzenie na dawne badania kurhanów w Balicach i Klimkowcach w świetle materiałów archiwalnych i zbiorów Muzeum Archeologicznego w Krakowie. In J. Rydzewski (ed.), 150 lat Muzeum Archeologicznego w Krakowie. Kraków: Muzeum Archeologiczne w Krakowie, 109–133.
Jarosz P. and Włodarczak P. 2007. Chronologia bezwzględna kultury ceramiki sznurowej w Polsce południowo-wschodniej oraz na Ukrainie. Przegląd Archeologiczny 55, 71–108.
Jarosz P. and Włodarczak P. 2022. Chronologia radiowęglowa kultury ceramiki sznurowej w Małopolsce. In A. Szczepanek, P. Jarosz, J. Libera and P. Włodarczak (eds.), Społeczności schyłkowego eneolitu w południowo-wschodniej Polsce w świetle badań archeologicznych i analiz interdyscyplinarnych. Pękowice, Kraków: Wydawnictwo Profil-Archeo, 9–43.
Kaiser E. 2019. Das dritte Jahrtausend im osteuropäischen Steppenraum kulturhistorische studien zu prähistorischer subsistenzwirtschaft und interaktion mit benachbarten räumen (= Berlin Studies of the Ancient World 37). Berlin: Edition Topoi.
Kalicz N. 1968. Die Frühbronzezeit in Nordost-Ungarn. Abriss der Geschichte des 19–16. Jahrhunderts v. u. Z. (= Archaeologia Hungarica 45). Budapest: Akadémiai Kiadó.
Kondracki J. 1989. Karpaty. Warszawa: Polskie Wydawnictwa Naukowe.
Kośko A. 2000. From research into the issue of the developmental dependencies of the Corded Ware culture and Yamnaya culture. In S. Kadrow (ed.), A Turning of Ages. Im Wandel der Zeiten. Jubilee Book Dedicated to Professor Jan Machnik on His 70th Anniversary. Kraków: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, 337–346.
Kulcsár G. and Szeverényi V. 2013. Transition to the Bronze Age. Issues of Continuity and Discontinuity in the First Half of the Third Millennium BC in the Carpathian Basin. In V. Heyd, G. Kulcsár and V. Szeverényi (eds.), Transitions to the Bronze Age. Interregional Interaction and Socio-Cultural Change in the Third Millennium BC Carpathian Basin and Neighbouring Regions. Budapest: Archaeolingua, 67–92.
Lamiová-Schmiedlová M. 1973. Výskum dvoch mohýl v Zemplíne roku 1969. Nové obzory 15, 167–172.
Lehoczky T. 1894. A királyhelmeczi sírhalmokról. Archaeologiai Értesítő 14, 250‒252.
Machnik J. 1979. Ze studiów nad kulturą ceramiki sznurowej w dorzeczu Górnego Dniestru. Acta Archaeologica Carpathica 19, 51-71.
Machnik J. 1992. Neue Daten zur Problematik der Schnurkeramikkultur in Südostpolen. In M. Buchvaldek and C. Strahm (eds.), Die kontinentaleuropäischen Gruppen der Kultur mit Schnurkeramik. Schnurkeramik – Symposium 1990 (= Praehistorica 19). Praha: Univerzita Karlova, 265–274.
Machnik J. 2001. Kultura ceramiki sznurowej w strefie karpackiej (stan i perspektywy badawcze). In J. Gancarski (ed.), Neolit i początki epoki brązu w Karpatach polskich. Krosno: Muzeum Podkarpackie w Krośnie, 115–137.
Machnik J., Mačalová H., Tunia K. and Jarosz P. 2008. Kurhan nr 34 kultury ceramiki sznurowej w miejscowości Hankovce, okr. Bardejov, stanowisko 1. In J. Machnik (ed.), Archeologia i środowisko naturalne Beskidu Niskiego w Karpatach, 2: Kurimská Brazdá (= Prace Komisji Prehistorii Karpat 4). Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 157–186.
Machnik J., Pavliv D. and Petehyryč V. 2006. Barrow of the late Corded Ware Culture from Bikiv, Drohobyč district. In K. Harmata, J. Machnik and L. Starkel (eds.), Environment and Man at the Carpathian Foreland in the Upper Dnister Catchment from Neolithic to Early Mediaeval Period (= Prace Komisji Prehistorii Karpat 3). Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 195–227.
Machnik J., Pavliv D. and Petehyryč V. 2011. Prahistoryczne kurhany we wsi Haji Nyźni koło Drohobycza. Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
Machnik J. and Sosnowska E. 1996. Starożytna mogiła z początku III tysiąclecia przed Chrystusem, ludności kultury ceramiki sznurowej w Średniej, gm. Krzywcza. Rocznik Przemyski 32(3) (Archeologia), 3–28.
Miroššayová E. 1981. Záchranný výskum eneolitickej mohyly v Zbudzi. Archeologické výskumy a nálezy na Slovensku v roku 1980, 175–177, 414–415.
Misiewicz K. 2006. Geofizyka archeologiczna. Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk.
Novotná M. 1987. Die Kultur der ostslowakischen Hügelgräber und ihre Beziehungen zu den benachbarten
Gebieten. In D. Srejović and N. Tasić (eds.), Hügelbestattung in der Karpaten-Donau-Balkan-Zone während der Äneolithischen Periode. Internationales Symposium. Beograd: Univerzitet u Beogradu, Filozofski fakultet, Centar za arheološka istraživanja, 91–98.
Penâk S. I., Popovič I. I. and Potušnâk M. F. 1979. Raboty na novostrojkah Zakarpat´â. Arheologičeskie otkrytiâ 1978. 386–387.
Sulimirski T. 1968. Corded Ware and Globular Amphorae North-East of the Carpathians. London: Athlone Press.
Svešnìkov Ì. K. 1974. Ìstorìȃ naselennȃ Peredkarpattȃ, Podìllȃ ì Volinì v kìncì III – na počatku II tysâčolìttâ do našoї eri. Kiїv. Naukova dumka.
Tunia K. 2008. Słowacko-polskie archeologiczne badania powierzchniowe w górnym dorzeczu Topli, Słowacja. In J. Machnik (ed.), Archeologia i środowisko naturalne Beskidu Niskiego w Karpatach, 2: Kurimská Brazdá (= Prace Komisji Prehistorii Karpat 4). Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 41–138.
Włodarczak P. 2006. Kultura ceramiki sznurowej na Wyżynie Małopolskiej. Kraków: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk.
Włodarczak P. 2010. Dunajski szlak kultury grobów jamowych a problem genezy kultury ceramiki sznurowej. In S. Czopek and S. Kadrow (eds.), Mente et rutro, Studia archaeologica Johanni Machnik viro doctissimo octogesimo vitae Anno ab Amicis, Collegia et discipulis oblate. Rzeszów: Mitel, 299–325.
Włodarczak P. 2022. Schyłkowy eneolit Małopolski w świetle badań XXI wieku. In A. Szczepanek, P. Jarosz, J. Libera and P. Włodarczak (eds.), Społeczności schyłkowego eneolitu w południowo-wschodniej Polsce w świetle badań archeologicznych i analiz interdyscyplinarnych. Pękowice, Kraków: Wydawnictwo Profil-Archeo, 375–419.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Analecta Archaeologica Ressoviensia
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
