Religia i narodowość. W kręgu romantycznego sporu o dwukulturowość Galicji
DOI:
https://doi.org/10.15584/galisim.2023.9.2Słowa kluczowe:
Galicja, romantyzm, narodowość, religia, ziewończycyAbstrakt
Artykuł koncentruje się wokół sporu o kulturową przynależność Galicji w dobie romantyzmu. Wówczas to dwa wielonarodowe imperia rozbiorowe – Rosja i Austria, w obawie przed przenikaniem zgubnych dla nich wolnościowych idei Zachodu, sięgnęły po najgroźniejszą broń despotyzmu, czyli konflikt religijny. Rozwój liberalnych idei romantyzmu i jego polistopadowy program angażowania ludu w procesy niepodległościowe trafił w Galicji na dość złożony model kultury – gente Ruthenus, natione Polonus. Wykorzystanie religii dla realizacji interesów monarchii było niebezpiecznym narzędziem, a romantycy, przewidując takie działania zaborców, wykorzystali w celu ich neutralizacji jedyną możliwą swoją broń – literaturę.
Downloads
Bibliografia
A *** [Bielowski A.], Lech do Leszka, „Tygodnik Literacki” 1839, nr 7.
Anonim, Czego chcą Rusini, „Gazeta Narodowa” 1848, nr 147.
Anonim, Krytyka literacka i naukowa. „Wieszczenia Lechowe”, „Dodatek Literacki do Czasu” 1850, nr 10 (dodatek do „Czasu” 1850, nr 82).
Anonim, Narodowość urzędowa, „Tygodnik Polski” 1848, nr 30.
[Anonim], Pierwszy akt, „Dziennik Mód Paryskich” 1848, nr 24.
Anonim, Przyszła Polska, „Dziennik Mód Paryskich” 1848, nr 22.
[Borkowski L.], O pismach czasowych poznańskich, Poznań 1850.
D.A. Sportek [Dunin Borkowski L.], Przypomnienie zapoznawanych prawd, Budapeszt 1892.
Dunin Borkowski L., Odpowiedź na list Stadiona z dnia 26 sierpnia, umieszczoną w różnych pismach wiedeńskich, „Gazeta Narodowa” 1848, nr 118.
[Dunin Borkowski L.], Pierwszy sejm słowiański we Lwowie 1865–1866 przez naocznego świadka, Lwów 1884.
Dunin Borkowski L., Sejm ustawodawczy rakuski ze szczególną uwagą na poselstwo polskie, Poznań 1850, t. II.
Feuerbach L., Principles of the Philosophy of the Future, przeł. M.H. Vogel, Indianapolis 1986.
Gliński W., Kościół unicki w okresie porozbiorowym (1795–1814), „Seculum Christianum” 2003, nr 1.
Goszczyński S., Zamek kaniowski, Warszawa 1828.
Grabowski M., Pan starosta kaniowski. Obraz powieściowo-historyczny w trzech rozdziałach, Warszawa 1856.
Groza A., Pan starosta kaniowski. Powieść [w:] Poezje Aleksandra Grozy, Wilno 1836.
Grzybowski W., Odezwa do Polaków, „Dziennik Mód Paryskich” 1848, nr 23.
Horbilśkyj H.J., Rozwytok prohresywnych idej w Hałyczyni u perszij połowyni XIX stolittia (do 1848 r.), Lviv 1964.
Józefczyk A., Wspomnienia ubiegłych lat, „Przegląd Polski” 1881, t. 60.
Krajewski J., Tajne związki polityczne w Galicji (od r. 1833 do r. 1841), Lwów 1903.
Kronika miasta Lwowa przez Dionizego Zubrzyckiego, Lwów 1844.
L. [L. Dunin Borkowski], Dualizm, Lwów 1867.
L. D. B. [Dunin Borkowski L.], Gramatyka języka małoruskiego w Galicji, ułożona przez Jana Wagilewicza. Lwów w drukarni Stauropigiańskiej, „Dziennik Mód Paryskich” 1845, nr 18.
Meciszewski H., Do szanownych abonentów dziennika „Polska” i wszystkich światłych i prawych Polaków, dodatek do „Gazeta Lwowska” 1848, nr 115.
Mochnacki K., Pamiętnik spiskowca i nauczyciela, Kraków 1950.
Protestacja przeciw mszy w soborze św. Jura, „Kurier Lwowski” 1848, nr 14.
Rusin [Dzieduszycki I.], Ruś Galicyjska, jej separatyzm, przyczyny tegoż, działania i skutki, Gródek 1888.
Rzewuski H., Zamek kaniowski [w:] Pamiątki Pana Seweryna Soplicy cześnika parnawskiego, Paryż 1839.
Stadion F., Odpowiedź na memorandum deputacji polskiej do szanownego komitetu centralnego gwardii narodowej wiedeńskiej, Dodatek nadzwyczajny do numeru 68 „Gazety Lwowskiej” 1848, nr 68.
Szacki J., Ojczyzna, naród, rewolucja. Problematyka narodowa w polskiej myśli szlacheckorewolucyjnej, Warszawa 1962.
Świątek A., Przypadek gente Ruteni, natonie Poloni w Galicji, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne” 2017, z. 2.
Tarnowski S., O Rusi i Rusinach, Kraków 1891.
„Ziewonia”. Wydanie powtórne, pomnożone, Strasburg 1839.
Zoografia wielkiego-świata wytłumaczona za pomocą „Parafiańszczyzny”, „Pszonka” 1844, Oddział VI, półarkusz 11 i 12.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Galicja. Studia i materiały
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
