Józef Białynia-Chołodecki (1852–1934) – pamiętnikarz i miłośnik przeszłości Lwowa. Próba portretu
DOI:
https://doi.org/10.15584/galisim.2024.11.37Słowa kluczowe:
Józef Białynia-Chołodecki, Towarzystwo Miłośników Przeszłości Lwowa, historia regionalna, historia LwowaAbstrakt
Artykuł jest próbą ukazania wkładu Józefa Białynia-Chołodeckiego w kształtowanie i rozwój środowiska miłośników dziejów Lwowa. W mieście tym działało mocno zróżnicowane grono badaczy historii grodu nad Pełtwią. Większość z nich skupiona była wokół Towarzystwa Miłośników Przeszłości Lwowa. Chołodecki był jednym z najaktywniejszych członków Towarzystwa. Należał do niego od momentu założenia w roku 1906. Po latach kryzysu, spowodowanych I wojną światową, odegrał również kluczową rolę w jego reaktywacji w 1926 r.
Downloads
Bibliografia
Centralnyj Derżawnyj Istorycznyj Archiw Ukrajiny we Lwowie, f. 82, op. 1, spr. 13, spr. 15, spr. 17.
Katalog wystawy jubileuszowej dzieł prof. Tadeusza Rybkowskiego od roku 1872 do 1902, Lwów 1902.
Przewodnik po wystawie roku 1863. 1863–1913, wyd. 2, Lwów 1913.
Sprawozdanie Wydziału Towarzystwa Miłośników Przeszłości Lwowa 1906–1918, Lwów 1918.
Sprawozdanie Związku Polskich Towarzystw Naukowych we Lwowie, nr 1, red. W. Hahn, Z. Czerny, Lwów 1920.
Sprawozdanie Związku Polskich Towarzystw Naukowych we Lwowie, nr 2, red. Z. Czerny, Lwów 1921.
Statut ,,Towarzystwa miłośników przeszłości Lwowa”, Lwów 1907.
Szelągowski A., Zborucki Z., Hydzik E., Tyrowicz M., W sprawie badań nad historją porozbiorową Galicji [w:] Pamiętnik Czwartego Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Poznaniu 6–8 grudnia 1925, t. 1, Sekcja 3, Lwów 1925, s. 1–6.
Towarzystwo Miłośników Przeszłości Lwowa w latach 1916 do 1930. Sprawozdanie Zarządu, Lwów 1931.
Wystawa pośmiertna śp. Rybkowskiego Tadeusza. 5. luty – 1. marzec 1933 roku, Lwów 1933.
Białynia-Chołodecki J., Lwów w czasie okupacji rosyjskiej (3 września 1914 – 22 czerwca 1915). Z własnych przeżyć i spostrzeżeń, Lwów 1930.
Białynia-Chołodecki J., Wspomnienia z lat niedoli i niewoli 1914–1918, Lwów 1919.
Lorentz L., Wspomnienie o prof. Zygmuncie Batowskim i pierwszym Seminarium Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego, ,,Biuletyn Historii Sztuki” 1966, nr 1, t. 28, s. 107–113.
,,Gazeta Lwowska” 1913, 1920, 1921, 1929.
,,Nowości Ilustrowane” 1906.
,,Placówka” 1919.
,,Polska Zachodnia” 1933.
,,Słowo Polskie” 1906, 1915.
Abraham W., Początki arcybiskupstwa łacińskiego we Lwowie, Lwów 1909.
Bałaban M., Dzielnica żydowska. Jej dzieje i zabytki, Lwów 1909.
Banach K., Jan Ptaśnik [w:] Złota Księga Wydziału Historycznego Uniwersytetu Jagiellońskiego, red. J. Dybiec, Kraków 2000, s. 214–223.
Białynia-Chołodecki J., Cmentarz Stryjski we Lwowie, Lwów 1913.
Białynia-Chołodecki J., Epizody z dziejów Małopolski w XIX stuleciu, Lwów 1920.
Białynia-Chołodecki J., Franciszek Smolka, Lwów 1913.
Białynia-Chołodecki J., Kamilla Poh. Szkic biograficzny, Lwów 1896.
Białynia-Chołodecki J., Lwów w czasie powstania listopadowego, Lwów 1930.
Białynia-Chołodecki J., Lwów w listopadzie r. 1918, Lwów 1919.
Białynia-Chołodecki J., Trynitarze, Lwów 1911.
Bieńkowski W., Aleksander Czołowski – miłośnik Lwowa i historyk regionalny [w:] Celem nauki jest człowiek... Studia z historii społecznej i gospodarczej ofiarowane Helenie Madurowicz-Urbańskiej, red. P. Franaszek, Kraków 2000, s. 47–54.
Bujak F., Życiorys Jana Ptaśnika, ,,Kwartalnik Historyczny” 1930, R. 44, t. 1, z. 1, s. X– XLVA.
Bulyk N., The Life and Work of Bohdan Janusz (1887–1930) in the Context of the Intellectual Environment of the Galicia Region [w:] Between History and Archaeology. Papers in honour of Jacek Lech, red. D.H. Werra, M. Woźny, Oxford 2018, s. 402–418.
Chachaj K., ,,Biblioteka Lwowa” – seria wydawnicza Towarzystwa Miłośników Przeszłości Lwowa w zbiorach WBP im. H. Łopacińskiego, ,,Bibliotekarz Lubelski” 2006, nr 49, s. 73–88.
Charewiczowa Ł., Czarna kamienica i jej mieszkańcy, Lwów 1935.
Charewiczowa Ł., Historiografia i miłośnictwo Lwowa, Lwów 1938.
Charewiczowa Ł., Klęski zaraz w dawnym Lwowie, Lwów 1930.
Charewiczowa Ł., Towarzystwo Miłośników Przeszłości Lwowa. Z powodu dwudziestopięciolecia istnienia 1906–1931. Z widokiem starego Lwowa, Lwów 1932.
Chlewicka A., Lwowski gawędziarz [w:] Rola książki w integracji ziem polskich w XIX w., red. B. Kosmanowa, Bydgoszcz 2000, s. 135–144.
Czołowski A., Wysoki zamek, Lwów 1910.
Ćwik W. [J. Białynia-Chołodecki], Aleksander Morgenbesser. Życiorys na podstawie zapisków autobiograficznych, dokumentów, listów, notatek i podań rodzinnych, Czerniowce 1893.
Ćwik W. [J. Białynia-Chołodecki], Henryk Schmitt. Życiorys spisany na podstawie dokumentów i korespondencyj, Lwów 1888.
Gałuszka J.B., Spuścizna Władysława Łozińskiego (1843–1913) w Centralnym Państwowym Historycznym Archiwum Ukrainy we Lwowie, ,,Archiwa – Kancelarie – Zbiory” 2021, nr 12 (14), s. 111–126.
Gul O., Łucja Charewiczowa i jej wkład w naukę historyczną międzywojennego Lwowa [w:] Znani i nieznani międzywojennego Lwowa. Studia i materiały, t. 4, red. M. Przeniosło, L. Michalska-Bracha, Kielce 2015, s. 25–34.
Janusz B., ,,Mons Pius” Ormian lwowskich, Lwów 1928.
Janusz B., Z pradziejów ziemi lwowskiej, Lwów 1913.
Jaworski F., Cmentarz Gródecki we Lwowie, Lwów 1908.
Jaworski F., Królowie polscy we Lwowie, Lwów 1912.
Jaworski F., Lwów za Jagiełły. Opowiadania historyczne, Lwów 1910.
Jaworski F., Nobilitacja miasta Lwowa, Lwów 1909.
Jaworski F., Ratusz lwowski, Lwów 1907.
Jaworski F., Uniwersytet Lwowski. Wspomnienie jubileuszowe, Lwów 1912.
Julkowska V., Obraz przeszłości w pracach historycznych i literackich Władysława Łozińskiego [w:] Wielokulturowe środowisko historyczne Lwowa w XIX i XX w., t. 3, red. J. Maternicki, L. Zaszkilniak, Rzeszów 2005, s. 337–361.
Jędrzejewska A., Książka polska we Lwowie w XVI w., Lwów 1928.
Knot A., Karol Badecki – archiwista i bibliotekarz, ,,Pamiętnik Literacki. Czasopismo Kwartalne Poświęcone Historii i Krytyce Literatury Polskiej” 1953, t. 44, nr 3–4, s. 392–404.
Kolbuszewska J., Historia kultury jako samodzielna dziedzina badawcza a lwowskie prace Jana Ptaśnika [w:] Wielokulturowe środowisko historyczne Lwowa w XIX i XX w., t. 3, red. J. Maternicki, L. Zaszkilniak, Rzeszów 2005, s. 430–440.
Kozłowski D., Józef Białynia-Chołodecki (1852–1934) – współtwórca i organizator lwowskiego Zarządu Archiwalnego, ,,Dialog Dwóch Kultur” 2022, R. 17, nr 1, s. 45–59.
Krajewski A., Lwowskie przedmieście. Obrazki i szkice z przed pół wieku, Lwów 1909.
Kramarz H., Samorząd Lwowa w czasie pierwszej wojny światowej i jego rola w życiu miasta, Kraków 1994.
Kramarz H., Tadeusz Rutowski. Portret pozytywisty i demokraty galicyjskiego, Kraków 2001.
Laszak E., Działalność naukowa Aleksandra Czołowskiego (1865–1944), Łódź 2004.
Letkiewicz E., Franciszek Jaworski (1873–1914) – pierwszy historiograf biżuterii polskiej, ,,TECHNE. Seria Nowa” 2021, nr 7, s. 107–118.
Lewicki K., Chołodecki Białynia Józef Dominik (1852–1934) [w:] Polski słownik biograficzny, t. 3, Kraków 1937, s. 403–404.
Lityński M., Z dni grozy i walki o wolność 1914–1915, Lwów 1928.
Łoziński W., Złotnictwo lwowskie. Wydanie drugie przejrzane i bardzo znacznie pomnożone, Lwów 1912.
Majkowska R., Odkrywca i piewca przeszłości Lwowa (Władysław Łoziński w 150-lecie urodzin) [w:] Lwów. Miasto – społeczeństwo – kultura, t. 1, red. H.W. Żaliński, K. Karolczak, Kraków 1995, s. 99–109.
Malczewska-Pawelec D., Łucja Charewiczowa jako badaczka i propagatorka historii regionalnej i lokalnej, ,,Wieki Stare i Nowe” 2015, t. 9, s. 36–51.
Mańkowski T., Lwowski cech malarzy w XVI i XVII w., Lwów 1936.
Michalska-Bracha L., Bohdan Janusz (1887–1030). Rzecz o polsko-ukraińskim miłośniku przeszłości i zabytków Lwowa [w:] Znani i nieznani międzywojennego Lwowa. Studia i materiały, t. 5, red. M. Przeniosło, L. Michalska-Bracha, Kielce 2018, s. 113–125.
Michalska-Bracha L., Józef Białynia-Chołodecki – badacz powstania styczniowego [w:] Powstanie styczniowe 1863–1864. Walka i uczestnicy. Represje i wygnanie. Historiografia i tradycja, red. W. Caban, W. Śliwowska, Kielce 2005, s. 309–318.
Michalska-Bracha L., Między pamięcią a historiografią. Lwowskie debaty o powstaniu styczniowym (1864–1939), Kielce 2011.
Michalska-Bracha L., Środowisko intelektualne Towarzystwa Miłośników Przeszłości Lwowa (1906–1939), ,,Krakowskie Pismo Kresowe” 2021, R. 13, s. 157.
Michalska-Bracha L., W kręgu miłośników Lwowa – Franciszek Jaworski i Józef Białynia-Chołodecki [w:] Znani i nieznani Międzywojennego Lwowa. Studia i materiały, t. 3, red. M. Przeniosło, M. Przeniosło, Kielce 2012, s. 12–14.
Olczak Z., Piskurewicz E., Świeżewski M., Talbierska J., Wirkus A., Dyrektorzy BUW w latach 1817–2017 [w:] Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie 1817–2017. Miscellanea, red. J. Talbierska, Z. Olczak, Warszawa 2017, s. 529–530.
Opałek M., Obrazki z przeszłości Lwowa, Lwów 1931.
Pająk Z.J., Wojna a społeczeństwo. Galicja w latach 1914–1918, Kielce 2020.
Pawłowski B., Lwów w 1809 roku, Lwów 1909.
Pawłowski B., Zajęcie Lwowa przez Austryę 1772 r., Lwów 1911.
Pisulińska J., Historycy i historia w lwowskich towarzystwach naukowych okresu międzywojennego [w:] Wielokulturowe środowisko historyczne Lwowa w XIX i XX w., t. 5, red. J. Maternicki, L. Zaszkilniak, Rzeszów 2007, s. 366–385.
Pisulińska J., Lwowskie środowisko historyczne w okresie międzywojennym (1918–1939), Rzeszów 2012.
Prochaska A., Lwów a szlachta, Lwów 1919.
Romek Z., Ludwik Kubala (1838–1918) [w:] Złota księga historiografii lwowskiej XIX i XX w., red. J. Maternicki, współpr. L. Zaszkilniak, Rzeszów 2007, s. 157–180.
Ruda O., Ludwik Kubala jako badacz dziejów stosunków polsko-ukraińskich XVII w. [w:] Wielokulturowe środowisko historyczne Lwowa w XIX i XX w., t. 2, red. J. Maternicki, L. Zaszkilniak, Rzeszów 2004, s. 209–217.
Sierżęga P., Józefa Białynia-Chołodeckiego portret własny [w:] Wielokulturowe środowisko historyczne Lwowa, red. J. Maternicki, t. 1, Rzeszów 2004, s. 205–221.
Sierżęga P., Kazimierz Tyszkowski (1894–1940). Z dziejów nauki polskiej w międzywojennym Lwowie, Rzeszów 2011.
Sochaniewicz K., Herb miasta Lwowa, Lwów 1933.
Srogosz T., Postacie szwedzkich dowódców w historiografii Ludwika Kubali, ,,Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Zeszyty Historyczne” 2017, t. 16, s. 107–119.
Starzyński M., Malarz życia miejskiego – Jan Ptaśnik (1876–1930). U genezy studiów nad patrycjatem krakowskim, ,,Krakowski Rocznik Archiwalny” 2017, t. 23, s. 101–133.
Studja lwowskie, red. K. Badecki, współpr. Ł. Charewiczowa, J. Białynia-Chołodecki, Lwów 1932.
Szust R., Działalność naukowa Karola Badeckiego w świetle danych Centralnego Archiwum Historycznego we Lwowie [w:] Lwów. Miasto – społeczeństwo – kultura, t. 1, red. H.W. Żaliński, K. Karolczak, Kraków 1995, s. 138–148.
Toczek A., Lwowskie środowisko historyczne i jego wkład w kulturę książki i prasy (1860–1918), Kraków 2013, s. 130, 161–162, 173–174.
Toczek A., Lwów – historycy w działalności towarzystw naukowych miasta (1867–1918) [w:] Wielokulturowe środowisko historyczne Lwowa w XIX i XX w., t. 5, red. J. Maternicki, L. Zaszkilniak, Rzeszów 2007, s. 211–239.
Willaume J., Bronisław Pawłowski (17 VIII 1883 – 6 I 1962), ,,Kwartalnik Historyczny” 1962, R. 69, z. 2, s. 554–557.
Woś P., Bohdan Janusz – polsko-ukraiński miłośnik historii i pamiętnikarz o początkach Wielkiej Wojny, ,,Galicja. Studia i materiały” 2021, nr 7, s. 62–80.
Załęczny J., Biografie godne pamięci, Warszawa 2020.
Załęczny J., Józef Białynia-Chołodecki – strażnik pamięci i regionalista lwowski, ,,Historia Slavorum Occidentis” 2022, R. 12, nr 3, s. 87–102.
Zdrada J., Lisiewicz Aleksander [w:] Polski słownik biograficzny, t. 17, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk, s. 458–459.
Zajceva A., Zrzeszenie Miłośników Lwowa [w:] Słownik polskich towarzystw naukowych, t. 2, cz. 2, red. B. Sordylowa, Warszawa 1994, s. 519.
Zima I., Aleksander Czołowski (1865–1944). Luminarz lwowskiej kultury, Gdynia 2011.
Zygmuntowicz Z., Józef Piłsudski we Lwowie, Lwów 1934.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Galicja.Studia i materiały
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
