Dialogowe techniki wspomagania rozwoju mądrości

Abstrakt

Psychologiczne koncepcje mądrości można podzielić na trzy grupy. Pierwsze podejście określa mądrość jako efekt kumulacji doświadczeń jednostki w zakresie rozwiązywania problemów w ciągu życia. W świetle drugiego z podejść mądrość może być ujmowana jako system wiedzy eksperckiej zajmującej się sensem i sposobem życia bądź jako aplikacja wiedzy ukrytej w celu równoważenia korzyści intrapersonalnych, interpersonalnych i pozaosobowych. Wreszcie trzecie z podejść traktuje mądrość jako myślenie dialektyczne umożliwiające jednostce integrowanie odmiennych punktów widzenia, akceptowanie kontradykcji i alternatywnych konceptualizacji prawdy. Artykuł ten koncentruje się na trzecim podejściu i związanymi z nim praktycznymi możliwościami rozwijania mądrości jako dialektycznego rozumowania i podejmowania decyzji. Zaproponowane techniki są inspirowane teorią dialogowego „ja” Huberta Hermansa i opierają się na trzech aspektach wewnętrznej dialogowości:

a) dialogach tożsamościowych pomiędzy kontrastującymi aspektami „ja”;

b) dialogach temporalnych pomiędzy „ja” z przeszłości, teraźniejszości i przyszłości;

c) dialogach symulujących interakcje społeczne (np. z autorytetami czy mentorami).