Education and ecological culture in the Second Polish Republic
DOI:
https://doi.org/10.15584/kpe.2024.3Keywords:
ecological education, nature conservation, ecological culture, Second Polish RepublicAbstract
The aim of this article is to present the process of shaping the nature conservation system in the Second Polish Republic, with particular emphasis on educational activities aimed at protecting the natural environment and developing ecological culture. The source material consists of official journals of the Ministry of Religions and Public Enlightenment for the years 1918 – 1939, as well as works by outstanding scientists who dealt with nature conservation and ecological education during this period, as well as legal acts on nature conservation in the Second Polish Republic. The collected literature and legal acts date back to the 1920s and 1930s. In order to deepen the analysis of the issues discussed, more recent studies on nature conservation and ecological education are also included. The article shows that during the Second Polish Republic the first systemic mechanisms supporting nature conservation were developed and the process of developing ecological education and culture in Polish society was initiated.
References
Dekret Rady Regencyjnej z dnia 31 października 1918 r. o opiece nad zabytkami sztuki i kultury (Dz. Pr. PP, nr 16, poz. 36).
Goetel W., Parki narodowe w Polsce [w:] Skarby przyrody i ich ochrona, red. W. Szafer, Warszawa 1932.
Komunikat o wydawnictwach, Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, Warszawa 1938 (R. XXI), nr 11 (z 5 listopada 1938 r.), poz. 358.
Pawlikowski J.G., O lice ziemi. Wybór pism, Warszawa 1938.
Pawlikowski J.G., Przyroda [w:] Encyklopedia podręczna prawa publicznego, t. II., red. Z. Cybichowski, Warszawa 1928.
Pawlikowski J.G., Społeczna organizacja ochrony przyrody, ,,Ochrona Przyrody” 1922, z. 3.
Pawłowski B., Zagadnienie ochrony szaty roślinnej Gór Czywczyńskich, ,,Ochrona Przyrody” 1937, nr 17.
Pismo Ministerstwa WRiOP z dnia 14 lipca 1931 r. (nr II – 15464/31) w sprawie programu pracy na rok szkolny 1931/1932 w zakresie organizowania kursów i konferencji związanych z szkolnictwem średnim ogólnokształcącem oraz zakładami kształcenia nauczycieli, k. 31, Archiwum Akt Nowych. Zespół: Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Tytuł jednostki: Wydział Programowy. Okólniki, zarządzenia wewnętrzne, pisma okólne i sprawy wewnętrzne wydziału. Daty krańcowe: 1931–1939, sygn. 192 (nr mikrofilmu B 9187).
Program gimnazjum państwowego. Gimnazjum niższe, cz. III: Przyrodoznawstwo. Fizyka i chemja, wyd. szóste zmienione, Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, Warszawa 1925.
Program gimnazjum państwowego. Gimnazjum wyższe. Program klasy IV (I) i ramy programu klas następnych, Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Sekcja Szkolnictwa Średniego, Warszawa 1920.
Program nauki w szkołach powszechnych siedmioklasowych. Przyroda, wyd. piąte, Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, Warszawa 1925.
Program szkoły powszechnej jednoklasowej czterooddziałowej i dwuklasowej cztero- i pięciooddziałowej, cz. V: Przyroda, Warszawa 1918.
Rozporządzenie Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z dnia 14 stycznia 1936 r. (wydanego w porozumieniu z Ministrem Rolnictwa i Reform Rolnych) o Państwowej Radzie Ochrony Przyrody (Dz.U. R.P. 1936, nr 94, poz. 660).
Rozporządzenie Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego o ochronie niektórych zabytków przyrody z dnia 4 września 1919 r., nr 8340/IV/19 (Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1919, R. II, nr 10/11, z 1 listopada 1919 r., poz. 3.
Sokołowski M., O wprowadzeniu ochrony przyrody do nauczania szkolnego, ,,Ochrona Przyrody” 1925, z. 5.
Szafer W., O parkach narodowych [w:] Skarby przyrody i ich ochrona, red. W. Szafer, Warszawa 1932.
Szafer W., Rezerwaty w Polsce [w:] Skarby przyrody i ich ochrona, red. W. Szafer, Warszawa 1932.
Szafer W., Sprawozdanie z działalności Państwowej Rady Ochrony Przyrody w roku 1928, Kraków 1929.
Ustawa z dnia 10 marca 1934 r. o ochronie przyrody, Dz.U. 1934, nr 31, poz. 274.
Ustawa z dnia 11 marca 1932 r. o ustroju szkolnictwa, Dz.U. 1932, nr 38, poz. 389.
Weryński H., Nasz stosunek do przyrody i jej ochrony, Kraków 1931.
Wodziczko A., Ochrona przyrody w szkole [w:] Skarby przyrody i ich ochrona, red. W. Szafer, Warszawa 1932.
Wodziczko A., Ochrona przyrody wczoraj, dziś i jutro, ,,Ochrona Przyrody” 1936, nr 16.
Zarządzenie Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z dnia 22 stycznia 1937 (nr IV, n-13591/36), „Monitor Polski”, nr 27, poz. 41.
Education and Ecological Culture, https://www.sociedadyeducacion.org/en/the-institute/education-and-ecological-culture/ (dostęp: 21.04.2024).
Fudali I., Kultura ekologiczna młodzieży – kulturą działania czy kulturą rozumienia ekorozwoju, ,,Edukacja Biologiczna i Środowiskowa” 2004, nr 2–3.
Global Action Programme on Education for Sustainable Development, Resolution adopted by the General Assembly on 19 December 2014, A/RES/69/211, United Nations, 28 January 2015, http://www.unesco.at/bildung/gap_res_n1471200.pdf, (dostęp: 23.04.2024).
Krzemień K., J. Smoleński (1881–1940) [w:] Geografia w Uniwersytecie Jagiellońskim (1849–1999).
Wybitni geografowie Uniwersytetu Jagiellońskiego, red. B. Kortus, A. Jackowski, K. Krzemień, Kraków 1999.
Majorek C., Próba rekapitulacji dorobku konferencji [w:] Galicja i jej dziedzictwo, t. 14: Pedagogika Nowego Wychowania w Polsce u schyłku XIX i w pierwszej połowie XX wieku. Podstawowe przejawy i współczesne odniesienia, red. A. Messner, C. Majorek, Rzeszów 2000.
Mirek Z., Aktualność myśli Jana Gwalberta Pawlikowskiego na tle współczesnych przemian cywilizacyjnych i tendencji w ochronie przyrody, ,,Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 2001, nr 1.
Papuziński A., Edukacja ekologiczna jako instrument polityki ekologicznej, uwagi na marginesie Narodowej strategii edukacji ekologicznej: Przez edukację do zrównoważonego rozwoju [w:] Polityka ekologiczna III Rzeczypospolitej, red. A. Papuziński, Bydgoszcz 2000.
Sarzała D., Kształtowanie kultury ekologicznej a integralny rozwój osobowy [w:] Podstawy kultury ekologicznej, red. J.M. Dołęga, Warszawa 2002.
Sarzała D., Pedagogiczne aspekty bezpieczeństwa ekologicznego, ,,Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – „Paedagogia-Psychologia” 2019, nr 32(3), https://doi.org/10.17951/j.2019.32.3.27-37.
Tyburski W., Komponenty kultury ekologicznej [w:] Podstawy kultury ekologicznej, red. J. Dołęga, Warszawa 2002.
Wolter E., Działalność Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w Drugiej Rzeczypospolitej w zakresie ochrony przyrody, ,,Studia Ecologiae et Bioethicae” 2012, nr 10(2).
Wolter E., Historyczne aspekty edukacji ekologicznej w Polsce, Warszawa 2006.
Wolter E., Wychowanie ekologiczne w Drugiej Rzeczypospolitej, ,,Forum Pedagogiczne” 2011, nr 2.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2024 KULTURA – PRZEMIANY – EDUKACJA
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
