Doświadczenia i wyzwania współpracy w miejskich obszarach funkcjonalnych ośrodków wojewódzkich w Polsce
DOI:
https://doi.org/10.15584/nsawg.2024.3.5Słowa kluczowe:
współpraca, miejskie obszary funkcjonalneAbstrakt
Miejskie obszary funkcjonalne stanowią istotnego interesariusza polityki miejskiej. Ukonstytuowały się one w zinstytucjonalizowanej formie tzw. związków ZIT (stowarzyszenia lub porozumienia międzygminne) w perspektywie 2014–2020, jako główne podmioty do wdrożenia instrumentu polityki spójności – zintegrowanych inwestycji terytorialnych (ZIT), dedykowanego właśnie miejskim obszarom funkcjonalnym. Monitorowanie roli, różnych aspektów, wyzwań prowadzonej współpracy jest ważne z punktu widzenia powodzenia skutecznej polityki rozwoju w ramach MOF. Badania w literaturze przedmiotu dotyczące współpracy w MOF koncentrują się głównie na aspektach współpracy między samorządowej, mniej analizując miejsce w tym procesie samych biur związków ZIT. Mając na uwadze powyższe celem pracy jest ocena prowadzonej współpracy i jej główne wyzwania z punktu widzenia biur związków ZIT ośrodków wojewódzkich w Polsce. W związku z tym w dniach 8–22 września 2023 roku przeprowadzono badanie ankietowe techniką CAWI w 18 miejskich obszarach funkcjonalnych ośrodków wojewódzkich w Polsce. Formularze zwrotne nadesłało 67% grupy respondentów (12 związków). Uzyskane wyniki wskazują w większości na dobre i bardzo dobre oceny prowadzonej współpracy przez te związki z rożnymi interesariuszami i w różnych obszarach. Podstawowymi partnerem współpracy pozostają tu oczywiście samorządy danego MOF, ale też inne biura związków ZIT w Polsce, a koncentruje się ona dalej głównie na aspektach związanych z wdrażaniem strategii rozwoju MOF (przede wszystkim samego instrumentu ZIT). Ankieta pokazała, że związki ZIT generalnie budują pozytywne relacje z innymi interesariuszami, co stanowi potencjał do rozwoju MOF w przyszłości.
Bibliografia
Busłowska, A. (2022). Zróżnicowanie rozwoju miejskich obszarów funkcjonalnych ośrod¬ków wojewódzkich w Polsce. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy (Social Inequalities and Economic Growth), 70, 70–85. DOI: 10.15584/nsawg.2022.2.5.
Busłowska, A. (2023). Zintegrowane inwestycje terytorialne a kształtowanie się spójności terytorialnej miejskich obszarów funkcjonalnych ośrodków wojewódzkich w Polsce Wschodniej. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku. DOI: 10.15290/ZITKSTMOFOWPW.2023.
Castells-Quintana, D., Royuela, V., Veneri, P. (2020). Inequality and city size: an analysis for OECD functional urban areas. Papers in Regional Science, 99(4), 1045–1064. DOI: 10.1111/pirs.12520.
Chen, Z., Yeh, A.G.O. (2022). Delineating functional urban areas in Chinese mega city regions using fine-grained population data and cellphone location data: A case of Pearl River Delta. Computers, Environment and Urban Systems, 93, 101771. DOI: 10.1016/j.compenvurbsys.2022.101771.
Churski, P., Adamiak, C., Szyda, B., Dubownik, A., Pietrzykowski, M., Śleszyński, P. (2023). Nowa delimitacja miejskich obszarów funkcjonalnych w Polsce i jej zastosowanie w praktyce zintegrowanego podejścia terytorialnego (place based approach). Przegląd Geograficzny, 95(1), 29–55. DOI: 10.7163/PrzG.2023.1.2.
Dijkstra, L., Poelman, H., Veneri, P. (2019). The EU-OECD definition of a functional urban area. OECD Regional Development Working Papers, 11, 1–18. DOI: 10.1787/d58cb34d-en.
Gaczek, W.M. (2015). Szanse i zagrożenia rozwoju wielkomiejskich obszarów funkcjonalnych na przykładzie aglomeracji poznańskiej. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 39, 11–22. DOI: 10.15611/PN.2015.391.01.
Gu, C., Wang, Y., Shao, Y., Gu, J. (2015). Research on administrative divisions based on functional areas analysis: A case of Shaoxing metropolitan area. Acta Geographica Sinica, 70(8), 1187–1201. DOI: 10.11821/dlxb201508001.
Hu, Y., Han, Y. (2019). Identification of Urban Functional Areas Based on POI Data: A Case Study of the Guangzhou Economic and Technological Development Zone. Sustainability, 11(5), 2–15. DOI: 10.3390/su11051385.
Janas, K., Jarczewski, W. (eds.). (2017). Raport o stanie polskich miast. Zarządzanie i współpraca w miejskich obszarach funkcjonalnych. Kraków: Instytut Rozwoju Miast.
Kaczmarek, T., Ryder, A. (2015). Top-down and bottom-up metropolitan integration in Poland. In: J. Buček, A. Ryder (eds.), Governance in Transition (pp. 19–40). Dordrecht: Springer Science+Business Media B.V. DOI: 10.1007/978-94-007-5503-1.
Kaczmarek, T. (2017). Miejskie obszary funkcjonalne – problemy integracji zarządzania. Studia KPZK PAN, 174, 157–167. DOI: 10.24425/118528.
Kaczmarek, T., Kociuba, D. (2017). Models of governance in the urban functional areas: policy lessons from the implementation of integrated territorial investments (ITIs) in Poland. Quaestiones Geographicae, 36(4), 47–64. DOI: 10.1515/quageo-2017-0035.
Karlsson, C., Olsson, M. (2006), The Identification of functional regions: theory, methods, and applications. The Annals of Regional Science, 40(1), 1–18. DOI: 10.1007/s00168-005-0019-5.
Kociuba, D. (2015). Miejskie obszary funkcjonalne – wyzwania planistyczne. Studia Miejskie, 18, 39–53. DOI: 10.25167/sm.2424.
Kociuba, D. (2018). Teoria i praktyka wsparcia zrównoważonego rozwoju miejskich obszarów funkcjonalnych w Polsce. Biuletyn KPZK PAN, 272, 316–327.
Krukowska, J., Lackowska, M. (2016). Metropolitalne kolory europeizacji. Instytucjonalizacja współpracy w funkcjonalnych obszarach miejskich w Polsce w świetle nowych instrumentów polityki spójności UE. Studia Regionalne i Lokalne, 1(63), 82–107. DOI: 10.7366/1509499516304.
Kuć-Czajkowska, K. (2019.) Obszary funkcjonalne miast wojewódzkich w Polsce. Przestrzeń współpracy i konkurencji samorządów terytorialnych. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Kuźnik, F. (2015). Miejskie obszary funkcjonalne a polityka miejska. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 250, 7–24.
MFiPR. (2022). Zasady realizacji instrumentów terytorialnych w Polsce w perspektywie finansowej UE na lata 2021-2027. Retrieved from: https://www.gov.pl/web/fundusze-regiony/zasady-realizacji-instrumentow-terytorialnych-w-polsce-w-perspektywie-finansowej-ue-na-lata-2021-2027 (2023.09.01).
Nowak, A. (2018). Miejsce miejskich obszarów funkcjonalnych w procesie rozwoju regionalnego. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 41, 51–69. DOI: 10.14746/rrpr.2018.41.05.
Noworól, A. (2021). Hybrydyzacja zarządzania rozwojem terytorialnym. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Perło, D. (2020). The importance of sustainable urban mobility in shaping the quality of life of the inhabitants of functional urban areas. Optimum. Economic Studies, 4(102), 91–108. DOI: 10.15290/oes.2020.04.102.08.
Potkański, T., Wanat, L. (2017). Dylematy rozwoju miejskich obszarów funkcjonalnych z perspektywy partnerstw międzysamorządowych. Studia KPZK PAN, 174, 235–245. DOI: 10.24425/118535.
Programowanie perspektywy finansowej 2014–2020, Umowa Partnerstwa. Retrieved from: https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/strony/o-funduszach/dokumenty/umowa-partnerstwa/ (2024.03.12).
Sellers, J., Hoffmann-Martinot, V. (2008), Metropolitan governance, United Cities and Local Governments. World Report on Decentralization and Local Democracy. Barcelona: United Cities and Local Governments. Retrieved from: https://www.gold.uclg.org/sites/default/files/GOLDI_%20EN.pdf (2023.09.01).
Sýkora, L., Mulicek, O. (2009). The micro-regional nature of functional urban areas (fuas): Lessons from the analysis of the Czech urban and regional system. Urban Research & Practice, 2, 287–307. DOI: 10.1080/17535060903319228.
Szafranek, E. (2017). Miejskie obszary funkcjonalne a kształtowanie spójności terytorialnej. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 467, 113–129. DOI: 10.15611/pn.2017.467.10.
Szafranek, E. (2018). Variability of the level of development of functional urban areas. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 502, 113–124. DOI: 10.15611/pn.2018.502.11.
Szafranek, E., Kociuba, D. (2018). Development of urban areas in the conditions of territorial-oriented policy – theoretical assumptions and experience in functional areas of Polish cities. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 15(361), 53–75.
Szafranek, E. (2019). Terytorializacja polityki rozwoju. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
SurvGo, Metodologia CAWI – technika badawcza. Retrieved from: https://www.survgo.com/blog/metodologia-cawi-technika-badawcza (2023.09.01).
Śleszyński, P. (2013). Delimitacja miejskich obszarów funkcjonalnych stolic województw. Przegląd Geograficzny, 85(2), 173–197. DOI: 10.7163/PrzG.2013.2.2.
Ustawa o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014–2020. (Dz. U. 2014 poz. 1146, ze zm.).
Wolański, M., Ledzion, B., Borowczak, A., Płoszaj, A., Kupiec, T., Popis, Z., Haber, A., Mrozowski, W. (2018). Ewaluacja systemu realizacji instrumentu ZIT w perspektywie finansowej UE na lata 2014–2020. Raport końcowy – wersja II. Retrieved from: https://www.ewaluacja.gov.pl/media/62252/RK_ewaluacja_ZIT_na_strone.pdf (2023.09.01).
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Uniwersytet Rzeszowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
