The essence of entrepreneurship and its functions. Personalistic foundation in the light of holism
DOI:
https://doi.org/10.15584/nsawg.2022.2.2Keywords:
entrepreneurship, personalism, modelAbstract
The publication shows problems connected with entrepreneurship in their theoretical dimension. It has been worked out on the basis of a wide critical analysis of the academic literature. The aim of this scientific work is an attempt to capture the essence of entrepreneurship and to look at entrepreneurship from the perspective of its functions.
Two research questions have been posed, and the answers to them have been looked for. A kind of added value to this particular work is an attempt to show the holistic approach to entrepreneurship which is based on preserving the noumenal and the ontological congruency. This perspective refers to the problems of philosophical anthropology, the foundation of which is personalism. The adoption of a holistic perspective, based on a personalistic foundation, was dictated by the basic assumptions of this current form of modern philosophy, where the centre of interest are issues related to the place and role of a person in the surrounding world, as well as man’s attitude to his products, and works that can be the result of entrepreneurial activities. The research perspective presented in this way enables, according to the author, to ensure the development of three basic categories of values, the importance of which is indisputable in the implementation of entrepreneurship ideas. These are the values:
− related to the personal development of an individual – an entrepreneurial person,
− reflected in social and economic relations, and also
− of a mixed nature.
The theoretical divagations have also made it possible to work out the model of a holistic perspective of an approach to entrepreneurship which constitutes the unique, creative way of scientific reflection pointing out to the discovery of the entrepreneurship functions perceived as: personalistic function, personalistic entrepreneur, managerial activities seen as personalistic and phenomenological as well as a market function based on economic personalism.
References
Akerlof, G.A, Shiller, R.J. (2017). Złowić frajera. Ekonomia manipulacji i oszustwa, przekł. Z. Matkowski. Warszawa: PTE.
Allwood, J.S. (1973). The concept of holism and reductionism in sociological theory. Forskningspapport Fran Sociologiska Institutionen Vid Gotesborgs Universitet, 27, 1–34.
Augustyńczyk, J. (2020). Przedsiębiorczość w wybranych teoriach ekonomicznych. W: E. Gruszewska (red.), Współczesne problemy ekonomiczne w badaniach młodych naukowców. T. 4, Teoria i praktyka (s. 18–27). Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Baron, R.A. (2012). Entrepreneurship. An evidence-based guide. Cheltenham: Edward Elgar.
Bauman, Z. (2013). Ponowoczesność jako źródło cierpień. Warszawa: Wydawnictwo Sic.
Blaug, M. (1994). Teoria ekonomii. Ujęcie retrospektywne. Warszawa: PWN.
Bolesta-Kukułka, K. (1995). Świat organizacji. W: A.K. Koźmiński, W. Piotrowski (red.), Zarządzanie. Teoria i praktyka (s. 13–105). Warszawa: PWN.
Bombała, B. (2002). Personalistyczna filozofia zarządzania jako odpowiedzialność pozytywna. Prakseologia, 142, 131–148.
Bombała, B. (2013). Ekonomizm nauk o zarządzaniu a przedsiębiorczość personalistyczna. Annales. Etyka w życiu gospodarczym, 16(1), 319–334.
Bombała, B. (2016). Przywództwo w perspektywie personalistyczno-fenomenologicznej. Organizacja i Kierowanie, 4, 101–117.
Borowiecki, R., Siuta-Tokarska, B., Kusio, T. (2017). Związki symbiotyczne organizacji sieciowej z przedsiębiorczością. W: M. Grabowska, B. Ślusarczyk (red.), Zarządzanie organizacją: koncepcje, wyzwania, perspektywy (s. 40–49). Częstochowa: Politechnika Częstochowska.
Bratnicka, K. (2015). Twórcza przedsiębiorczość organizacyjna. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 212, 23–34.
Carlsson, B., Braunerhjelm, P., McKelvey, M., Olofsson, Ch., Persson, L., Ylinenpää, H. (2013). The evolving domain of entrepreneurship research. Small Business Economics, 41, 913–930. DOI: 10.1007/s11187-013-9503-y.
Caruana, J. (2017). Holism and the understanding of science. Integrating the analytical, historical and sociological. London: Routledge.
Carree, M.A., Thurik, A.R. (2005). Understanding the role of entrepreneurship for economic growth. Discussion Papers on Entrepreneurship, Growth and Public Policy, 1–11.
Carree, M.A., Thurik, A.R. (2010). The Impact of Entrepreneurship on Economic Growth. W: Z. Acs, D. Audretsch (red.), Handbook of Entrepreneurship Research. International Handbook Series on Entrepreneurship (s. 557–594), Vol. 5. New York: Springer.
Dacko-Pikiewicz, Z., Walancik, M. (2015). Społeczny wymiar innowacji i przedsiębiorczości. Dąbrowa Górnicza: Wydawnictwo WSB Dąbrowa Górnicza.
Dollinger, M.J. (2008). Entrepreneurship. Strategies and resources. Illinois: MARSH Publications.
Drobny, P. (2019). Dialogiczny charakter wymiany w ujęciu ekonomii personalistycznej. Prakseologia, 161, 115–139. DOI: 10.7206/prak.0079-4872_2015_160_20.
Drucker, F.P. (1992). Innowacja i przedsiębiorczość. Kraków: Wydawnictwo Czytelnik.
Elert, N., Henrekson, M. (2017). Entrepreneurship and Institutions: A Bidirectional Relationship. IFN Working Paper, 1153, 1–60.
Florczak, E. (2017). Kultura organizacyjna w przedsiębiorstwie społecznym. Humanizacja Pracy. Współczesne tendencje zmian kultury zarządzania organizacyjną, 3(289), 93–108.
Francik, A. (1994). Przedsiębiorczość a innowacje. Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie, 444, 15–19.
Fromm, E. (2017). Rewolucja nadziei. W stronę uczłowieczonej technologii, tłum. A. Kochan. Kraków: Vis-a-Vis/Etiuda.
Gadomska-Lila, K. (2016). Znaczenie kultury w rozwoju przedsiębiorczych postaw. Edukacja Ekonomistów i Menedżerów, 3(41), 29–42. DOI: 10.5604/01.3001.0009.4707.
Galarowicz, J. (2000). Człowiek jest osobą. Postawy antropologii filozoficznej Karola Wojtyły. Kęty: Wydawnictwo Antyk.
Gąsiorowska-Mącznik, E. (2017). Teoretyczne podstawy przedsiębiorczości. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 52(4), 392–403. DOI: 10.15584/nsawg.2017.4.28.
Glinka, B. (2008). Kulturowe uwarunkowania przedsiębiorczości w Polsce. Warszawa: PWE.
Glinka, B., Gudkova, S. (2011). Przedsiębiorczość. Warszawa: Oficyna Wolters Kluwer business.
Górka, K., Łuszczyk, M., Thier, A. (2019). Ekonomia społeczna jako wyzwania dla współczesnych przedsiębiorstw. W: J. Pach, R. Śliwa, W. Maciejewski (red.), Przedsiębiorczość społeczna, innowacje, środowisko (s. 221–236). Warszawa: CeDeWu.
Griffin, R.W. (1999). Podstawy zarządzania organizacjami. Warszawa: PWN.
Gronbacher, G.M. (1999). Personalizm ekonomiczny. Lublin: Instytut Liberalno-Konserwatywny.
Handfield, R., Petersen, K., Cousins, C., Lawson, B. (2009). An organizational entrepreneurship model of supply management integration and performance outcomes. International Journal of Operations & Production Management, 29(2), 100–126. DOI: 10.1108/01443570910932011.
Harrison, L.E., Huntington, S.P. (red.). (2003). Kultura ma znaczenie. Jakie wartości wpływają na rozwój społeczeństw? Poznań: Zysk i Spółka.
Hébert, R.F., Link, A.N. (1989). A History of Entrepreneurship. Oxon: Routledge.
Hilgard, E.R. (1967). Wprowadzenie do psychologii. Warszawa: PWN.
Hryniewicz, J.T. (2004). Polityczny i kulturowy kontekst rozwoju gospodarczego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Kaliszczak, L. (2011). Schumpeterowska teoria przedsiębiorczości i jej współczesne implikacje. Nauki o Zarządzaniu, 8, 345–355.
Khalilov, L., Yi, Ch.D. (2021). Institutions and entrepreneurship: Empirical evidence for OECD countries. Entrepreneurial Business and Economics Review, 9(2), 119–134. DOI: 10.15678/EBER.2021.090208
Klonowska-Matynia, M., Palinkiewicz, J. (2013). Przedsiębiorczość w teorii ekonomicznej. Zeszyty Naukowe Wydziału Nauk Ekonomicznych Politechniki Koszalińskiej, 17, 29–40.
Korsgaard, S., Anderson A.R. (2011). Enacting entrepreneurship as a social value creation. International Small Business Journal: Researching Entrepreneurship, 29(2), 135–151. DOI: 10.1177/0266242610391936.
Koźmiński, A.K. (2004). Zarządzanie w warunkach niepewności. Warszawa: PWN.
Kuratko, D.F. (2019). Entrepreneurship, South Melbourne. Victoria: Cengage Learning.
Kurczewska, A. (2014). Przedsiębiorczość i ekonomia – separacja czy integracja? e-mentor, 2(54), 18–22.
Landström, H. (2010). Pioneers in Entrepreneurship and Small Business Research. Heidelberg: Springer.
Lichtarski, J. (red.). (1999). Podstawy nauki o przedsiębiorstwie. Wrocław: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. O. Langego we Wrocławiu.
Lipa, A. (2020). Holistyczne podejście do przedsiębiorczości. Kielce: Wyd. Ipso Facto.
Mair, J., Robinson, J., Hockerts, K. (red.). (2006). Social Entrepreneurship. London: Palgrave, Macmillan.
Majkut, R. (2014). Przedsiębiorczość w świetle uwarunkowań interdyscyplinarnych. Warszawa: CeDeWu.
Makieła, Z. (2021). Innovative University 4.0, the Academic Entrepreneur in an Innovative University. W: Z. Makieła, M. Stuss, R. Borowiecki (red.), Sustainability, Technology and Innovation 4.0. (s. 3–23). London: Routledge, Taylor & Francis Group.
Makieła, Z., Baran, M., Stuss, M. (2018). The sustainability entrepreneur in the age of the information society: a conceptual model. Przegląd Organizacji, 11(946), 14–21. DOI: 10.33141/po.2018.11.02.
Makieła Z., Rachwał T. (2020). Krok w przedsiębiorczość. Warszawa: Nowa Era.
Marjański, A. (red.). (2013). Przedsiębiorczy menadżer przedsiębiorczej organizacji. Nowoczesne tendencje w nauce oraz w praktyce organizacji i zarządzania. Łódź: Społeczna Akademia Nauk.
Mitura, E., Jamroz, D. (2005). Przedsiębiorczy uczeń na rynku pracy. Przedsiębiorczość – Edukacja, 1, 277–296.
Mrozowicz, K. (2010). Cechy zachowań przedsiębiorczych w świetle psychologicznych badań osobowościowych. Studia i Materiały Miscellanea Oeconomicae: Przedsiębiorczość a rozwój regionalny, 1, 13–23.
Mularska-Kucharek, M. (2016). Przedsiębiorczość a jakość życia. Zarządzanie Zasobami Ludzkimi, 1(108), 141–153.
Murphy, P.J., Liao, J., Welsch, H.P. (2006). A conceptual history of entrepreneurial thought. Journal of Management History, 12(1), 12–35. DOI: 10.2139/SSRN.818604.
Mirski, A. (2005). Problem wartości w zarządzaniu humanistycznym. Zarządzanie w Kulturze, 6, 69–80.
Moczydłowska, J. Pacewicz, I. (2007). Przedsiębiorczość. Rzeszów: Wyd. Oświatowe FOSZE.
Mounier, E. (1964). Przystępne wprowadzenie w świat osoby. W: Wprowadzenie do egzystencjalizmów oraz wybór innych prac, oprac. J. Zabłocki (s. 8–9). Kraków: Znak.
Mrozowicz, K. (2010). Cechy zachowań przedsiębiorczych w świetle psychologicznych badań osobowości. Studia i Materiały. Miscellanea Oeconomocae, 14(1), 13–23.
Matejun, M., Szymańska, K. (red.). (2013). Perspektywy rozwoju przedsiębiorczości w warunkach niepewności i ryzyka. Łódź: Politechnika Łódzka.
Niemcewicz, P. (2018). Ekonomia behawioralna – hybryda teorii i eksperymentu. Studia i Prace WNEiZ US, 51(1), 9–19. DOI: 10.18276/sip.2018.51/1-01.
Oosterbeek, H., van Praag, M., Ijsselstein, A. (2010). The impact of entrepreneurship education on entrepreneurship skills and motivation. European Economic Review, 54(3), 442–454. DOI: 10.1016/j.euroecorev.2009.08.002.
Parker, S.C. (2005). The economics of entrepreneurship. What we know and what we don’t. Boston, Delft: Foundations and Trends in Entrepreneurship.
Penc, J. (1997). Leksykon biznesu. Warszawa: Wydawnictwo Placet.
Pindelski, M. (2012). Paradygmaty holistycznego wariablizmu oraz sprawczości w naukach o zarządzaniu. Organizacja i Kierowanie, 2(151), 23–32.
Piórkowska, K. (2012). Zarządzanie strategiczne w kontekście typów nauk i ich odmienności metodologicznej. Prace Naukowe WWSZiP, 22(2), 37–45.
Przybyła, H. (2005). Adam Smith – prekursor etyki gospodarczej. Studia Ekonomiczne. Akademia Ekonomiczna w Katowicach, 35, 11–49.
Rotengruber, P. (2005). Etyka biznesu jako narracja polityczna. W: J. Sójka (red.), Etyka biznesu „po Enronie” (s. 161–169). Poznań: Wyd. Fundacji Humaniora.
Safin, K. (red.). (2002). Uwarunkowania rozwoju przedsiębiorczości w regionach o nomenklaturze przemysłowej. Wrocław: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. O. Langego we Wrocławiu.
Samadi, A.H. (2019). Institutions and entrepreneurship: unidirectional or bidirectional causality? Journal of Global Entrepreneurship Research, 9(3), 1–16. DOI: 10.1186/ s40497-018-0129-z.
Siuta, B. (2002). Bariery przedsiębiorczości i rozwoju polskich firm. W: K. Jaremczuk, J. Posłuszny (red.), Uwarunkowania sukcesu przedsiębiorstwa (s. 268–279). Przemyśl: WSAiZ.
Siuta-Tokarska, B. (2008). Istota i realia przedsiębiorczości we współczesnej gospodarce w Polsce. W: R. Borowiecki, A. Jaki (red.), Doskonalenie procesu zarządzania przedsiębiorstwem w obliczu globalizacji: z teorii i praktyki (s. 419–431). Kraków: Katedra Ekonomiki i Organizacji Przedsiębiorstw Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie.
Siuta-Tokarska, B. (2013). Zasadnicze aspekty pomiaru przedsiębiorczości. Organizacja i Kierowanie, 3(156), 91–106.
Stam, E., van Stel, A. (2011). Types of Entrepreneurship and Economic Growth. W: A. Szirmai, W. Naude, M. Goedhuys (red.), Entrepreneurship, Innovation and Economic Development (s. 78–95). Oxford: Oxford University Press.
Starnawska, M. (2012). Przedsiębiorczość instytucjonalna i jej formy w gospodarce – przegląd ujęć. Acta Universitatis Lodziensis Folia Oeconomica, 270, 329–336.
Stevenson, H., Jarillo, J.C. (2007). A Paradigm of Entrepreneurship: Entrepreneurial Management. W: A. Cuervo, D. Ribeiro, S. Roig (red.), Entrepreneurship. Concepts, theory and perspective (s. 155–170). Berlin, Hiedelberg: Springer.
Strawiński, W. (1999). Odmiany scjentyzmu. Filozofia Nauki, 7/1/2, 43–50.
Sudoł, S. (1999). Przedsiębiorstwo. Podstawy nauki o przedsiębiorstwie. Teoria i praktyka zarządzania. Toruń: TNOiK. Dom Organizatora.
Szczepański, J. (1958). Funkcje właściciela, przedsiębiorcy i załogi w gospodarce kapitalistycznej i socjalistycznej. Ruch Prawniczy i Ekonomiczny, 20, 199–220.
Targalski, J. (red.). (2014). Przedsiębiorczość i zarządzanie małymi i średnimi przedsiębiorstwami. Warszawa: Difin.
Wach, K. (2015). Przedsiębiorczość jako czynnik rozwoju społeczno-gospodarczego: przegląd literatury. Przedsiębiorczość – Edukacja, 11, 11–36.
Zioło, Z. (2012). Miejsce przedsiębiorczości w edukacji. Przedsiębiorczość – Edukacja, 8, 10–23.
Zioło, Z. (2015). Przedsiębiorczość jako czynnik rozwoju społeczno-gospodarczego układów przestrzennych. Przedsiębiorczość – Edukacja, 11, 8–23. DOI: 10.24917/20833296.11.2.
Żmija, K. (2019). Przedsiębiorczość pozarolnicza w procesach dywersyfikacji gospodarstw rolnych w Polsce. Przedsiębiorczość i Zarządzanie, 20, 1(2), 55–67.
Zarządzanie z ludzką twarzą. Personalizm jako narzędzie rozwoju firm, organizacji i instytucji publicznych (2018). Warszawa: Laboratorium Więzi.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
