Opodatkowanie dochodów z zatrudnienia – dylematy równościowe w polskim systemie podatkowym
DOI:
https://doi.org/10.15584/nsawg.2023.1.7Słowa kluczowe:
zatrudnienie, podatki, opodatkowanie pracy zarobkowejAbstrakt
We współczesnym obrocie gospodarczym występuje znaczna różnorodność form wykonywania pracy zarobkowej. Celem niniejszego opracowania jest analiza ich aspektów podatkowych w kontekście zasady sprawiedliwości, z którą ściśle jest związana zasada równości. Hipoteza badawcza zakłada, iż polski system podatkowy, przewidując zasadniczo odmienne reguły opodatkowania w zależności od formy zatrudnienia, różnicuje ciężar podatkowy dla dochodów osiąganych z różnych form świadczenia pracy. Dalsza hipoteza zakłada, że to zróżnicowanie jest nieusprawiedliwione i powoduje naruszenie zasady równości; stanowi przejaw niesprawiedliwości w opodatkowaniu, a ponadto powoduje naruszenie zasady neutralności, gdyż może potencjalnie wpływać na decyzje podatników co do wyboru formy zatrudnienia motywowane przesłankami podatkowymi. Aby zweryfikować te hipotezy, poddano analizie różne formy wykonywania pracy zarobkowej oraz dotyczące ich uregulowania ustaw o podatkach dochodowych. Analiza została przeprowadzona z użyciem metody dogmatyczno-prawnej i prawno-porównawczej. W jej wyniku sformułowano
pewne rekomendacje de lege ferenda w celu zapewnienia bardziej sprawiedliwego i neutralnego systemu opodatkowania dochodów z pracy zarobkowej w polskim systemie prawnym.
Bibliografia
Bartosiewicz, A., Kubacki, R. (2007). Samozatrudnienie i związane z tym ryzyko podatkowe. Przegląd Podatkowy, 4, 7–12.
Cieślik, J. (2017). Rola samozatrudnienia w gospodarce narodowej. W: M. Skrzek-Lubasińska, R. Sobiecki (red.), Samozatrudnienie: konieczność czy wybór przedsiębiorczych? (s. 41–52). Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH.
Cieślik, J. (2019). Samozatrudnienie w Polsce na tle tendencji ogólnoświatowych: wyzwania w sferze polityki wspierania przedsiębiorczości i zabezpieczenia emerytalnego przedsiębiorców. Studia BAS, 2(58), 9–28. DOI:10.31268/StudiaBAS.2019.10.
Dane ZUS. Pobrane z: https://psz.zus.pl/ (2022.12.19).
Drozdowski, E.K. (2018). Zasada zdolności płatniczej a polski system podatkowy. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Dzienisiuk, D., Supera-Markowska, M. (red.). (2020). Podatki i składki z tytułu zatrudnienia. Warszawa: Wolters Kluwer.
European Commission (2010). European Employment Observatory Review. Self-employment in Europe 2010. Luxembourg: Publication Office of the European Union.
Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny (2013). Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie nadużywania statusu samozatrudnienia (opinia z inicjatywy własnej), 2013/C 161/03. Dz.U. UE C Nr 161 z 6 czerwca 2013 r. (s. 14–19).
Filipczyk, H. (2015). Refleksje o przedmiocie podatku dochodowego. Kwartalnik Prawa Podatkowego, 2, 39–55.
Gajl, N. (1995). Modele podatkowe. Podatki dochodowe. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Gomułowicz, A. (1990). Zagadnienie neutralności systemu podatkowego. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 2, 79–88.
Gomułowicz, A. (2001). Zasada sprawiedliwości podatkowej. Warszawa: Dom Wydawniczy ABC.
Gutowski, M. (red.). (2022). Kodeks cywilny. Tom II. Komentarz do art. 450–1088. Warszawa: C.H. Beck.
Informacja dotycząca rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych za 2019 rok. (2021). Warszawa: Ministerstwo Finansów.
Informacja dotycząca rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych za 2020 rok. (2022). Warszawa: Ministerstwo Finansów.
Interpretacja przepisów prawa podatkowego z 31 maja 2010 r., DD2/033/95/KBF/10/403.
Kudert, S., Jamroży, M. (2007). Optymalizacja opodatkowania dochodów przedsiębiorców. Warszawa: Wolters Kluwer.
Mariański, A. (red.). (2022). Komentarz do zmian w ustawach podatkowych. Polski Ład 2022. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Mariański, A. (2021). (Nie)sprawiedliwy polski podatek dochodowy od osób fizycznych. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Podmioty gospodarki narodowej (bez osób fizycznych prowadzących wyłącznie indywidualne gospodarstwa rolne) według przewidywanej liczby pracujących oraz sekcji i działów Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD). (2022b). Warszawa: GUS.
Pracujący na własny rachunek w 2017 r. (2018). Warszawa: GUS.
Pfaff, J. (2016). Rachunkowość. Podstawy. Warszawa: Stowarzyszenie Księgowych w Polsce.
Rejestracje i upadłości przedsiębiorstw w IV kwartale 2021 roku (2022a). Warszawa: GUS.
Siwiński, M. (2006). Samozatrudnienie A.D. 2007 w podatku dochodowym od osób fizycznych. Doradztwo Podatkowe – Biuletyn Instytutu Studiów Podatkowych, 12, 9–13.
Skrzek-Lubasińska, M. (2017). Dyskusja nad pojęciem „samozatrudnienie”. Problemy definicyjne i analityczne. W: M. Skrzek-Lubasińska, R. Sobiecki (red.), Samozatrudnienie: konieczność czy wybór przedsiębiorczych? (s. 13–39). Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH.
Skrzek-Lubasińska, M., Gródek-Szostak, Z. (2019). Różne oblicza samozatrudnienia. Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH.
Supera-Markowska, M. (2022a). Problemas tributarios del autoempleo y otras formas de actividad remunerada en Polonia y España. W: M. Supera-Markowska (red.), Problemas actuales de las finanzas públicas y novedades de políticas fiscales: punto de vista hispano y polaco (s. 21–29).Warszawa: C.H. Beck.
Supera-Markowska, M. (2022b). Zasady określania zdolności podatkowej przedsiębiorców w podatkach dochodowych. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 2(70), 137–158. DOI: 10.15584/nsawg.2022.2.9.
Tyc, A. (2020). Samozatrudnienie czy praca podporządkowana? Przypadki Włoch i Hiszpanii. Praca i Zabezpieczenie Społeczne, 12, 20–28. DOI: 10.33226/0032-6186.2020.12.3.
Uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego z 26 kwietnia 2020 r., II FPS 10/09.
Ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Pobrane z: https://psz.zus.pl/kategorie/ubezpieczeni/ubezpieczenia-emerytalne-i-rentowe (2022.12.19).
Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r., poz. 1360 ze zm.).
Ustawa z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r., poz. 1510 ze zm.).
Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r., poz. 2647 ze zm.).
Ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz.U. 2022 r., poz. 2587 ze zm.)
Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r., poz. 2651 ze zm.).
Ustawa z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r., poz. 2540).
Ustawa z 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 1467 ze zm.).
Ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r., poz. 931 ze zm.).
Ustawa z 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r., poz. 221).
Ustawa z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r., poz. 2105 ze zm.).
Ustawa z 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2022 r., poz. 1265).
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Uniwersytet Rzeszowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
