Semantyka form czasowników trzeciej osoby w dyskursie szkolnym
Abstrakt
The article presents selected aspects of pragmatic meaning of the verb forms in the third person which appear in teacher's statements in a lesson context. The research concentrates exclusively on the acts referring to direct teacher-student relations, texts acting as e.g. describing reality are omitted.
Forms of the third person serving to indicate a sender or a receiver in a lesson context are used very rarely. It results from the fact, that communication between a teacher and students has a dialogical character, providing, above all, references to a relation I — You. Moreover, indicating partners of a dialogue by means of the third person can have in certain contexts impolite character, which is not conducive to proper relations based on mutual respect between a teacher and students.
The third person is used by a teacher, first of all, to formulate directive acts: commands (direct and indirect acts expressed by means of questions), questions, acts of a persuasive character.
Downloads
Bibliografia
Boniecka B., 1999, Wykład o modalności, Exposé sur la modalité, „Annales UMCS”, Lublin — Polonia, vol. XVII, Sectio FF, s. 7-29.
Danielewiczowa M., 2000, Główne problemy opisu i podziału czasownikowych predykatów mentalnych [W'] Studia z semantyki porównawczej (nazwy barw, nazwy wymiarów, predykaty mentalne), red. R. Grzegorczykowa, K. Waszakowa, s. 227-248.
Jarosz H., 1986, Pytania w funkcji innej niż pytania, „Język Polski” LXVI, z. 5, s. 352-358.
Lalewicz J., 1983, Retoryka kategorii osobowych [w:] Tekst i zdanie. Zbiór studiów, red. T. Dobrzyńska i E. Janus, Wrocław 1983, s. 267-280.
Laskowski R.,1998a, Kategorie morfologiczne języka polskiego; Paradygmatyka [w:] Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, red. R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel, Warszawa, s. 151-268.
Laskowski R.,1998b, Semantyka trybu rozkazującego, „Polonica” XIX, s. 5-29.
Ligara B., 1997, Polskie czasowniki modalne i ich francuskie ekwiwalenty tłumaczeniowe, Kraków.
Mosiołek-Kłosińska K., 2004, Retoryka form osobowych w dyskursie politycznym, „Poradnik Językowy”, z. 1.
Okopień-Sławińska A.,1998, Semantyka wypowiedzi poetyckiej, Kraków.
Ożdżyński J., 1997, Formy pierwszej osoby w wypowiedzi wykładowej (na przykładzie wykładu z geografii) [w]] Dyskurs edukacyjny, red. T. Rittel i J. Ożdżyński, Kraków.
Ożdżyński J., 1999, Modalność i wartościowanie w dyskursie edukacyjnym [w:] Wartościowanie w dyskursie edukacyjnym, red. J. Ożdżyński, S. Śniatkowski, Kraków, s. 89—105.
Ożdżyński J., Rittel T. (red.), 2002), Konteksty kulturowe w dyskursie edukacyjnym, Kraków.
OżógK., 1992, O niektórych aspektach semantyki zwrotów grzecznościowych [w:] Język a Kultura, t. 6: Polska etykieta językowa, red. J. Anusiewicz, M. Marcjanik, Wrocław.
Rittel T., 1985, Kategoria osoby w polskim zdaniu, Warszawa — Kraków.
Słabczyński R., 2006, Nauczycielskie „proszę” w szkole podstawowej i w gimnazjum, Studia Logopedica I, Konteksty pragmatyczne i kognitywne w dyskursie edukacyjnym, red. T. Rittel i J. Ożdżyński, Kraków.
Słabczyński R., 2008, Formy pierwszej osoby liczby pojedynczej czasu teraźniejszego w dyskursie szkolnym, „Studia Linguistica IV, Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis”, Folia 62, red. M. Karamańska, E. Młynarczyk, E. Stachurski, Kraków, s. 414—435.
Synowiec H., 1999, Język polski w szkole [w:] Polszczyzna 2000. Orędzie o stanie języka na przełomie tysiącleci, red. W. Pisarek, Kraków, s. 115—129.
Szymański M.,1989, Z problematyki kategorii osoby [W] Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej, t. 25, Warszawa, s. 53—62.
Szymański M., 1990, Znaczeniowa kategoria osoby [w:] Studia = Filologii Polskiej i Słowiańskiej, t. 26, Warszawa, s. 75—82.
Topolińska Z., 1967, Kategoria osoby w języku polskim, „Język Polski”, z. 2
Wiertlewski S., 1996, Sposoby wyróżniania pytań [w:] Przyczynki do metodologii lingwistyki, Poznań.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2012 Słowo. Studia językoznawcze
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.
