Categorization in a disturbed discourse – proper names and common names

Authors

DOI:

https://doi.org/10.15584/slowo.2022.13.18

Keywords:

proper names, common names, aphasia, categorization, semantic dictionary

Abstract

Aim of the study: the aim of the study was to assess the possibility of making a semantic categorization of common names and proper names by a person diagnosed with appointment aphasia. Method: the study used a case-experimental approach. The results were analyzed qualitatively and quantitatively. Results: the best-preserved semantic relations were indicated, the phenomena proving the quality of access to the mental dictionary were determined, the symptoms of degradation of the semantic dictionary were specified, the stage of processing disturbed was determined. The quantitative evaluation included the percentage description of the obtained results. Conclusions: A generally enhanced ability of the respondent to identify categorical proper names than common names was observed. This can probably be associated with the aforementioned specificity of proper names, related to their information entropy. We can talk about several causes of the observed dysfunctions, the most important seems to be the language deficit, manifested by impaired access to the semantic dictionary, dysfunctions in the field of metalinguistic operations within semantic networks, difficulties with updating words and, to some extent, the depletion of the resources of the mental lexicon. The test results should certainly also be considered in the context of cognitive dysfunctions. The results of this research are in accordance with previous findings suggesting that the difficulty of semantic categorization is related to the dysfunction of semantic memory in the field of categorization of the so-called fuzzy concepts.

Downloads

Download data is not yet available.

References

Ambrosius, W., Mejnartowicz, J.P., Kozubski, W. 2003. Strukturalne podstawy afazji w świetle czynnościowych metod neuroobrazowania. Udar Mózgu, 5, 2, 25–30.

Balota, D.A., Chumbley, J.I. 1984. Are lexical decision a good measure of lexical access? The role of word frequency in the neglected decision stage. Journal of Experimental, 10, 340–357.

Berko Gleason, J., Bernstein Ratner, N. 2005. Psycholingwistyka, Gdańsk.

Cohen, G. 1990. Why i sit difficult to put names to faces? British Journal of Psychology, 81, 287–297.

Domagała, A. 2019. Rozpad sprawności leksykalnych u pacjenta z otępieniem umiarkowanym w chorobie Alzheimera, Logopaedica Lodziensia, 3, 45–61.

Folstein, M.F., Folstein, S.E., Fanjiang, G. 1975. Mini Mental State Examination. Polska normalizacja. Warszawa.

Gliwa, R. 2019. Fluencja słowna w zakresie wybranych kategorii nazw własnych i pospolitych w przebiegu otępienia w chorobie Alzheimera. Polonica, 39, 45–70.

Gliwa, R. 2021. Test fluencji słownej semantycznej w logopedycznej diagnozie otępienia alzheimerowskiego – wybrane aspekty. Logopaedica Lodziensia, 5, 35–57.

Gontijo, P.F.D., Rayman, J., Zhang, S., Zaidel, E. 2002. How brand names are special: brands, words, and hemispheres. Brain and Language, 82(3), 328–329.

Grossman, M., Robinson, K., Bernhardt, N., Koenig, Ph. 2001. A rule-based categorization deficit in Alzheimer’s Disease? Brain and Cognition, 45, 265–276.

Grzegorczykowa, R. 1988. Władanie językiem a wiedza o świecie. W: J. Bartmiński (red.). Konotacja. Lublin.

Grzegorczykowa, R. 1996. Filozoficzne aspekty kategoryzacji. W: R. Grzegorczykowa, A. Pajdzińska (red.). Językowa kategoryzacja świata. Lublin.

Grzelakowa, E. 2001/2002. O sposobach kategoryzowania w regionalnych odmianach języka polskiego. Prace Wydziału I – Językoznawstwa, Nauki o Literaturze i Filozofii, 101, 197–204.

Jackendoff, R. 1983. Semantics and cognition. London.

Jodzio, K. 2006. Neuropoznawcze korelaty spadku fluencji słownej po udarze prawej półkuli mózgu. Studia Psychologiczne, 44, 2, 5–18.

Jodzio, K. 2008. Neuropsychologia intencjonalnego działania. Koncepcje funkcji wykonawczych. Warszawa.

Jodzio, K., Nyka, W.M. 2008. Zaburzenia językowe oraz mowy w praktyce ogólnolekarskiej. Forum Medycyny Rodzinnej, 2(1), 14–22.

Kertesz, A. 2010, Anomia. W: H.A. Whitaker (red.). Concise Encyclopedia of Brain and Language. Amsterdam–Tokyo.

Kielar-Turska, M., Byczewska-Konieczny, K. 2014. Specyficzne właściwości posługiwania się językiem przez osoby w wieku senioralnym. W: S. Milewski, J. Kuczkowski, K. Kaczorowska-Bray (red.). Biomedyczne podstawy logopedii (s. 429–441). Gdańsk.

Kurcz, I., Okuniewska, H. 2018. Język jako przedmiot badań psychologicznych. Warszawa.

Lakoff, G. 1987. Women, fire and dangerosus things. Chicago.

Lakoff, G., Jonson M. 1988. Metafory w naszym życiu. Warszawa.

Łozowski P. 1994. Czym jest prototyp w semantyce diachronicznej. W: H. Kardela (red.). Podstawy gramatyki kognitywnej (s. 243–254). Warszawa.

Łuria, A.R. 1976. Podstawy neuropsychologii. Warszawa.

Maćkiewicz, J. 1999. Kategoryzacja a językowy obraz świata. Lublin.

Maruszewski, M. 1966. Afazja. Zagadnienia teorii i terapii. Warszawa.

McWeeny, K.H., Young, A.W., Hay, D.C., Ellis, A.W. 1987. Putting names to faces, British Journal of Psychology, 78(2), 143–149.

Medin, D.L., Lynch, E.B., Solomon, K.O. 2000. Are there kinds of concepts?, Annual Review of Psychology, 51, 121–147.

Nowakowska-Kempna, I., Barakomska, M. 2010. Postępowanie terapeutyczne w pracy z pacjentem z afazją motoryczno-amnestyczną. W: I. Nowakowska-Kempna, D. Pluta-Wojciechowska (red.). Studia z neurologopedii (s. 207–221). Kraków.

Olszewski, H. 2008. Otępienie czołowo-skroniowe. Ujęcie neuropsychologiczne. Kraków.

Panasiuk, J. 2013. Afazja a interakcja. Tekst – metatekst – kontekst. Lublin.

Panasiuk, J. 2019. Język a komunikacja w afazji. Lublin.

Pąchalska, M. 1999. Afazjologia. Warszawa.

Pąchalska, M. 2007. Neuropsychologia kliniczna. Urazy mózgu. Warszawa.

Pąchalska, M., MacQueen, B.D. 1998. Bostoński Test Nazywania, Boston Naming Test (BNT). Autoryzowana wersja polska. Kraków.

Ponichtera-Kasprzykowska, M., Sobów, T. 2014. Adaptacja i wykorzystanie testu fluencji słownej na świecie. Psychiatria i Psychologia Kliniczna, 14(3), 178–187.

Rakinson, D.H., Oakes, L.M. 2003. Early Category and Concept Development. New York.

Rende, B., Ramsberger, G., Miyake, A. 2002. Commonalities and differences in the working memory components underlying letter and category fluency task: A dual task investigation. Neuropsychology, 16(3), 309–321.

Rutkiewicz-Hanczewska, M. 2016. Neurobiologia nazywania. O anomii proprialnej i apelatywnej. Poznań.

Rutkiewicz-Hanczewska, M. 2018. Wiek a nazywanie. Procesy wyszukiwania słów w starszym wieku. W: W. Tłokiński, S. Milewski, K. Kaczorowska-Brey (red.). Gerontologopedia (s. 241–269). Gdańsk.

Rzepa, T. 1985. Język jako narzędzie procesu kategoryzacji. Studia Philosophiae Christianae, 21/2, 169–175.

Semeza, C. 2009. Neuropsychology of proper names. Mind & Language, 24(4), 347–349.

Sitek, E.J., Barczak, A., Senderecka, M. 2017. Zastosowanie jakościowej analizy profilu wykonania skali ACE-III w diagnostyce różnicowej chorób otępiennych. Aktualności Neurologiczne, 17(1), 34–41.

Szczepańska-Gieracha, J., Greń, G., Morga, P. 2014. Zaburzenia językowe w chorobie Alzheimera. Gerontologia Współczesna, 2, 2, 73–75.

Szepietowska, E.M. 2000. Badanie neuropsychologiczne. Procedura i ocena. Lublin.

Szepietowska, E.M., Gawda, B. 2011. Ścieżkami fluencji werbalnej. Lublin.

Szepietowska, E. M., Hasiec, T., Jańczyk-Mikoś, A. 2012. Fluencja słowna i niewerbalna w różnych stadiach i formach choroby Parkinsona. Psychogeriatria Polska, 9(4), 137–148.

Szepietowska, E.M., Lipian, J. 2012. Fluencja słowna neutralna i afektywna u chorych z uszkodzeniem prawej, lewej lub obu półkul mózgu. Psychiatria Polska, XLVI, 4, 539–551.

Tabakowska, E. 1995. Nauka dla wszystkich. Gramatyka i obrazowanie. Wprowadzenie do językoznawstwa kognitywnego. Kraków.

Tabakowska, E. 2001. Kognitywne podstawy języka i językoznawstwa. Kraków.

Taylor, J.R. 2001. Kategoryzacja w języku. Prototypy w teorii językowej. Kraków.

Taylor, J.R. 2007. Gramatyka kognitywna. Kraków.

Tokarski, R. 1988. Konotacje jako składnik treści słowa. W: J. Bartmiński (red.). Konotacja. Lublin.

Wierzbicka, A. 1999. Język – umysł – kultura. Warszawa.

Woźniak, J. 2000. Kategoryzacja. Warszawa.

Zawadzka, E. 2013. Świat w obrazach u osób po udarze mózgu. Warszawa.

Published

2022-12-15

How to Cite

Gliwa-Patyńska , R. (2022). Categorization in a disturbed discourse – proper names and common names. Słowo. Studia językoznawcze, (13), 260–276. https://doi.org/10.15584/slowo.2022.13.18

Issue

Section

METODOLOGIA, INNE KATEGORIE NAZW WŁASNYCH