Buczacz – miasto na styku odmiennych narracji narodowych

Autor

  • Alois Woldan University of Vienna, Austria

DOI:

https://doi.org/10.15584/galisim.2021.7.1

Słowa kluczowe:

Buczacz, Sadok Barącz, Y. S. Agnon, Mikołaj Potocki

Abstrakt

Artykuł prezentuje trzy różne narracje narodowe na temat historii miasta Buczacz w byłej Galicji wschodniej, polską, żydowską i ukraińską, odpowiednio do trzech grup etnicznych, z których składało się społeczeństwo miasta. Reprezentatywne dla narracji polskiej są „Pamiątki buczackie” Sadoka Barącza, dla ukraińskiej szkice historyczne i wspomnienia w tomie „Bučač i Bučaččyna”, które zostały zebrane przez autorów emigracji, dla żydowskiej fikcyjna historia miasta „A City in its Fulness” Y. S. Agnona. W tych interpretacjach znajdują się różne sposoby postrzegania, które częściowo się pokrywają, częściowo również są ze sobą sprzeczne. Pozwala to ukazać opis określonych wydarzeń historycznych: oblężenie miasta przez wojska Bohdana Chmielnickiego 1648, jego rolę w polsko-tureckiej wojnie z 1672, znaczenie czasu austriackiego dla miasta i losów miasta w czasie I wojny światowej oraz bezpośrednio potem. To porównanie zostaje zakończone oceną postaci historycznej, magnata Mikołaja Potockiego, który jako budowniczy miasta Buczacz i jako mecenas wielkich artystów jest postrzegany dzisiaj, szczególnie przez stronę ukraińską, jako swoisty łącznik narodowych tradycji.

Downloads

Download data is not yet available.

Bibliografia

Agnon S.J., Eine einfache Geschichte, tłum. z hebr. K. Steinschneider, S. Fischer Verlag, Frankfurt 1987.

Agnon S.J., Wie ein Gast zur Nacht, tłum. z hebr. K. Steinschneider, S. Fischer Verlag, Frankfurt 1964.

Agnon S.Y., A city in Its Fullness, translat. from the Hebrew, ed. by A. Mintz and J. Saks, The Toby Press, wyd. 3, New Milford USA 2016.

Agnon S.Y., In the Nighttime of Exile [w:] tegoż, A City in its Fulness, s. 560–561.

Agnon S.Y., The Great Town Hall [w:] tegoż, A City in its Fulness, s. 192–199.

Agnon S.Y., The Parable and its Lesson. A novella, translat. and annotated by J.S. Diamond, with an Introduction and Critical Essay by A. Mintz, Stanford University Press, eBook Super Collection 2014.

Andrusjak N., Mynule Bučaččyny [w:] Bučač i Bučaččyna. Istoryčno-memuarnyj zbirnyk, s. 22–61.

Baljuk I., Skošenyj cvit [w:] Strilec´ka Golgota. Sproba antolohiji, uporjad. T. Ju. Salyha, Kamenjar, L´viv 1992, s. 313–318.

Barącz S., Pamiątki buczackie, zebrał i wydał na korzyść szpitala w Buczaczu ks. Sadok Barącz, nakładem wydawcy, Lwów 1882.

Bučač. Oblyččja mista, Kartohrafija, Kyjiv 2007.

Bučač i Bučaččyna. Istoryčno-memuarnyj zbirnyk (Naukove Tovarystvo im. Ševčenka, Ukrajins´kyj Archyv, t. XXVII); Nju Jork–London–Paryž–Sydnej–Toronto 1971 / The City of Butchach and its Region. A historical and memoiristical Collection (Shevchenko Scientific Society, Ukrainian Archiv, vol. XXVII), New York–London–Paris–Sidney–Toronto 1972.

Dalairac F.-P., Les Anecdotes de Pologne ou Memoires secrets du Regne du Jean Sobieski, a Paris 1699, t. II, pag. 228, 330 [w:] S. Barącz, Pamiątki buczackie, s. 12–13.

Krzyżanowski J., Starosta kaniowski w tradycji ludowej [w:] tegoż, Paralele. Studia porównawcze z pogranicza literatury i folkloru, PIW, Warszawa 1961, s. 303–309.

Levy A., Die Akte Wiesenthal, tłum. z ang. H. Mittler, Ueberreuter, Wien 1995.

Memorial (Yizkor) Book of the Jewish Community of Buczacz, Galicia, ed. by Y. Cohen, Tel Aviv 1956, transl. from the Hebrew 1999 (Yizkor Book Project).

Mintz A., Essay on The Parabel and its Lesson [w:] S.Y. Agnon, The Parable and its Lesson, s. 79–158.

Nazaruk O., Slidamy ukrajins´kych sičovych stril´cijv, Vydannje Sojuza Vyzvolennja Ukrajiny, L´viv 1916.

Nazaruk O., Nad zolotoju lypoju. V taborach ukrajins´kych sičovych stril´cijv, Nakladom Ukrajins´koji Bojevoji Upravy, Viden᾿ 1917.

Ostrowski J.K., A Great Baroque Master on the Outskirts of Latin Europe. Johann Georg Pinsel and the High Altar of the Church at Hodowica, „Artibus et Historiae” 2000, vol. 12, nr 42, s. 197–216.

Pick H., Simon Wiesenthal. Eine Biographie, tłum. z ang. S. Klockmann, Rowohlt, Reinbek b. Hamburg 1992.

Reich Z., Worte des Dankes. Wegen des gegen Seine k. k. apostolische Majestät unseres allergnädigsten Kaisers FRANZ JOSEPH I. am 18. Februar 1853 versuchten und glücklich abgewendeten Atentate, gesprochen in der großen Synagoge zu Buczacz in Anwesenheit aller Honorationen und Se. Hochwohlgeboren des Grundherrn Adam Grafen Potocki k.k Rittmeister in der Armee, Von Zadek Reich, Erstem Vorsteher daselbst, Lemberg 1853.

Ronen S., A Decline of a Town: Buczacz in “A Guest for the Night” by S.Y. Agnon [w:] Galician Polyphony. Places and Voices, ed. by A. Molisak and J. Wierzejska, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 2015, s. 40–54.

Segev T., Simon Wiesenthal. Die Biographie, tłum. z hebr. M. Lemke, Siedler, München 2010.

Stankevyč M., Bučač ta okolyci. Malen´ki obrazky, SKIM, L´viv 2010.

Stankowski W., Szymon Wiesenthal. Biografia, Książka i Wiedza, Warszawa 2009.

Šypyljavyj S., Bučaččyna v borot´bi za samostijnu ukrajins´ku deržavu [w:] Bučač i Bučaččyna. Istoryčno-memuarnyj zbirnyk, s. 71–75.

Šypyljavyj S., Peredovi hromadjany i vyznačni postati Bučaččyny [w:] Bučač i Bučaččyna. Istoryčno-memuarnyj zbirnyk, s. 393–407.

Šypyljavyj S., Spys Ukrajins´kych Sičovych Stril´civ, vojakiv UHA poljahlych na poljach bojiv… [w:] Bučač i Bučaččyna. Istoryčno-memuarnyj zbirnyk, s. 431.

Traunpaur A.H., Dreyssig Briefe über Galizien oder Beobachtungen eines unpartheyischen Mannes, der sich mehr als nur ein Paar Monate in diesem Königreiche umgesehen hat, G. Wucherer u. E. Beer, Wien und Leipzig 1787.

Voznyc´kyj B., Mykola Potoc´kyj. Bernard Meretyn. Ioan Heorhij Pinzel´, Centr Jevropy, L´viv 2005.

Opublikowane

2021-12-15

Jak cytować

Woldan, A. (2021). Buczacz – miasto na styku odmiennych narracji narodowych . Galicja. Studia I materiały, (7), 11–29. https://doi.org/10.15584/galisim.2021.7.1

Numer

Dział

ARTYKUŁY i ROZPRAWY