Pierwsze przejście demograficzne w Galicji jako element modernizacji – Rzeszów na tle największych miast Galicji: Lwowa i Krakowa
DOI:
https://doi.org/10.15584/galisim.2021.7.17Słowa kluczowe:
Galicja, pierwsze przejście demograficzne, Rzeszów, modernizacja, demografiaAbstrakt
Artykuł dotyczy wybranych aspektów modernizacji społeczeństwa galicyjskiego na przykładzie przemian demograficznych Rzeszowa w XIX w. Tematem jest pierwsze przejście demograficzne polegające na zmniejszeniu wartości współczynników urodzeń i zgonów. W przypadku miast mniejszych, jak Rzeszów, bazowanie na XIX-wiecznych danych statystycznych budzi wątpliwości historyków. Ponowna analiza z uwzględnieniem aktualnego stanu badań dostarcza przesłanek do sformułowania wniosku, iż w Rzeszowie na przełomie XIX i XX w. zauważalne były symptomy pierwszego przejścia demograficznego.
Downloads
Bibliografia
Archiwum Państwowe w Rzeszowie, zespół nr 1132 Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej w Rzeszowie: sygn. 1 Księga zgonów – Ruska Wieś, parafia Rzeszów; sygn. 11 Księga zgonów parafia rzymskokatolicka Rzeszów; sygn. 13 Księga zgonów Parafia Rzymskokatolicka Rzeszów oraz Pobitno, Staroniwa, Wilkowyja, Załęże, Zwieńczyca.
Broński K., Galicja w dobie autonomii wobec wyzwań nowoczesności [w:] Między zacofaniem a modernizacją. Społeczno-gospodarcze problemy ziem polskich na przestrzeni wieków, red. E. Kościk, T. Głowiński, Wrocław 2009, s. 395–412.
Chwalba A., Czy Galicji sukces był pisany? Cywilizacja przemysłowa 1880–1914 [w:] Kraków i Galicja wobec przemian cywilizacyjnych (1866–1914). Studia i szkice, red. K. Fiołek, M. Stala, Kraków 2011, s. 25–29.
Dybiec J., Galicja na drodze do wielkiej przemiany [w:] Kraków i Galicja wobec przemian cywilizacyjnych (1866–1914). Studia i szkice, red. K. Fiołek, M. Stala, Kraków 2011, s. 31–42.
Dybiec J., Nauka a modernizacja społeczna w Galicji w epoce autonomii [w:] Galicja i jej dziedzictwo, t. 20: Historia wychowania, misja i edukacja, red. K. Szmyd, J. Dybiec, Rzeszów 2008, s. 58–65.
Franaszek P., Między nowoczesnością a zacofaniem. Rola przemysłu naftowego w modernizacji gospodarki i społeczeństwa Galicji na przełomie XIX i XX wieku [w:] Między zacofaniem a modernizacją. Społeczno-gospodarcze problemy ziem polskich na przestrzeni wieków, red. E. Kościk, T. Głowiński, Wrocław 2009, s. 413–428.
Gołębiewski Ł., Robert Malthus – pierwszy demograf [w:] T.R. Malthus, Prawo ludności, Warszawa 2007, s. 7–10.
Kuklo C., Demografia Rzeczypospolitej przedrozbiorowej, Warszawa 2009.
Maksimowicz A., Pułaska-Turyna B., Rószkiewicz M., Rodowód i ewolucja teorii przejścia demograficznego [w:] Teoria przejścia demograficznego, red. M. Okólski, Warszawa 1990, s. 41–68.
Maksimowicz A., Wzorzec umieralności w kolejnych fazach przejścia [w:] Teoria przejścia demograficznego, red. M. Okólski, Warszawa 1990, s. 118–163.
Ogórek B., Niezatarte piętno? Wpływ I wojny światowej na ludność miasta Krakowa, Kraków 2018.
Okólski M., Demografia. Podstawowe pojęcia, procesy i teorie w encyklopedycznym zarysie, Warszawa 2005.
Rejman S., Zgony i ich uwarunkowania w parafii farnej w Rzeszowie w latach 1876–1911 w kontekście pierwszego przejścia demograficznego, „Przeszłość Demograficzna Polski” 2018, t. 40, s. 245–272.
Rozwój myśli i instytucji statystycznych na ziemiach polskich: ogólnopolska konferencja naukowa z okazji 75-lecia Głównego Urzędu Statystycznego i 200-lecia statystyki polskiej, Kraków-Mogilany 24–25 maja 1993 r., oprac. red. S. Jońca, Warszawa 1994.
Wnęk K., Zyblikiewicz L.A., Callahan E., Ludność nowoczesnego Lwowa w latach 1857–1938, Kraków 2006.
Zamorski K., Początki przejścia demograficznego w Polsce, „Studia Demograficzne” 1993, 2 (112), s. 15–22.
Zamorski K., Transformacja demograficzna w Europie Środkowej w XIX wieku, Wewnętrzne podobieństwa i różnice, „Przeszłość Demograficzna Polski” 1994, t. 19, s. 27–45.
Zamorski K., Transformacja demograficzna w Galicji na tle przemian ludnościowych innych obszarów Europy Środkowej w drugiej połowie XIX i na początku XX w., Kraków 1991.
Zamorski K., Zasadnicze linie przemian demograficznych Galicji w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku [w:] Galicja i jej dziedzictwo, t. 2: Społeczeństwo i gospodarka, red. J. Chłopecki, H. Madurowicz-Urbańska, Rzeszów 1995, s. 95–110.
Zamoyski G., Schematyzmy diecezji przemyskiej ob. łac. jako źródło statystyczno-kartograficzne, „Rocznik Przemyski” 2005, t. 41, z. 4 „Historia”, s. 127–142.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Galicja. Studia i materiały
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
