Galicyjscy tłumacze dzieł Adama Mickiewicza
DOI:
https://doi.org/10.15584/galisim.2024.11.12Słowa kluczowe:
Galicja, tłumaczenie, Mickiewicz, język ukraiński, język niemieckiAbstrakt
Austriacka Galicja jako kraj wielokulturowy i wielojęzyczny była obszarem predestynowanym do powstawania rozlicznych tłumaczeń z języków i na języki, które w niej dominowały. Doskonale uwidaczniają to przekłady utworów Adama Mickiewicza, które w Galicji były tłumaczone zarówno na język ukraiński, jak i niemiecki. Tłumacze, dziś raczej zapomniani, należeli do galicyjskiej inteligencji bez względu na pochodzenie polskie, ukraińskie, żydowskie czy niemieckie. Studium przedstawia Mykołę Ustyjanowycza, Tymka Padurrę, Iwana Frankę (pochodzenia ukraińskiego), Gotthilfa Kohna, Sigfrida Lipinera i A.E. Rutrę (pochodzenia żydowskiego i niemieckiego), którzy byli nie tylko tłumaczami, lecz także galicyjskimi pisarzami i intelektualistami.
Downloads
Bibliografia
Blaeulich M., Österreichisches Alphabet. Max Blauelich über Arthur Ernst Rutra (1892–1942) [w:] Literatur und Kritik 491/492, März 2015, s. 93–110.
Bruchnalski W., Sonety Mickiewicza w literaturze galicyjskiej w l. 1827–1828 [w:] Pamiętnik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza, t. 6, Lwów, s. 184–218.
Celestini F., Gustav Mahlerʼs Symphonic Transcendence at Its Counterparts [w:] Religion in the Secular Age. Perspectives from the Humanities, ed. by H. Nagl-Docekal and W. Zacharasiewicz, Berlin–Boston 2023, s. 337–347. DOI: https://doi.org/10.1515/9783111247878-022
Franko I., Adam Mickevyč v ukrajinsʼkoji literaturi [w:] tegoż, Tvory v dvadcjaty tomach, t. XVIII: Literaturno-krytyčni statti, Kyjiv 1955, s. 113–118.
Franko I., Ein Dichter des Verrathes [w:] Die Zeit, nr 136, 8. Mai 1897.
Franko I., Peredne slovo [w:] Adam Mickevyč, Wielka Utrata. Іstoryčna drama z rr. 1831–32. Z dodatkom žytepysu A. Mickevyča ta vyboru joho poezij u perekladi na ukrajinsʼku movu vydav Dr. Ivan Franko, Lʼviv 1914, s. V–VIII.
Kacnelson D., Skazani za lekturę Mickiewicza. Z archiwów Lwowa i Wilna, Lublin 2001.
Kuczyński K., Galicyjskie spotkania [w:] tegoż, Wielobarwność pogranicza. Polsko-austriackie stosunki literackie, Wrocław 2001, s. 9–44.
Lechicki C., Kohn Gothilf (1844–1919) [w:] Polski słownik biograficzny, t. XIII, Wrocław 1967–1968, s. 265–266.
Lopuschanskyj J., Deutschsprachige jüdische Autoren Galiziens: eine bio-bibliographische Auswahlübersicht [w:] Deutsch in der Ukraine. Geschichte, Gegenwart und zukünftige Potentiale, H. Philipp, Th. Stangl, J. Wellner (Hg.), Regensburg 2012, s. 220–234.
Markijan Šaškevyč [w:] Tvory Markijana Šaškevyča і Jakoho Holovackoho (Z dodatkom tvoriv: Іvana Vahylevyca i Tymka Padury), Ruska Pysmennistʼ III, 1, Lʼviv 1913, s. 5–8.
Mickiewiczʼ poetische Meisterwerke, übersetzt von Gotthilf Kohn, Sanok 1880.
Mickiewicz A., Poetische Werke. Erster Band, München 1919.
N. N., O życiu i pismach Tomasza Padurry [w:] Spivanky Ukraincja Tymka Padury, Kolomyja 1878, s. I–LXVI.
Ogonowski E., Mickiewicz w literaturze rusko-ukraińskiej [w:] Pamiętnik Towarzystwa im. Adama Mickiewicza, red. R. Pilat, Lwów 1888, s. 168–173.
Pienia Tomasza Padury, Lwów 1842.
Pysma Tymka Padury. Wydanie posmertne z awtohrafiw, Lwiw 1874.
Radzykevyč V., Pavlyn Svencickyj. Publicystyka, naukova ta literaturna joho dijalʼnistʼ, „Zapysky Naukovoho Tovarystva imeni Ševčenka” 1911, t. CI, kn. 1, s. 128–147.
Ratajska K., Neomesjanistyczni spadkobiercy Mickiewicza, Łódź 1998.
Šaškevyč M., Slovo do čtitelʼej ruskoho jazyka [w:] Syn Rusi (1833). Perša rukopysna zbirka viršiv Markijana Šaškevyča ta joho pobratymiv. Uporjadkuvannja, peredmova i prymitky E. Nachlika, Lʼviv 1995, s. 22.
Spivanky Ukraincja Tymka Padury, Kolomyja 1878.
Studynsʼkyj K., Lʼvivsʼka duchovna Semynaryja v časach Markijana Šaškevyča (1829–1843) [w:] Zbirnyk Filʼolʼohičnoji Sekcyij Naukovoho Tovarystva imeni Ševčenka, t. XVII i XVIII, Lʼviv 1916.
Szyrocki M., Zakrzewski B., Mickiewicz w Lwowskiej „Mnemosyne”, „Acta Universitatis Wratislaviensis” nr 55, „Prace Literackie” VIII, Wrocław 1966, s. 184–218.
Tycholoz B., Ab initio („Baljady і rozkazy” jak dokument „molodečoho romantyzmu”) [w:] Pys ́ma Ivana Franka I. Baljady i Rozkazy, Lʼvôv 1867, s. VII–LXII.
Ustyjanovyc N. [w:] Tvory Nykoly Ustyjanovyca i Antona Mohylʼnyckoho, „Ruska pysmennist`” III, 2, Lʼviv 1913, s. 5–6.
Wiśniewska A., Z dalekiej Galicji do Wiednia. Siegfried Lipiner – bibliotekarz niepospolity, „Biblioteka” 2014, nr 18 (27), s. 171–192. DOI: https://doi.org/10.14746/b.2014.18.7
Woldan A., Mickiewicz und die ukrainische Literatur des 19. Jhds [w:] Adam Mickiewicz. Kontext und Wirkung/Contexte et rayonnement, R. Fieguth (Hg.), Freiburg 1999, s. 305–321.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Galicja.Studia i materiały
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
