„Inteligenckie inicjatywy” galicyjskiej ziemianki. Wpływ wychowania Anny z Działyńskich Potockiej (1846–1926) na jej działalność społeczną
DOI:
https://doi.org/10.15584/galisim.2024.11.34Słowa kluczowe:
Galicja, ziemiaństwo, oświata, dobroczynność, Rymanów, WielkopolskaAbstrakt
Anna z Działyńskich Potocka, córka Tytusa i Celestyny z Zamoyskich, większość życia spędziła w Galicji, w położonym niedaleko Krosna Rymanowie. Artykuł ma na celu ukazanie, jak wychowanie w wielkopolskiej rodzinie arystokratycznej, silnie związanej z inteligencją, wpłynęło na decyzje podejmowane przez Annę Potocką w dorosłym życiu. Do jej najbardziej znanych inicjatyw należały szkoły – rzeźbiarska i koronkarska, założone w Rymanowie. Innym przykładem jej działalności były przedstawienia historyczne urządzane w uzdrowisku oraz poradniki pisane z myślą o ludności wiejskiej.
Downloads
Bibliografia
Biblioteka Jagiellońska BJ Rkp. 9210 III, Korespondencja Józefa Bohdana Zaleskiego z lat 1823–1886. T. 16, Poniatowski – Różycki, BJ Rkp. 6527 IV, Korespondencja Józefa Ignacego Kraszewskiego. Seria III: Listy z lat 1863–1887. T. 67. P. (Pląskowski-Pusławski), BJ Rkp. 7125 III, Korespondencja i materiały Michała Żmigrodzkiego do jego pracy nad historią swastyki.
„Czas”, R. 46, nr 205 (8 września 1893).
„Głos Narodu” (wydanie poranne) 1917, nr 114.
Acta Tomiciana. Epistole, legationes, responsa, actiones, res geste ... Sigismundi ... Primi ... per Stanilaum Gorski .... Coleecte..., t. 1–8, Poznań 1852–1860.
Katalog Powszechnej Wystawy Krajowej we Lwowie w roku 1894 pod protektoratem najmiłościwszego cesarza i króla Franciszka Józefa I, Lwów 1894.
Katalog wystawy rolniczo-przemysłowej w Przemyślu 1882, Przemyśl 1882.
Potocka A., Epilepsya uleczalna Cz. 1 i 2 / przez Annę z Działyńskich Potocką (z Rymanowa), Lwów 1913.
Potocka A., Mój pamiętnik, Krosno 2021.
Potocka A., O użytku ziół naszych krajowych: przewodnik dla zbierania tychże według pór roku / napisała Anna z Działyńskich Potocka, Lwów 1910.
Potocka A., Przepisy praktyczne na czas wojny i niedostatku / zebr. i wyd. Anna z Działyńskich Potocka z Rymanowa, Warszawa 1916.
Potocka A., Uwagi o ratowaniu wsi dotkniętych cholerą, Lwów 1894.
Sprawozdanie z zarządu Muzeum Narodowego Polskiego w Rapperswylu za rok 1895, Paryż 1896.
Bątkiewicz-Szymanowska, Tytus Działyński (1796–1861), Kórnik 2018.
Bodniak S., Tytus Działyński 1797–1861 [w:]Wybitni Wielkopolanie XIX wieku, red. W. Jakóbczyk i S. Bodniak, Poznań 1959.
Bołdyrew A., Poradniki i czasopisma jako źródło postulatywne do badań nad pożywieniem dzieci i młodzieży na ziemiach Królestwa Polskiego w latach 1795–1914 (perspektywa społeczno-kulturowa i zdrowotno-wychowawcza), „Studia z historii społeczno-gospodarczej” 2013, t. XI.
Brzęk G., Muzeum im. Dzieduszyckich we Lwowie i jego twórca, Lublin 1994.
Czachowska K., Generałowa Jadwiga Zamoyska (1831–1923). Życie i dzieło, Kórnik 2023.
Czajecka B., „Z domu w szeroki świat...” Droga kobiet do niezależności w zaborze austriackim w latach 1890–1914, Kraków 1990.
Dolata E., Galicyjscy popularyzatorzy zdrowia i higieny przełomu XIX i XX wieku, „Lubelski Rocznik Pedagogiczny” 2016, t. XXXV, z. 4.
Florkowska-Frančić H., Bracia Żulińscy – powstańcze losy, doświadczenia, tradycje [w:] Powstanie styczniowe – sprawy, regiony, ludzie, red. W. Śladkowski, Lublin 1993.
Hoff J., Szkoła rzeźbiarska w Rymanowie (1873–1884), „Sobótka” 2009, 2–3.
Lasocki Z., Kieniewicz S., Gniewosz Włodzimierz Hipolit [w:] Polski słownik biograficzny, t. VIII, Girdwoyn Michał – Gross Adam, red. K. Lepszy, Wrocław 1959–1960.
Kiryk F., W okresie zaborów i niewoli [w:] Rymanów. Dzieje miasta i Zdroju, red. F. Kiryk, Rzeszów 1985.
Korczak B., Inspiracja w sprawie zmiany stosunku prasy galicyjskiej do ks. Stanisława Stojałowskiego, „Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego” 1967, R. 6/1.
Kukołowicz T., Kobieta – jej rola w dziełach charytatywnych, „Roczniki Nauk Społecznych” 1998, t. XXVI, z. 2.
Maziarz A., Szkolnictwo poznańskich wspólnot zakonnych w XIX wieku [w:] Życie prywatne Polaków w XIX wieku, t. 5, Świat dziecka, red. M. Korybut-Marciniak, J. Kita, Łódź–Olsztyn 2016.
Molik W., Inteligencja polska w Poznańskiem w XIX i początkach XX wieku, Poznań 2009.
Niezgoda C., Wierny posłannictwu, Kraków 1998.
Nowak J., Cecylia Działyńska (1836–1899) – konserwatywna emancypantka, „Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej” 2016, z. 33.
Nowak Z., Proces Tytusa Działyńskiego w latach 1831–1838 z rządem pruskim o zasekwestrowane dobra kórnickie, „Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej” 1976, z. 12.
Osuchowski A., Anna Stanisławowa Potocka z Działyńskich ostatnia, „Dziennik Rymanowa Zdroju” 1996, t. 1.
Osuchowski A., Potocka z Działyńskich Anna [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXVII/4, z. 115: Popowski Józef – Potocki Ignacy, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1983.
Potocki S.K., Tytus i Jan Działyńscy [w:] Wybitni historycy wielkopolscy, red. J. Strzelczyk, Poznań 1989.
Przeniosło M., Towarzystwo Pedagogiczne we Lwowie w latach 1868–1906 (wybrane zagadnienia), „Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej” 2014, t. XIII.
Anna Zofia hr. Działyńska z Działynia h. Ogończyk, „Sejm Wielki”, http://www.sejm-wielki.pl/b/5.367.494 [dostęp 3.03.2024].
Grammar of Ornament, „National Museums Scotland”, https://www.nms.ac.uk/explore-our-collections/stories/global-arts-cultures-and-design/grammar-of-ornament/ [dostęp 8.01.2024].
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Galicja.Studia i materiały
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
