Odporność psychiczna dzieci i młodzieży w kontekście sukcesów edukacyjnych
DOI:
https://doi.org/10.15584/kpe.2025.12Słowa kluczowe:
odporność psychiczna, edukacja, uczeń, student, osiągnięcia edukacyjneAbstrakt
Odporność psychiczna rozumiana jest jako zdolność jednostki do skutecznego funkcjonowania w warunkach wzmożonego stresu, presji oraz w obliczu różnorodnych wyzwań – zarówno w życiu zawodowym, jak i osobistym. Osoby charakteryzujące się wysokim poziomem tej cechy wyróżnia wiara we własne możliwości, otwartość na nowe doświadczenia oraz konsekwencja w realizacji zamierzonych celów. Częściej odnoszą sukcesy, potrafią konstruktywnie reagować na krytykę, a porażki interpretują jako element procesu rozwoju.
Niniejsza praca stanowi próbę analizy znaczenia odporności psychicznej dzieci i młodzieży w środowisku edukacyjnym. Nakreśla kierunek dyskusji na temat konieczności uruchamiania szeroko rozumianych oddziaływań wychowawczych, które są gwarantem sukcesów kształcenia osób uczących się i nauczających.
Downloads
Bibliografia
Bandura A., Self-efficacy: The exercise of control, New York 1997.
Bedyńska S., Zawadzka A. M., Wytrwałość a sukces: polska adaptacja Skali Wytrwałości (Grit-S), “Studia Psychologiczne” 2016, No. 54(2).
Campbell-Sills L., Cohan S. L., Stein M. B., Relationship of resilience to personality, coping, and psychiatric symptoms in young adults, “Behaviour Research and Therapy” 2006, No. 44(4).
Cloug P., Strycharczyk D., Developing Mental Toughness: Improving performance, wellbeing and positive behaviour in others, London 2002.
Cohen S., Wills T. A., Stress, social support, and the buffering hypothesis, “Psychological Bulletin” 1985, No. 98(2).
Connor K. M., Davidson J. R., Development of a new resilience scale: The Connor-Davidson Resilience Scale (CD-RISC), “Depression and Anxiety” 2003, No. 18(2).
Cowden R. G., Meyer Weitz A., Self reflection and self insight predict resilience and stress in competitive tennis, “Social Behavior and Personality: An International Journal” 2016, No. 44(7).
Deci E. L., Ryan R. M., The “what” and “why” of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior, “Psychological Inquiry” 2000, No. 11(4).
Duckworth A. L., Peterson C., Matthews M. D., Kelly D. R., Grit: Perseverance and passion for long-term goals, “Journal of Personality and Social Psychology” 2007, No. 92(6).
Firmanty I., Czym jest odporność psychiczna – definicja i model 4C?, https://www.humanskills.pl/czym-jest-odpornosc-psychiczna/ (12.07.2025).
Garmezy N., Resiliency and vulnerability to adverse developmental outcomes associated with poverty, “American Behavioral Scientist” 1991, No. 34(4).
Gerber M., Brand S., Feldmeth A. K., Lang C., Elliot C., Holsboer-Trachsler E., Pühse U., Adolescents with high mental toughness adapt better to perceived stress: a longitudinal study with Swiss vocational students, “Personality and Individual Differences” 2013, No. 54(7).
Hayes S. C., Strosahl K. D., Wilson K. G., Acceptance and Commitment Therapy: An experiential approach to behavior change, New York, NY 1999.
Hobfoll S. E., Conservation of resources: A new attempt at conceptualizing stress, “American Psychologist” 1989, No. 44(3).
Karen R., Shatté A., The Resilience Factor: 7 Keys to Finding Your Inner Strength and Overcoming Life’s Hurdles, Broadway Books 2003.
Kitsantas A., Zimmerman B. J., College students’ self-regulated learning and academic achievement, “Journal of Advanced Academics” 2009, No. 20(2).
Kobasa S. C., Stressful life events, personality, and health: An inquiry into hardiness, “Journal of Personality and Social Psychology” 1979, No. 37(1).
Łaguna M., Trzebińska E., Zięba M., Kwestionariusz Poczucia Własnej Skuteczności – Skala GSES, Warszawa 2005.
Macnamary A., Collinsa D., Development and initial validation of the Psychological Characteristics of Developing Excellence Questionnaire, “Journal of Sports Sciences” 2011, No. 29(12).
Martin A. J., Resilience in students: The role of self-regulation, “Journal of Educational Psychology” 2007, No. 99(2).
Masten A. S., Garmezy N., Risk, vulnerability, and protective factors in developmental psychopathology [w:] Advances in Clinical Child Psychology, eds. B. B. Lahey, A. E. Kazdin, New York 1985.
Matczak A., Knopp K. A., Rola inteligencji emocjonalnej w radzeniu sobie ze stresem, Warszawa 2013.
Matczak A., Piekarska J., Temperament a strategie radzenia sobie ze stresem, “Przegląd Psychologiczny” 2011, No. 54(1).
Meyer B., Mark M. M., The resilience of college students: Relationships with stress and academic performance, “Journal of Educational Psychology” 2007, No. 99(2).
Nicholls A., Levy A., Polman R.C.J., Crust L., Mental toughness, coping self-efficacy, and coping effectiveness among athletes, “International Journal of Sport and Exercise Psychology” 2011, No. 42.
Odporność psychiczna w sporcie, https://www.blog.pracowniatestow.com/index.php/2016/04/23/odpornosc-psychiczna-w‑sporcie/ (12.07.2025).
Petrides K. V., Furnham A., Trait emotional intelligence: Psychometric investigation with reference to established trait taxonomies, “European Journal of Personality” 2004, No. 18(5).
Pielas T., Odporność psychiczna w sporcie: wyzwanie, “Psycholog Sportu” 2018, https://tamarapielas.pl/odpornosc-psychiczna-w-sporcie-wyzwanie/ (12.07.2025).
Sikorska I., Odporność psychiczna w okresie dzieciństwa, Kraków 2016.
Snyder C. R., Hope theory: Rainbows in the mind, “Psychological Inquiry” 2002, No. 13(4).
Southwick S. M., Charney D. S., DePierro J. M., Resilience: The Science of Mastering Life’s Greatest Challenges, Cambridge University Press 2023.
St Clair-Thompson H., Gathercole S., Executive function and achievements in school: Shifting, updating, inhibition, and working memory, “Quarterly Journal of Experimental Psychology” 2006, No. 59(4).
Strelau J., Temperament jako regulator zachowań: z perspektywy półwiecza badań, Gdańsk 2008.
Strycharczyk D., Clough P., Odporność psychiczna. Strategie i narzędzia rozwoju, Sopot 2017.
Szlasa-Więczaszek J., Czym jest odporność psychiczna – model 4C, test?, https://poradnia online.com/odpornosc-psychiczna/ (12.07.2025).
Trzebiński J., Zięba M., Nadzieja podstawowa a radzenie sobie ze stresem, “Roczniki Psychologiczne” 2004, No. 7.
Vealy R. S., Conceptualization of sport-confidence and competitive orientation: Preliminary investigation and instrument development, “Journal of Sport Psychology” 1986, No. 8(3).
Zeidan F., Johnson S. K., Diamond B. J., David Z., Mindfulness meditation improves cognition: Evidence of brief mental training, “Consciousness and Cognition” 2010, No. 19(2).
Zimmerman B. J., Becoming a self-regulated learner: An overview, “Theory into Practice” 2002, No. 41(2).
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 KULTURA – PRZEMIANY – EDUKACJA
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
