Huculsko-pokuckie ikony ludowe na szkle jako źródło inspiracji dla współczesnego ukraińskiego malarstwa ikonowego

Autor

DOI:

https://doi.org/10.15584/setde.2024.17.5

Słowa kluczowe:

ikona ludowa na szkle, tradycje artystyczne, kopiowanie, replika, ikonografia, dekoracyjność, motywy zdobnicze, interpretacja twórcza, styl autora, tożsamość narodowa

Abstrakt

Od lat dziewięćdziesiątych XX wieku artyści na Ukrainie zaczęli powracać do źródeł etnicznych jako ikonicznych wyznaczników tożsamości narodowej. Część z nich zainteresowała się ludowym malarstwem huculsko-pokuckim na szkle, powszechnym w drugiej połowie XIX wieku w regionie karpackim. W artykule podkreślono specyfikę odrodzenia i twórczej interpretacji tej tradycji w środowisku artystycznym Lwowa. W popularyzację tego rodzaju sztuki ludowej wielki wkład wniósł malarz ikon Ostap Łozynskyj, który wykonał ponad 3000 replik, a w oparciu o tę stylistyką stworzył nowe typy ikon rodzinnych. W ten sposób artysta przywrócił do domów Ukraińców tradycję domowej ikony na szkle. W przeszłości huculska i pokucka sztuka ludowa była zjawiskiem regionalnym, dziś stopniowo staje się rozpoznawalna na całej Ukrainie i częściowo za granicą. Szereg lwowskich artystów: Oksana Wynnyczok, Oksana Andruszczenko, Oksana Romaniw-Triska, Taras Łozynskyj, Ulana Krechowec rozwija sakralną tematykę obrazów na szkle w swoim własnym stylu. Czerpią ikonografię ze znanych dawnych źródeł i przedstawiają ją w różnym stopniu dekoracyjności. Autorzy wykorzystują własne koncepcje twórcze, poszerzając możliwości tematyczne i technologiczne rozwoju wymienionego kierunku. Lwowskie centrum współczesnego malarstwa na szkle świadczy o odrodzeniu tradycji ikony ludowej w innych, już zmodyfikowanych formach.

Bibliografia

Bardziej kruche niż szkło. Ikony ludowe na szkle. Kolekcja Ostapa Lożyńskiego. Album katalogowy, opracował R. Zilinko, Muzeum Architektury Ludowej i Życia im. K. Szeptyckiego, Lwów 2024.

Cymbalista M., Zanikający kwiat. Tradycja ludowa we współczesnej ikonografii,

https://iconart-gallery.com/uk/exhibitions/by-id/105

Dorosz A., Taras Łożyński // Do krzyża Twego. Taras Łożyński. Album, Lwów-Kijów 2006.

Grabowski J., Ludowe malarstwo na szkle, Wrocław 1968.

Krechowiec U., Moją służbą w czasie wojny jest robić wszystko dobrze i szczerze,

i gdzie jestem // https://center.ucu.edu.ua/blog/ulyany-krehovets-

dopomagaty-vsim-shho-ty-vmiyesh-shho-mozhesh-i-na-tomu-mistsi-de-ty-ye/

Otkowicz W., Malarstwo na szkle - tradycje i współczesność: Katalog wystawy, Lwów 1988.

Romaniv-Triska O., Actualisation. Windows // https://iconart- gallery.com/uk/exhibitions/by-id/179

Stankevych M., Etnoestetyka. Filozofia sztuki ludowej, Lwów 2020.

Stankevych M., Fenomen ikony na szkle // Folk icon on glass. Album, Kijów 2008.

Sventsitska V., Malarstwo na szkle: Katalog wystawy ze środków Muzeum i zbiorów lwowskich kolekcjonerów, Lwów 1990.

Wielka Encyklopedia Powszechna PWN, t. 4, Warszawa 1964, s. 762.

Wielka Encyklopedia Powszechna PWN, t. 8, s. 810.

Wystawa prymitywów galicyjskich XVII–XIX wieku: katalog wystawy / [aut. oprac.

Sventsitskyi I., Fediuk M.], Fundacja Naukowa Muzeum Narodowego we Lwowie, Lwów 1939.

https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/jaltanska-konferencja

https://encyklopedia.pwn.pl/szukaj/Pokucie

https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Polska-Historia-Druga-Rzeczpospolita

https://lwow.home.pl/przewodnik36/muzea.html#szeptycki

https://muzeumpamieci.umk.pl/?p=6531

Opublikowane

2024-10-10

Jak cytować

Triska, O. (2024). Huculsko-pokuckie ikony ludowe na szkle jako źródło inspiracji dla współczesnego ukraińskiego malarstwa ikonowego. Sacrum Et Decorum, (17). https://doi.org/10.15584/setde.2024.17.5

Numer

Dział

STUDIA