O dewaluacji znaczenia instytucji małżeństwa w społeczeństwie ponowoczesnym

Abstrakt

Zarówno w mediach, jak też w socjologii mówi się obecnie, iż społeczeństwo współczesne cechuje swoisty stan kultury określany mianem ponowoczesności. Społeczeństwo ponowoczesne, jak stwierdza znawca przedmiotu, charakteryzuje: swoboda, różnorodność, tolerancja. Przejawia się to w radykalnym zerwaniu ciągłości historycznej; dekonstrukcji i implozji tradycyjnych hierarchii społecznych, klasowych, ekonomicznych; pełnej dominacji przedmiotów i dóbr konsumpcyjnych nad ludźmi; w nadmiernej eksplikacji podmiotowości przez jednostkę; wyparciu stosunków międzyludzkich przez symulacje; zastąpieniu kultury domeną „hiperrzeczywistości” (w której panuje obraz, spektakl, wizja, gra znaków). Nie pozostaje to bez znaczenia dla małżeństwa i rodziny. Warto wyraźnie podkreślić, iż Polacy nadal przypisują istotne znaczenie małżeństwu jako instytucji stanowiącej fundament wspólnoty rodzinnej, o czym świadczą wyniki badań socjologicznych, a także dane statystyczne (dotyczące zawierania owego związku czy też przyjmowania owego sakramentu) wskazujące na preferowanie przez nich owej tradycyjnej formy życia rodzinnego. Jednakże nie przekłada się to w pełni na realia, bowiem obserwuje się tendencję spadkową, jeśli chodzi o nawiązanie stosunku prawnego małżeństwa, coraz częstsze funkcjonowanie jednostek w związkach typu DINKS czy też LAT (w których partnerzy koncentrują się na własnym ego); wzrost rozwodów i separacji (rozpatrywanych już nie w kategorii traumy, lecz w kontekście prawa do godnego życia); intensyfikację zjawiska kohabitacji jako alternatywnej formy życia rodzinnego dwojga w pełni wolnych w swych wyborach i od odpowiedzialności ludzi; upowszechnia się w społeczeństwie polskim zjawisko singli, tj. życia w pojedynkę z „nastawieniem na samego/ą siebie”. Świadczy to niewątpliwie o pewnej dewaluacji małżeństwa jako tradycyjnej formy życia rodzinnego. Ponadto można by w związku z powyższym wysunąć twierdzenie o bifurkacji życia rodzinnego Polaków.