Uwagi katechetyczne – nieznany tekst ks. Walentego Gadowskiego przeznaczony dla rodziców „by umieli pomagać w nauczaniu”
DOI:
https://doi.org/10.15584/kpe.2024.2Słowa kluczowe:
ks. Walenty Gadowski (1861–1956), diecezja tarnowska, katecheza, nauczanie religii, wychowanie religijneAbstrakt
Ks. Walenty Gadowski należał do jednego z pionierów ruchu odnowy katechetycznej, propagatorem nowych metod szeroko rozumianej edukacji religijnej. Ksiądz W. Gadowski opracował katechizmy z nowym sposobem przekazu wiedzy. Wprowadził ilustracje, teksty Pisma Świętego, opowiadania biblijne, przykłady z dziejów ojczystych i życia świętych. Katechizmy przemawiały więc do całej osobowości ucznia.
Wkład ks. W. Gadowskiego we współczesną katechetykę jest ogromny. Był on przede wszystkim praktykiem katechezy, odważnym pionierem, który nie bał się szukać nowych dróg, rozwiązań w nauczaniu religii, nie rezygnując z dorobku naukowego i doświadczenia jego poprzedników oraz katechetyków, a co najważniejsze, sam był nie tylko autorem katechizmów dla dzieci, młodzieży, dorosłych, ale również znakomitym praktykiem kładącym duży nacisk na dostosowanie nauczania do możliwości percepcyjnych odbiorców, czyli na przystępność nauczania.
Archiwum Diecezjalne w Tarnowie posiada w swoich zasobach bogatą spuściznę naukową ks. Walentego Gadowskiego, a wśród nich również teksty praktycznie nieznane, gdyż nie były nigdzie publikowane, lub publikowane tylko częściowo.
W poczet tych pism należy zaliczyć: Wychowanie religijne, Dydaktykę i metodykę, Pedagogikę chrześcijańską oraz tzw. Czytanki majowe[1] pisane z myślą o nabożeństwach majowych w diecezji ale i poza jej terenem. Oprócz wymienionych do tego zbioru zaliczyć należy także mniej obszerne teksty jak: Przygotowanie do pierwszej spowiedzi i pierwszej Komunii św. dla dzieci w wieku przedszkolnym, Katechizowanie elementarne, czy też niezwykle ważny tekst W sprawie ulepszenia katechizmu. W zbiorach stanowiących spuściznę ks. Gadowskiego znajduje się również liczący 7 kart niezwykle ciekawy tekst Uwagi katechetyczne napisany w Bochni w 1951 r. i dotyczący wskazówek dla rodziców odnośnie edukacji i wychowania religijnego. Wszystkie wspomniane teksty pozostają w zbiorach tarnowskiego Archiwum Diecezjalnego.
[1] Należy w tym miejscu podkreślić, że wspomniane pisma tj. Wychowanie religijne, Dydaktykę i metodykę, Pedagogikę chrześcijańską oraz tzw. Czytanki majowe są w chwili obecnej na etapie opracowania edycji źródłowej w ramach badań prowadzonych przez Ks. Jacka Siewiorę i autora prezentowanego artykułu.
Bibliografia
Archiwum Diecezjalne w Tarnowie (ADT)
Gadowski W., Uwagi katechetyczne, mps ss.7, Archiwum Diecezjalne w Tarnowie (ADT), sygn. PG VI/2, Spuścizna ks. Gadowskiego.
Liber Mortuorum dla parafii św. Mikołaja w Bochni, Archiwum Diecezjalne w Tarnowie (ADT), sygn. KMB XXX/12. Zapis zgonu ks. Walentego Gadowskiego.
ADT, Akta Personalne, sygn. PG VI/1, brak paginacji. Ks. Walenty Gadowski – kwestionariusz personalny (tabela służbowa) księży diecezji tarnowskiej
Archiwum Diecezjalne w Siedlcach (ADS):
Zespół Kurii Diecezjalnej, Akta Osobowe, Lit. S, Dz. III, Nr 12, T. 1, k. 9 v. Protokół 5-go Zebrania Komisji Szkolnej Episkopatu Polskiego, 4 marca 1919.
Archiwum Parafii pw. Św. Mikołaja w Bochni
Wspomnienia katechety, Bochnia 1951, mps, brak sygnatury.
Gadowski W., Kilka słów o toku myślenia w zastosowaniu do nauczania elementarnego, „Przegląd Powszechny” R. 8 (1891), t. 32, s. 389-395.
Gadowski W., Monachijska metoda katechizowania, „Dwutygodnik Katechetyczny i Duszpasterski” R. 11 (1907), nr 3, s. 88-92.
Gadowski W., Stopnie lekcji, „Dwutygodnik Katechetyczny i Duszpasterski” R. 13, [T. 13] (1908), nr 1, s. 23-26; R. 13, [T. 13] (1909), nr 10, s. 370-375; R. 13, T. 14, (1909), nr 1, s. 401-404, nr 2, s. 447-451, nr 6, s. 624-627, nr 7, s. 680-683; R. 14., T. 15. (1909), nr 5, s. 158-162, nr 6, s. 198-203.
Gadowski W., Szkice katechez do Małego Katechizmu dla 3-ej i 4-ej klasy powszechnej, wyd. 2 przerobione, Miejsce Piastowe, Wydawnictwo Drukarnia Zakładów Wychowawczych, 1930.
Gadowski W., Wspomnienia katechety, Bochnia 1951, mps, Archiwum Diecezjalne w Tarnowie (ADT), sygn. PG VI/2, Spuścizna ks. Gadowskiego, Archiwum Parafii pw. Św. Mikołaja w Bochni, brak sygnatury.
Gadowski W., Źródłowe nauczanie religii, „Miesięcznik Katechetyczny i Wychowawczy” R. 20 (1931), z. 1, s. 1-4.
Banszel K., Co to jest [t.zw.] szkoła pracy czyli szkoła twórcza. Wykład wypowiedziany we Lwowie Dnia 11 grudnia 1923 r., Warszawa 1933.
Bilicka B., Wkład ks. Gadowskiego i ks. Z. Bielawskiego w przezwycięża¬niu modelu katechizmu deharbowskiego, „Paedagogia Christiana” 2017, nr 1 (19), s. 181–190.
Pawlina P., Dwutygodnik Katechetyczny i Duszpasterski, [w:] Encyklopedia katolicka, t. 4, red. R. Łukaszyk, Lublin, 1995, s. 407–408Bednarski D., Bractwa pobożne, stowarzyszenia i ruchy kościelne w diecezji katowickiej (1945-1989), Wyd. Księgarnia św. Jacka, Katowice 2011.
Piekarski M., Polska „szkoła twórcza” Henryka Rowida: implikacje dla rozwoju zawodowego, „Lubelski Rocznik Pedagogiczny” t. XXXV, z. 1 (2016), s. 273-282.
Rowid H., Szkoła twórcza. Podstawy teoretyczne i drogi urzeczywistnienia nowej szkoły, Wydawnictwo Gebethner i Wolff, wydanie II rozszerzone. Kraków 1929.
Stala J., Nota biograficzna ks. Walentego Gadowskiego, [w:] Wkład ks. Wa¬lentego Gadowskiego (1861–1956) w rozwój katechetyki, red. idem, Kraków 2006, s. 13–19.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 KULTURA – PRZEMIANY – EDUKACJA

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.