W poszukiwaniu determinantów skutecznego wychowania

Abstrakt

Wychowanie stanowi nieodłączny aspekt naszego życia i niezależnie od tego, w jakim stopniu mamy tego świadomość, wszyscy jesteśmy uczestnikami procesu wychowawczego. To, w jaki sposób patrzymy na świat oraz zachowujemy się w określonych sytuacjach i jak się komunikujemy z innymi, wynika z tego, jak zostaliśmy wychowani. Janusz Korczak mocno zaznaczył wagę wychowania, pisząc: „wychowanie dziecka to nie miła zabawa, a zadanie, w które trzeba włożyć wysiłek bezsennych nocy, kapitał ciężkich przeżyć i wiele myśli”1. Świadome wychowanie stwarza wychowankowi szanse lepszego rozwoju. Wyzwaniem jest odnalezienie sprawdzonych mechanizmów działania, tak aby proces wychowawczy był skuteczny oraz przyczyniał się do kształtowania prawidłowych postaw dzieci i młodzieży. Istotne jest podmiotowe traktowanie dzieci, które wyraża się w dążeniu do bycia dla nich autorytetem, empatycznym podejściu, obdarzaniu ich szacunkiem i akceptowaniu każdego z nich jako osoby. Dla skutecznego wychowania ważne jest również to, aby ciągle starać się poznawać dzieci – ich potrzeby i możliwości, uzdolnienia, a także słabości.