Problematyka samorządu w wybranych konstytucjach państw europejskich w okresie międzywojennym

Autor

  • Grzegorz Radomski Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

DOI:

https://doi.org/10.15584/polispol.2022.2.10

Słowa kluczowe:

samorząd, konstytucja, myśl polityczna, autorytaryzm

Abstrakt

Celem artykułu jest analiza przepisów konstytucyjnych z okresu międzywojennego odnoszących się do samorządu, a przede wszystkim samorządu terytorialnego. Założono, że samorząd, uzyskując status wartości regulowanej w ustawie zasadniczej, stawał się potrzebnym, a zarazem niezbywalnym elementem władzy. Uwzględnienie instytucji samorządu w konstytucji mogło świadczyć o uznaniu jego doniosłości w budowie państwa. Badaniom poddano konstytucje nowo powstałych państw oraz w mniejszym zakresie ustawy zasadnicze powstałe przed 1914 rokiem. Ukazano także inspiracje ustaw zasadniczych. Dokonano porównania polskich zapisów z rozwiązaniami przyjętymi w konstytucjach innych państw. Istotna była odpowiedź na pytanie, czy tradycje samorządności wpływały na przyjęte uregulowania. Do realizacji celu wykorzystano zarówno analizę instytucjonalno-prawną, jak i komparatystykę. Główna teza artykułu zawiera się w stwierdzeniu, iż rola samorządu w państwie, a także obecność zapisów odnoszących się do samorządu była zgodna ze ścieżką przekształceń ustrojowych. Demokratyzacja zwykle sprzyjała uwzględnieniu samorządu w systemie aksjologicznym określonym w konstytucji, natomiast w państwach autorytarnych ograniczono rolę samorządu. Przedstawioną tezę należy opatrzyć jednym zastrzeżeniem. Regulacje konstytucyjne miały różnorodny charakter i nie zawsze mniejsza ilość przepisów dotyczących samorządu oznaczała deprecjację znaczenia tej instytucji w państwie.

Pobrania

Opublikowane

2022-06-30

Jak cytować

Radomski, G. (2022). Problematyka samorządu w wybranych konstytucjach państw europejskich w okresie międzywojennym. Polityka I Społeczeństwo, 20(2), 155–175. https://doi.org/10.15584/polispol.2022.2.10

Numer

Dział

Artykuły