Monumentalne kompozycje z łysogórskich płyt ceramicznych w wystroju budowli sakralnych

Autor

DOI:

https://doi.org/10.15584/setde.2020.13.6

Słowa kluczowe:

Łysa Góra, architektura sakralna, kompozycja ceramiczna, okładzina, ściana ołtarzowa

Abstrakt

Płyty ceramiczne wykonywane od 1960 roku w Spółdzielni „Kamionka” w Łysej Górze to jeden z dających największe możliwości twórcze materiałów wykorzystywanych do dekoracji architektury. Umożliwiały tworzenie niewielkich „akcentów ceramicznych” oraz prac o dużej powierzchni i monumentalnym charakterze. Kompozycje z płyt łysogórskich, spotykane przede wszystkim w budownictwie świeckim, od połowy lat 60. XX wieku zaczęły pojawiać się w architekturze sakralnej. Najwcześniejszą była okładzina na elewacji kaplicy Krzyża Świętego w Piasecznie autorstwa Krzysztofa Henisza z 1965 roku. W artykule przedstawiono realizacje znajdujące się w polskich oraz zagranicznych kościołach. Większość omówionych kompozycji powstała w okresie, gdy do wnętrz sakralnych wprowadzano nowe zasady organizacji wynikające z zaleceń Soboru Watykańskiego II. Na ten ważny wątek także została zwrócona uwaga w artykule. Ostatnia z wymienionych prac – ściana ołtarzowa w Harmężu autorstwa Anny Praxmayer – powstała już w XXI wieku, tuż przed ostatecznym upadkiem wytwórni w Łysej Górze.

Bibliografia

Archiwum Księży Sercanów w Tarnowie, Protokoły z 25.01.1968 roku, nlb.

Konstytucja o liturgii świętej, rozdz. VII: Sztuka sakralna i sprzęty liturgiczne, w: Wprowadzenie do liturgii, praca zbiorowa, Poznań–Warszawa–Lublin 1967, s. 603–604; Instrukcja do należytego wprowadzenia w życie Konstytucji o świętej liturgii, rozdz. V: Należyte budowanie kościołów i ołtarzy ułatwiające wiernym aktualne uczestnictwo, w: Wprowadzenie do liturgii, praca zbiorowa, Poznań–Warszawa–Lublin 1967, s. 624–626.

Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie, parafia w Sieprawiu; AKM, APA 288; Komisja artystyczna 1964–1968, nlb.

Czermak K., Jubileuszowa wizyta u tarnowskich misjonarzy w Republice Konga, 2008, https://tiny.pl/7kwhs (dostęp: 8.01.2020).

Gancarz B., Stworzone w ogniu, https://tiny.pl/7kwhw (dostęp: 8.01.2020).

https://tiny.pl/7k9g7 (dostęp: 20.04.2020).

Kiedos J., Brzytwa A., Świadectwo śląskiego kapłana. Życie księdza Konrada Szwedy w 100-lecie urodzin, Katowice–Rybnik 2012.

Kostuch B., Kolor i blask. Ceramika architektoniczna oraz mozaiki w Krakowie i Małopolsce po 1945 roku, Kraków 2015.

Kostuch B., Czarodziej z Łysej Góry. Opowieść o Bolesławie Książku, Warszawa 2020.

Krasińska A., Współczesna sztuka sakralna. Ceramika w przestrzeni, „Za i przeciw” 1965, nr 43.

Kucza-Kuczyński K., Mroczek A.A., Nowe kościoły w Polsce, Warszawa 1991.

Makówka L., Sztuka sakralna na Górnym Śląsku w II połowie XX wieku. Malarstwo i rzeźba, Katowice 2008.

Pasierb J.S., Zagadnienie nowoczesnej sztuki kościelnej w świetle Konstytucji o liturgii, w: Wprowadzenie do liturgii praca zbiorowa, Poznań–Warszawa–Lublin 1967, s. 518–533.

Popiel J., Wnętrze kościoła w świetle odnowionej liturgii, w: Wprowadzenie do liturgii praca zbiorowa, Poznań–Warszawa–Lublin 1967, s. 534–549.

Popiel J., Problematyka duszpasterska sztuki chrześcijańskiej, w: Wprowadzenie do liturgii praca zbiorowa, Poznań–Warszawa–Lublin 1967, s. 550–562.

Pyka H., Trzynaście lat wolnego artysty Norberta Paprotnego, w: Ziemia Śląska, t. 6, red. L. Szaraniec, Katowice 2005.

Konstytucja o liturgii świętej, rozdz. VII: Sztuka sakralna i sprzęty liturgiczne, w: Wprowadzenie do liturgii, praca zbiorowa, Poznań–Warszawa–Lublin 1967, s. 603–604; Instrukcja do należytego wprowadzenia w życie Konstytucji o świętej liturgii, rozdz. V: Należyte budowanie kościołów i ołtarzy ułatwiające wiernym aktualne uczestnictwo, w: Wprowadzenie do liturgii praca zbiorowa, Poznań–Warszawa–Lublin 1967, s. 624–626.

Wprowadzenie do liturgii, praca zbiorowa, Poznań–Warszawa–Lublin 1967.

Ryba G., Rawenna, Wystrój wnętrza kościoła św. Maksymiliana Kolbe (Ravenna, Decorazione della chiesa San Massimiliano Kolbe), https://tiny.pl/7kwqt (dostęp: 8.01.2020).

Opublikowane

2020-12-15

Jak cytować

Kostuch, B. (2020). Monumentalne kompozycje z łysogórskich płyt ceramicznych w wystroju budowli sakralnych. Sacrum Et Decorum, (13), 106–127. https://doi.org/10.15584/setde.2020.13.6

Numer

Dział

MATERIAŁY