Problemy typologii architektury współczesnych polskich kościołów
Abstrakt
Celem poniższej refleksji nie jest kolejna, zamknięta propozycja typologii współczesnej architektury polskich kościołów. Jako projektujący, również kościoły, architekt mam obawy, co do możliwości zapisania zbyt szczegółowych zestawień typologicznych. Wynika to z samej natury twórczego dzieła architektury – tutaj ograniczonego dodatkowo wytycznymi teologiczno-liturgicznymi. Takie podejście jest być może w delikatnej, ale jednak opozycji do metodologicznych postaw historyków sztuki i architektury, idących często w odsłanianiu idei dzieła dalej niż sam twórca. Mam oczywiście świadomość prawa wolności w budowaniu typologii. Chciałbym dokonać tutaj jedynie krytycznego porównania dotychczasowych polskich prób typologii, w tym również i własnych, mając w tle podobne opracowania zagraniczne i własne obserwacje. Celem będzie określenie metodologicznej płaszczyzny dla stworzenia jakby typologii wynikowej, w miarę możliwości uniwersalnej i to dla trzech typów odbiorców: twórcy-architekta, historyka-krytyka architektury, użytkownika-Kościoła, z uwzględnieniem zatem aspektów liturgicznych. Należy zaznaczyć, iż w żadnej z dotychczas określanych typologii nie było miejsca dla odbiorcy, szczególnie wiernego, który jest głównym użytkownikiem architektury kościelnej.
Bibliografia
F. Debuyst, “Permanenza di un’architettura specificamente liturgica da Guardini ai giorni nostri”, in Architektura e spazio sacro nella modernità, Milano, 1992, pp.54–57.
J. Zachwatowicz, Kościoły w Polsce odbudowane i wybudowane 1945–1965, Warszawa, 1969.
K. Kucza-Kuczyński, ”Kamienie węgielne 1975–1985”, Przegląd Powszechny (1987), no.2, pp.248–258.
K. Kucza-Kuczyński, ”Polska architektura sakralna 1972–1989”, in K. Kucza-Kuczyński, A. Mroczek, Nowe kościoły w Polsce, Warszawa, 1991.
K. Kucza-Kuczyński, ”Przez liturgię – do architektury: kościoły świata na przełomie wieków”, in Budownictwo Sakralne i Monumentalne ‘2002. V międzynarodowa konferencja naukowo-techniczna, Białystok 9–10 maja 2002, Białystok, 2002, p.68.
M. E. Rosier-Siedlecka, ”Inspiracje w polskiej architekturze. Stan i potrzeby”, Ateneum Kapłańskie 81 (1989), vol.113, no.2–3, pp.180–195.
A. K. Olszewski, “Próba typologii współczesnych kościołów w Polsce”, in: Sacrum i sztuka. Rogóźno. Materiały z konferencji zorganizowanej przez sekcję Historii Sztuki KUL. Rogóźno 18–20 października 1984, Kraków, 1989, ed. N. Cieślińska, Kraków, 1989, p.97.
[R. Wróbel, Nowe kościoły w diecezji łódzkiej 1945-1989. Uwarunkowania i klasyfikacja rzymsko-katolickiej architektury sakralnej, Łódź, 2005, p.43.
J. Sowińska, Forma i sacrum. Współczesne kościoły Górnego Śląska, Warszawa, 2006, p.57.
A. Majdowski, ”Stylistyka kościołów powojennych w Polsce”, Ecclesia (2007), no.3, pp.38–40.
M. Bergamo, Spazi celebrativi, figurazione architettonica, simbolismo liturgico. Ricerca per una chiesa contemporanea dopo il Concilio Vaticano II, Venezia, 1994, pp.67–69.
E. Heathcote, I. Spens, Church Builders, London, 1994, pp.16–65.
W. J. Stock, Europäischer Kirchenbau 1950–2000, München –Berlin–London–New York, 2002, pp.11–13.
W. J. Stock, Architekturführer. Christliche Sakralbauten in Europa seit 1950, München–Berlin–London–New York, 2004, p.11.
J. Zachwatowicz, p.86.
Kucza-Kuczyński 1987, pp.248–250.
Kucza-Kuczyński 1991.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2008 Sacrum et Decorum
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Zgodnie z polityką Open Access autorzy zachowują pełnię praw autorskich do swoich artykułów – bez ograniczeń.
Autorzy mogą deponować swoje artykuły w wybranym przez siebie repozytorium.
