Wyspa doktora Moreau Herberta George’a Wellsa – rewizja tropów mitologicznych

Adrian Ligeza

doi:10.15584/tik.2022.22

Autor

Adrian Ligeza Polski Uniwersytet Na Obczyźnie w Londynie https://orcid.org/0000-0003-0330-7705

DOI:

https://doi.org/10.15584/tik.2022.22

Słowa kluczowe:

Herbert George Wells, Wyspa doktora Moreau, Dedal, Dionizos, mitopeiczność

Abstrakt

Artykuł jest reinterpretacją obecności tropów mitologicznych w Wyspie doktora Moreau H. G. Wellsa. Autor rozpoczyna od przedstawienia spostrzeżeń o dotychczasowych interpretacjach powieści Wellsa. Po zaprezentowaniu kontekstów, w jakich zazwyczaj odczytuje się tę powieść, uwaga skierowana zostaje na omówienie stanowisk badaczy (m.in. Bergonziego, Bowena oraz Haynes), którzy poszukują związków pomiędzy interesującym autora artykułu utworem a mitami. Wśród przywoływanych stanowisk znajdziemy odniesienie m.in. do Kirke, Komosa i Prometeusza. Autor, posiłkując się metodami badawczymi Johna White’a oraz Marie Miguet-Ollagnier – wskazuje miejsca, w których najczęściej występują odniesienia do mitu o Dedalu i Dionizosie. Tym samym poszerza dotychczasowy stan badań o nowe wątki mitologiczne. W konkluzjach autor artykułu zwraca uwagę na potrzebę odczytania utworu Wellsa w kontekście funkcjonowania zauważonych przez niego odniesień mitologicznych w świecie przedstawionym powieści.

Downloads

Bibliografia

Auraix-Jonchiére P., Isis, Narcisse, Psyché entre lumiéres et romantisme, Clermont–Ferrand 2001.

Bergonzi B., The Early H. G. Wells. A Study of the Scientific Romances, Manchester 1969.

Blotner J. L., Mythic Patterns in «To the Lighthouse», PMLA 71.4 (1956).

Bowen R., Science, Myth, and Fiction in H. G. Wells’s Island of Dr. Moreau, „Studies in The Novel” 1976, nr 3.

Bozzetto R., Moreau’s Tragi-Farcical Island, „Science-Fiction Studies” 1993, nr 20.

Brunel P., Le mythe de la metamorphose, Paris 1974.

Budziak A., Wyobcowanie rozumu. Postaci „szalonego naukowca” na tle dziewiętnastowiecznych teorii choroby umysłowej, „Ethos” 2015, nr 2 (110).

Campbell J., Bohater o tysiącu twarzy, przeł. A. Jankowski, Kraków 2013.

Chalmers Mitchell P., Mr Wells’s Dr. Moreau, „The Saturday Review” [11.04.1896].

Dancourt M., Dédale et Icare, Métamorphoses d’un mythe, Paris 2002.

Eliade M., Dionizos, czyli błogostan odnaleziony, w: tegoż, Historia wierzeń i idei religijnych, t. 1: Od epoki kamiennej do misteriów eleuzyńskich, przeł. S. Tokarski, Warszawa 1988.

Harris M., Introduction, w: H. G. Wells, The Island of Doctor Moreau, red. M. Harris, Broadview Editions, Toronto 2009.

Haynes R. D., From Faust to Strangelove. Representations of the Scientist in Western Literature, Baltimore and London 1994.

Haynes R. D., From Madman to Crime Fighter. The Scientist in Western Culture, Baltimore 2017.

Haynes R. D., H. G. Wells: Discoverer of the Future. The Influence of Science on His Thought, London and Basingstoke 1980.

Kempiński A. M., Słownik mitologii ludów indoeuropejskich, Poznań 2003.

Kerényi K., Dionizos. Archetyp życia niezniszczalnego, przeł. I. Kania, Kraków 1997.

Klik M., Teorie mitu. Współczesne literaturoznawstwo francuskie (1969–2010), Warszawa 2016.

Kołakowski L., Obecność mitu, Warszawa 2005.

Kowalski K., Krzak Z., Tezeusz w labiryncie, Warszawa 2003.

Markiewicz H., Literatura a mity [w:] tegoż, Literaturoznawstwo i jego sąsiedztwa, Warszawa 1989.

Markowska W., Mity Greków i Rzymian, Warszawa 1979.

Miguet-Ollagnier M., Introduction, w: tejże, Mythanalyses, Paris 1992.

Otto W. F., Dionizos. Mit i kult, przeł. J. Korpanty, Warszawa 2020.

Planinc E., Catching Up with Wells: The Political Theory of H. G. Wells’s Science Fiction, „Political Theory” 2016, no 5.

Rakowiecka-Asgari K., Myśl nieoswojona oswaja świat. O kulturotwórczej roli zagadki, Kraków 2011.

Roshwald M., Dreams and Nightmares. Science and Technology in Myth and Fiction, Jefferson–London 2008.

Rybicka E., Formy labiryntu w prozie polskiej XX wieku, Kraków 2000.

Santarcangeli P., Księga labiryntu, przeł. I. Bukowski, Warszawa 1982.

Shanks E., The Work of Mr. H. G. Wells, w: tegoż, First Essays on Literature, Glasgow–Melbourne–Auckland 1923.

Stiles A., Literature in „Mind”: H. G. Wells and the Evolution of the Mad Scientist, „Journal of the History of Ides” 2009, no 2.

Tadié J.-Y., Le récit poétique, Paris 1994.

Thorwald J., Triumf chirurgów, Kraków 2009.

Turney J., Ślady Frankensteina, przeł. M. Wiśniewska, Warszawa 2001.

Watthée-Delmotte M., Mythe, création et lectures littéraires. Questionnements et enjeux des études sur l’imaginaire, w: Mythe et Création. Théorie, figures. É. Faivre d’Arcier, J.-P. Madou, L. Van Eynde (red.), Facultés Universitaires Saint-Louis, Bruxelles 2005.

Wells H. G., The Island of Doctor Moreau, red. B. Aldiss, London–Vermont 1997.

West M. L., Muzyka starożytnej Grecji, przeł. A. Maciejewska, M. Kaziński, Kraków 2003.

White J., Mythology in the Modern Novel, Princeton 1971.