Innowacyjność behawioralna jako narzędzie symbiozy człowieka z technologią w czasach transformacji cyfrowej
DOI:
https://doi.org/10.15584/nsawg.2021.4.4Słowa kluczowe:
transformacja cyfrowa, zrównoważony rozwój, kapitał ludzki, innowacyjność behawioralna jako kompetencja, zarządzanieAbstrakt
Artykuł ma charakter koncepcyjny. Jego cel określony jest w tezowo sformułowanym tytule. Ukazuje możliwości zastosowania modelu innowacyjności behawioralnej do wyjaśnienia mechanizmu symbiozy człowieka z technologią, przy jednoczesnym redukowaniu wielorakich zagrożeń dla dobrostanu. Powiązana z celem teza wskazuje, że akceleratorem procesu podążania do pozytywnej symbiozy człowieka z technologią jest kształtowanie i upowszechnianie uniwersalnej kompetencji, w postaci behawioralnej innowacyjności. Dowodzenie oparto na założeniu o konieczności zmiany paradygmatu myślenia o innowacyjności i wzbogaceniu jej wymiaru przedmiotowego wymiarem podmiotowym. W oparciu o studia literatury przedmiotu oraz ukazanie międzynarodowych zróżnicowań poziomu i dynamiki transformacji cyfrowej na podstawie wskaźników użytkowanych w światowych raportach cyfryzacji, autorzy wnioskują, że postulowana zmiana paradygmatu myślenia o innowacyjności może pełnić pozytywną dla dobrostanu rolę. Warunkiem koniecznym, lecz niewystarczającym redukowania wzrostu ryzyka symbiozy człowieka z technologiami cyfrowymi dla dobrostanu, jest orientacja innowacyjności behawioralnej na zrównoważony rozwój. Przy aktualnej skali przewartościowań i tempie oddziaływania transformacji cyfrowej na wszystkie wymiary ludzkiej egzystencji, celowe jest dlatego przechodzenie do strategii rozwoju zintegrowanego w formule postulowanej w artykule. Dla zapewnienia spójności innowacyjności behawioralnej z rozwojem zintegrowanym konieczne jest systemowe kształtowanie kompetencji innowacyjnych, w tym przez instytucje edukacji sformalizowanej, politykę rządów, instrumenty ekonomiczne, co wymaga dalszych badań.
Bibliografia
Alvarez, S. A., Barney, J. B. (2007). Discovery and creation: alternative theories of entrepre neurial action. Strategic Entrepreneurship Journal, 1(1–2), 11–26. DOI: 10.1002/sej.4.
Amabile, T., Kramer, S. (2011). The Progress Principle: Using Small Wins to Ignite Joy, Engagement, and Creativity at Work. Boston, Massachusetts: Harvard Business Re view Press.
Argyris, C., Schön D. A. (1978). Organizational Learning: A theory of action perspective. Boston: Addison-Wesley Publishing Company.
Bal-Woźniak, T. (2012). Innowacyjność w ujęciu podmiotowym. Uwarunkowania instytu cjonalne. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
Bal-Woźniak, T. (2015). Creating Sustainable Enterprise Using the Substantive Innova tiveness Model. W: L. O’Riordan, P. Zmuda, S. Heinemann (red.), New Perspectives on Corporate Social Responsibility: Locating the Missing Link (s. 89–108). Wies baden: Springer Gabler. DOI: 10.1007/978-3-658-06794-6.
Bary de, A. (1879). Die Erscheinung der Symbiose: Vortrag, Gehalten auf der Versam mlung Deutscher Naturforscher und Aerzte zu Cassel. Berlin: De Gruyter, Vortrag. DOI: 10.1515/9783111471839.
Brangier, E., Hammes-Adelé, S. (2011). Beyond the Technology Acceptance Model: Elements to Validate the Human-Technology Symbiosis Model. W: M. M. Robertson (red.), Ergo nomics and Health Aspects of Work with Computers (s. 13–21). Orlando, Fl: HCII.
Brod, C. (1984). Technostress: The Human Cost of the Computer Revolution. Reading, US-PA: Addison-Wesley Publishing Company.
Brynjolfsson, E., McAfee, A. (2016). The Second Machine Age: Work, Progress and Pros perity in a Time of Brilliant Technologies. New York: WW Norton & Company.
Chakravorti, B., Chaturvedi, R. S., Filipovic, C., Brewer, G. (2020). Digital in the Time of Covid. Medford, MA: Institute for Business in the Global Contex The Fletcher School at Tufts University.
Chuzhykov, V. I, Fedirko, N. V., Fedirko, O. A. (2013). Модель «компенсаційного» зростання економіки [Model of the Compensatory Economic Growth]. W: D. Luki anenko, V. Chuzhykov, M. G. Woźniak (red.), Convergence and Divergence in Eu rope: Polish and Ukrainian Cases (s. 324–349). Kyiv: KNEU.
Cyrek, M., Cyrek, P. (2008). Wykształcenie jako czynnik różnicujący aktywność zawo dową ludności w gospodarce opartej na wiedzy. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 13, 63–71.
Davis, F. D., Bagozzi, R. P., Warshaw, P. R. (1989). User Acceptance of Computer Tech nology: A Comparison of Two Theoretical Models. Management Science, 35(8), 982–1003. DOI: 10.1287/mnsc.35.8.982.
Descartes, R. (1637). Przekład Żeleński (Boy), T. (1952). Kartezjusz – Rozprawa o meto dzie właściwego kierowania rozumem i poszukiwania prawdy w naukach. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
DESI (2020). Digital Economy and Society Index 2020. Thematic chapters. Brussels: European Commission, pp. 124. Pobrane z: https://eufordigital.eu/wp-content/uploads/2020/06/DESI2020Thematicchapters-FullEuropeanAnalysis.pdf (2021.09.26).
DESI (2021). Digital Economy and Society Index (DESI) 2021. Thematic chapters. Brus sels: European Commission, pp. 108. Pobrane z: https://media.hotnews.ro/media_server1/document-2021-11-12-25176419-0-raport-desi-2021.pdf (2021.09.26).
Dobija, D., Hałas-Dej, S. (2017). Higher Education in Management: The Case of Poland. In: S. Dameron, T. Durand (red.), The Future of Management Education (s. 277–293). London: Palgrave Macmillan. DOI: 10.1057/978-1-137-56091-9_9.
Education for All (1990). World Declaration on Education for All and Framework for Action to meet Basic Learning Needs. New York: World Conference on “Education for All”.
ESPAS. (2015). Światowe tendencje do 2030 r.: Czy UE jest w stanie sprostać przyszłym wyzwaniom? Luksemburg: Urząd Publikacji Unii Europejskiej.
EY. (2021). Transformacja cyfrowa firm 2020. Raport z wyników badania, marzec 2021. Warszawa: EY Polska, Technology Consulting.
Fedirko, O. A. (2015). Формування нової локально-інноваційної парадигми регіональних досліджень [Forming of new local-innovative paradigm of regional research]. Регіональна Eкономіка, 77(3), 24–33.
Fedirko, O. A. (2017). Теорія і практика локалізації інноваційної бізнес-діяльності в Є.С. [Theory and practice of localization of innovative business activities in the EU]. Kyiv: KNEU.
Fouani, M., Brusilovskyy, V. (2021). Embedding inclusiveness into digital transformation in Ukraine. Ukraine: UNDP.
Jankowska-Mihułowicz, M. (2013). Procesy poznawcze kontrolowane jako wyznaczniki decyzyjności menedżera – w kontekście neuroekonomii. Modern Management Re view, 20(4), 81–93. DOI: 10.7862/rz.2013.mmr.46.
Jankowska-Mihułowicz, M. (2014). Podmiotowe uwarunkowania decyzyjności menedżerów jako przedmiot interdyscyplinarnych badań. Marketing i Rynek, 5, 1031–1037.
Kata, R. (2020). Wewnątrzsektorowe nierówności dochodów gospodarstw rolniczych w Polsce w latach 2004–2017. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 61(1), 26–42. DOI: 10.15584/nsawg.2020.1.2.
Katona, J. (2021). A review of human-computer interaction and virtual reality research fields in cognitive infocommunications. Applied Sciences, 11(6), 1–13. DOI: 10.3390/app11062646.
Kelly, K. (2010). What Technology Wants. New York: Viking Press.
Kelly, K. (2016). The Inevitable: Understanding the 12 Technological Forces That Will Shape Our Future. London: Penguin.
Kmiotek, K., Chudy-Laskowska, K., Jankowska-Mihułowicz, M. (2015). Managing sup portive conditions for innovation implementation in Polish companies – the role of managers (the example of RFID technology). W: J. C. Spender, G. Schiuma, V. Albi no (red.), Culture, Innovation and Enterpreneurship: connecting the knowledge dots (s. 1941–1952). Bari: Institute of Knowledge Asset Management.
Kołodko, G. W. (2021). Na styku Zachodu i Wschodu. Wywiad. Miesięcznik Finansowy Bank, 2, 10–13.
Kopertyńska, M. W., Kmiotek, K. (2015). Engagement of employees of generation Y – theoretical issues and research experience. Argumenta Oecnomica, 35(2), 185–201. DOI: 10.15611/aoe.2015.2.10.
Kozielecki, J. (2002). Transgresja i kultura. Warszawa: Wydawnictwo „Żak”.
Lewis, L. K. (2019). Defining Organizational Change. Chapter 1. W: Idem. Organizatio nal Change: Creating change through strategic Communication, 2nd Ed. (s. 20–52). Chichester, UK: Wiley-Blackwell.
Licklider, J.C.R. (1960). Man-Computer Symbiosis. Human Factors in Electronics, 1, 4–11.
Lozynskyi, O., Piecuch, T., Szczygieł, E., Chudy-Laskowska, K. (2018). Badanie psycholo gicznego wpływu kultury organizacyjnej na zachowania osób współpracujących w ze społach. Psychological Dimensions of Culture, Economics, Management, 12, 49–57.
Maciąg, R. (2020). Transformacja cyfrowa. Opowieść o wiedzy. Kraków: Universitas.
Marx, L. (2010). Technology: The Emergence of a Hazardous Concept. Technology and Culture, 51(3), 561–577. DOI: 10.1353/tech.2010.0009.
Matt, C., Hess, T., Benlian, A. (2015). Digital transformation strategies. Business & In formation Systems Engineering, 57(5), 339–343. DOI:10.1007/812599-015-0401-5.
Mazur, M. (1966). Cybernetyczna teoria układów samodzielnych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Mielcarek, J. (2018). Niski poziom innowacyjności gospodarki i stopy wzrostu PKB – hipoteza głównego czynnika wyjaśniającego. Nierówności Społeczne a Wzrost Go spodarczy, 54(1), 123–159. DOI: 10.15584/nsawg.2018.2.9.
Mieszajkina, E. (2016). Ecological Entrepreneurship and Sustainable Development. Problemy Ekorozwoju/Problems of Sustainable Development, 11(1), 163–171. DOI: 10.35784/pe.
Miller, P., Wedell-Wedellsborg, T. (2014). Architekci innowacyjności. Jak pomagać pra cownikom wdrażać wartościowe pomysły. Warszawa: Wydawnictwo Studio EMKA. Dane oryginału: Eidem (2013). Innovation as Usual: How to Help Your People Bring Great Ideas to Life. Boston, Massachusetts: Harvard Business Review Press.
Morais, F., Kakabadse, N. (2013). Delving into the Boardroom “Black Box”: A Research Model of “Board Learning Capability” (BLC). Open Journal of Business and Man agement, 1(3), 76–90. DOI: 10.4236/ojbm.2013.13010.
Nadkarni, S., Prügl, R. (2020). Digital transformation: a review, synthesis and oppor tunities for future research. Management Review Quarterly, March, 1–109. DOI: 10.1007/s11301-020-00185-7.
Nedelko, Z., Potocan, V. (2019). Innovativeness and Drivers of Manager’s Innovativeness, W: idem, Personal Values as Drivers of Managerial Innovation: Emerging Research and Opportunities (s. 34–63). Hershey, PA: IGI Global. DOI: 10.4018/978-1-5225-3250-7.ch002.
Oleniuch, I., Malara, Z. (2003). Organizacja wirtualna – wyzwania dla współczesnych przedsiębiorstw. Prace Naukowe Instytutu Organizacji i Zarządzania Politechniki Wrocławskiej, 73(23), 121–129.
Özdemir, V., Hekim N. (2018). Birth of Industry 5.0: Making Sense of Big Data with Arti ficial Intelligence, “The Internet of Things” and Next-Generation Technology Policy. OMICS: A Journal of Integrative Biology, 22, 65–76. DOI: 10.1089/omi.2017.0194.
Piecuch, T., Piecuch, B. (2019). Work-Life Balance w kontekście stresu i wypalenia za wodowego. W: T. Piecuch, E. Szczygieł (red.), Work-Life Banalce w teorii i praktyce funkcjonowania współczesnych organizacji (s. 15–30). Rzeszów: Oficyna Wydawn icza PRz.
Radieva, M. (2019). Institutional modernization of the global economy. Baltic Journal of Economic Studies, 4(5), 283–290. DOI: 10.30525/2256-0742/2018-4-5-283-290.
Radieva, M., Kolomiiets, V. (2019). Human capital functioning in strategic manage ment of the national economy. Technology Transfer: Innovative Solutions in Social Sciences and Humanities. Economics. Econometrics and Finance, 23–25. DOI: 10.21303/2613-5647.2019.00929.
Riedl, R., Kindermann, H., Auinger, A., Javor, A. (2012). Technostress from a Neurobi ological Perspective – System Breakdown Increases the Stress Hormone Cortisol in Computer Users. Business & Information Systems Engineering, 4(2), 61–69. DOI: 10.1007/s12599-012-0207-7.
Sejnowski, T. J. (2018). The Deep Learning Revolution. Artificial Intelligence Meets Human Intelligence. Cambridge MA: MIT Press.
Senge, P. (1990). Fifth discipline: The Art and Practice of the Learning Organization. New York: Doubleday/Currency.
Sewell, W. H. Jr. (1992). A theory of structure: duality, agency, and transformation. American Journal of Sociology, 98(1), 1–29. DOI: 10.1086/229967.
Sitko, W., Mieszajkina, E. (2016). Przedsiębiorczość intelektualna w dobie globalizacji. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 419, 178–188. DOI: 10.15611/pn.2016.419.16.
Skrzypek, E. (2014). Dojrzałość jakościowa organizacji w świetle teorii i doświadczeń organizacji. Marketing i Rynek, 5, 578–588.
Słodowa-Hełpa, M. (2013). Rozwój zintegrowany. Warunki, wymiary, wyzwania. Warszawa: CeDeWu.
Słodowa-Hełpa, M. (2015). Odkrywanie na nowo dobra wspólnego. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 43, 7–24. DOI: 10.15584/nsawg.2015.3.1.
Słodowa-Hełpa, M., Jurewicz, D. (2019). Odpowiedzialność w procesie rozwoju – jaka i czyja? Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 57(1), 456–496. DOI: 10.15584/nsawg.2019.1.32.
Soutar, G., D'Alessandro, S. (2008). Looking at Behavioral Innovativeness: A Rasch Analysis. Project: Rasch research in marketing. DBLP Computer Science Bibliography.
Stec-Rusiecka, J. (2017). Influence of social responsibility on implementation of sustain able supply chain in selected energycompanies in Poland. Humanities and Social Sciences, 24(3), 287–297. DOI: 10.7862/rz.2020.hss.59.
Šulyová, D., Gabrysova, M., Vodák, J. (2021). Smart Innovations as Accelerators for SMEs in Rural Areas. SHS Web of Conferences, 90(2):01021, 1–12, DOI: 10.1051/shsconf/20219001021.
Szlachcicowa, I., Nowaczyk, O., Mrozowicki, A. (2013). Sprawstwo a dylematy współ czesnych nauk społecznych. W: A. Mrozowicki, O. Nowaczyk, I. Szlachcicowa (red.), Sprawstwo. Teorie, metody, badania empiryczne w naukach społecznych (s. 7–15). Kraków: Nomos.
Tkach, A. (2013). Институционализация глобального экономического пространства как условие финансовой стабилизации [Institutionalization of global economic spa ce as a condition of financial stability]. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 30, 220–234.
Tkach, T. (2016). Профессиональное выгорание у менеджеров [Professional burnout among managers]. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 47(3), 260–272. DOI: 10.15584/nsawg.2016.3.20.
Tkach, T., Tkach, A., Rekun, I. (2020). Мультидисциплинарный характер психо лингвистического дискурса нейроэкономики [Multidisciplinary Nature of the Psycholinguistic Discourse Neuroeconomics]. Psycholinguistics, 27(1), 262–286. DOI: 10.31470/2309-1797-2020-27-1-262-286.
Veres, C. (2017). Strong Cognitive Symbiosis: Cognitive Computing for Humans. Big Data and Cognitive Computing, 1(6), 1–17. DOI: 10.3390/bdcc1010006.
Warmińska, A. (2020). The entrepreneurial process of discovery in regional development management. Scientific Papers of the Silesian University of Technology. Series: Or ganisation and Management, 145. DOI: 10.29119/1641-3466.2020.145.42.
Wosiek, M. (2015). Niespójności w rozwoju kapitału ludzkiego w Polsce – spojrzenie przez pryzmat koncepcji kapitału intelektualnego. Część II: Kapitał ludzki a kapitał strukturalny rozwoju. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 42, 327–339.
Woźnik, M. G. (2012), O potrzebie nowych procedur dla badania sprzężeń między nie równościami społecznymi, kapitałem ludzkim i wzrostem gospodarczym. W: Z. Sa dowski (red.), Bogaci i biedni. Problemy rozwoju społeczeństwa polskiego. Warszawa: Polska Akademia Nauk, Komitet Prognoz „Polska 2000 Plus”.
Woźniak, M. G. (2019). Integrated development and modernisation of human capital are needed. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 60(4), 7–30. DOI: 10.15584/nsawg.2019.4.1.
Woźniak, M. G. (2020). Polish economy 1918–2020. Vol. 1: Towards integrated deve lopment. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Zadorozhna, A. V. (2020). Actual aspects of state policy of digital development in Ukraine at the present stage. Economics. Finances. Law, 6, 29–33. DOI: 10.37634/efp.2020.6.7.
Ziółkowski, B. (2014). Sustainability – culture interface in the social, environmental and economic perspective. Humanities and Social Sciences, 21(3), 265–279. DOI: 10.7862/rz.2020.hss.52.
Zubchyk, O., Kireev, D. (2019). Development of Digital Economy as an Element of the Social Development Strategy in Ukraine. International Journal of Economics and Financial, 9(6), 151–155. DOI: 10.32479/ijefi.8606.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
