The turbulent history of the iconostasis by Adam Stalony- -Dobrzański and icons by Sotyrys Pantopulos for the Orthodox Cathedral of the Nativity of the Most Holy Mother of God in Wrocław and the Orthodox Church of the Nativity of the Virgin Mary in Gródek

Authors

DOI:

https://doi.org/10.15584/setde.2020.13.5

Keywords:

Sotyrys Pantopulos, Adam Stalony-Dobrzański, Jerzy Nowosielski, Orthodox church art, icon, iconostasis

Abstract

Contemporary Orthodox church art in Poland is an issue that influences many areas of research. Current research focuses both on the work of individual artists, as well as on new formal solutions used by them, and aimed at enriching the Orthodox tradition. Apart from Jerzy Nowosielski and Adam Stalony-Dobrzański, who contributed to the renaissance of Orthodox church art in Poland, the works of Sotyrys Pantopulos and their correct attribution also deserve more attention. Two sets of icons depicting the Pantocrator and the Virgin Mary painted in 1969 by Pantopulos for the iconostasis designed by Stalony-Dobrzański for the Orthodox Cathedral of the Nativity of the Most Holy Mother of God in Wrocław and the Orthodox Church of the Nativity of the Virgin Mary in Gródek near Białystok are examples of this. For many years their authorship was mainly attributed to Stalony-Dobrzański. Today, both pairs of icons found a secondary location as a result of the reconstruction of an iconostasis (Gródek, 1995) or its dismantling (Wrocław, 2019) – in this case, according to the opinion of the church’s custodians, as a structure that does not meet the requirements of the Orthodox liturgy. For that reason art historians have an urgent task to bring the importance of these works to public attention, and ultimately to have them entered into the heritage register. It appears that this is the only chance to preserve this legacy in an unchanged condition.

References

Archiwum Adama Stalony-Dobrzańskiego (=AASD), Kopia projektu urządzenia wnętrza Katedry Prawosławnej we Wrocławiu autorstwa Adama Stalony-Dobrzańskiego, Jerzego Nowosielskiego i Aleksandra Grygorowicza, Kraków 1963, s. 3.

AASD, List Adama Stalony-Dobrzańskiego do ks. Włodzimierza Doroszkiewicza, Kraków, 10 IX 1967, s. 1–2.

AASD, List Adama Stalony-Dobrzańskiego do ks. Włodzimierza Doroszkiewicza, 30 IV 1968.

AASD, List ks. Włodzimierza Doroszkiewicza do Adama Stalony-Dobrzańskiego, ołówkowa data otrzymania listu 30 VI 1968. AASD, Umowa-zlecenie zawarta pomiędzy ks. Włodzimierzem Doroszkiewiczem a Adamem Stalony-Dobrzańskim, 7 VII 1969, Gródek, s. 1.

AASD, List Adama Stalony-Dobrzańskiego do ks. Włodzimierza Doroszkiewicza, Kraków, 25 I 1970, s. 1.

Archiwum Konserwatora Miejskiego we Wrocławiu (=AKMW), sygn. 288/15, Listy Metropolity Bazylego do wrocławskiego Konserwatora Zabytków oraz do Urzędu do Spraw Wyznań z 17 III 1975.

Czerni K., Projekty i realizacje sakralne Jerzego Nowosielskiego dla świątyń obrządku wschodniego we Wrocławiu, „Sacrum et Decorum” VII, Rzeszów 2014.

Czerni K., Nowosielski w Małopolsce. Sztuka sakralna, Kraków 2015.

Czerni K., Nowosielski – sztuka sakralna. Podlasie, Warmia i Mazury, Lublin, Białystok 2019.

Dzielnica Wzajemnego Szacunku 4 Wyznań, http://www.fundacja4wyznan.pl/index.php?str=2 [dostęp 27 V 2020]

Gerent P., Prawosławie na Dolnym Śląsku w latach 1945–1989, Toruń 2007.

Habura I., Masalski G., Oświęcenie nowego ikonostasu we wrocławskiej katedrze, http://diecezjawroclawskoszczecinska.pl/news/display?id=736&fbclid=IwAR1XcAgziTGNJS6DUGesRw4dDhs9SRPuILmNzEAoJSzQEjZalG7Mtl3AeRg [dostęp 26 V 2020].

Maciejewska B., Znawcy z całej Polski w obronie dzieła wybitnego artysty, które proboszcz chce usunąć z katedry, bo mu nie odpowiada, „Gazeta Wyborcza”, 2 VII 2019 (wydanie online).

Maciejewska B., Nowosielski pod ochroną. Demontaż ikonostasu w katedrze wstrzymany, „Gazeta Wyborcza” 29 VIII 2019 (wydanie online).

Maciejewska B., Ikonostas w katedrze bez Nowosielskiego, mimo apeli muzealników. W nowym zamontowano cyfrowe wydruki ikon, „Gazeta Wyborcza” 9 I 2020 (wydanie online).

Parafia Prawosławna Narodzenia NMP w Gródku. Historia, http://www.grodek.cerkiew.pl/historia-1 [dostęp 26 V 2020].

Radziukiewicz A., Gródek nad Supraślą. Z dziejów prawosławnej parafii, Gródek 2011.Siemieniec A., Witraże Adama Stalony-Dobrzańskiego dla cerkwi prawosławnych we Wrocławiu, „Sacrum et Decorum” VII, 2014, s. 104–126.

Siemieniec A., Projekty i realizacje witrażowe Adama Stalony-Dobrzańskiego dla warszawskich parafii prawosławnych, „Sacrum et Decorum” IX, 2016, s. 97–127.

Siemieniec A., Witraże Adama Stalony-Dobrzańskiego w cerkwi pw. Narodzenia NMP w Gródku, konferencja naukowa „Cenne – Niedocenione. Z badań nad sztuką sakralną i religijną XIX–XXI wieku”, 16–17 XI 2017, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Uniwersytet Rzeszowski, artykuł złożony do druku.

Published

2020-12-15

How to Cite

Siemieniec, A. (2020). The turbulent history of the iconostasis by Adam Stalony- -Dobrzański and icons by Sotyrys Pantopulos for the Orthodox Cathedral of the Nativity of the Most Holy Mother of God in Wrocław and the Orthodox Church of the Nativity of the Virgin Mary in Gródek. Sacrum Et Decorum, (13), 81–105. https://doi.org/10.15584/setde.2020.13.5

Issue

Section

ARTICLES