Panorama badań aksjologicznych we współczesnym literaturoznawstwie polskim

Beata Garlej

doi:10.15584/tik.2021.32

Autor

Beata Garlej Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego

DOI:

https://doi.org/10.15584/tik.2021.32

Słowa kluczowe:

aksjologia, literaturoznawstwo, wartość, Ingardenowska teoria dzieła literackiego, aksjologiczny styl, szkoła lubelska, Stefan Sawicki, Andrzej Tyszczyk, szkoła toruńska, Andrzej Stoff, szkoła warszawska, Bernadetta Kuczera-Chachulska

Abstrakt

Artykuł jest próbą prezentacji osiągnięć wypracowanych w polskim literaturoznawstwie przez nurt badań aksjologicznych. Przywołano kilka kluczowych kwestii właściwych dla badań aksjologicznych pojętych ogólnie, filozoficznie – aby ustalić, czy literaturoznawstwo może istnieć bez aksjologii albo czy aksjologia potrzebuje bezwzględnie literaturoznawstwa – oraz na zagadnieniu chronologicznego początku badań aksjologicznych w obrębie polskiego literaturoznawstwa. Podjęte rozważania prowadzą do bliższego scharakteryzowania trzech szkół, które wysunęły najbardziej ważkie propozycje rodzimej literaturoznawczej refleksji aksjologicznej: szkoły lubelskiej, szkoły toruńskiej i szkoły warszawskiej. I to właśnie w odniesieniu do nich szkicowo nakreślono najważniejsze dotychczasowe osiągnięcia badań aksjologicznych w polskim literaturoznawstwie.

Downloads

Download data is not yet available.

Bibliografia

Borowski H., Wartość jako przeżycie. Wprowadzenie do aksjologii, Lublin 1992.

Ingarden R., Das literarische Kunstwerk. Eine Untersuchung aus dem Grenzgebiet der Ontologie, Logik und Literaturwissenschaft, Halle (Saale) 1931.

Kompozycja dzieła literackiego, red. A. Stoff, Toruń 2004.

Kuczera-Chachulska B., Liryczność wobec wybranych zagadnień estetyki Romana Ingardena, w: Liryczność – w kręgu problemów estetyki, teorii i historii literatury, red. B. Kuczera-Chachulska, E. Skalińska, Warszawa 2013.

Kuczera-Chachulska B., Mickiewicz – Chopin. W kręgu genologii i estetyki, „Zeszyty – Zakład Aksjologii i Estetyki Literackiej. Wydział Nauk Humanistycznych UKSW” 2012, nr 1.

Kuczera-Chachulska B., Poezja i kontemplacja, w: tejże, Procent od kontemplacji. Marian Maciejewski i inne szkice o metodzie, Warszawa 2016.

Kuczera-Chachulska B., Prawda poezji – prawda życia. O Danucie Zamącińskiej, „Teksty Drugie” 2007, nr 5.

Kuczera-Chachulska B., Z Ingardenowskiej estetyki poezji. Fragmenty i notatki, Warszawa 2019.

Maciejewski M., „Rozeznać myśl wód…” (glosy do liryki lozańskiej), „Pamiętnik Literacki” 1964, z. 3.

Przyłębski A., Hermeneutyka. Od sztuki interpretacji do teorii i filozofii rozumienia, Poznań 2019.

Sawicki S., Krótkie medytacje o mojej drodze badawczej, Kielce 2010.

Sawicki S., Problematyka aksjologiczna w badaniach literackich, w: Problematyka aksjologiczna w nauce o literaturze, red. S. Sawicki, A. Tyszczyk, Lublin 1992.

Sawicki S., Sacrum w literaturze, w: tegoż, Poetyka, interpretacja, sacrum, Warszawa 1981.

Stoff A., Arcydzieła w systemie wartości i koniunktur kultury, w: Sztuka wobec prawdy, red. G. Sowiński, Nałęczów 1995.

Stoff A., Konkretyzacja estetyczna w procesie stanowienia arcydzieł, w: Z inspiracji Ingardenowskiej w teorii literatury, red. A. Stoff, Toruń 2001.

Stoff A., Tezy o aluzji literackiej, w: Aluzja literacka. Teoria – interpretacje – konteksty, red. A. Stoff, A. Skubaczewska-Pniewska, Toruń 2007.

Stoff A., Wartości sytuacyjne dzieła literackiego, w: tegoż, Studia z teorii literatury i poetyki historycznej, Lublin 1997.

Stoff A., W poszukiwaniu aksjologicznego modelu karnawału i karnawalizacji, w: Teoria karnawalizacji. Konteksty i interpretacje, red. A. Stoff, A. Skubaczewska-Pniewska, Toruń 2011.

Stróżewski W., O stawaniu się człowiekiem (kilka myśli niedokończonych), w: tegoż, Logos, wartość, miłość, Kraków 2013.

Stróżewski W., Ponadkulturowe wymiary dobra, prawdy i piękna, w: tegoż, Logos, wartość, miłość, Kraków 2013.

Tyszczyk A., Estetyczne i metafizyczne aspekty aksjologii literackiej Romana Ingardena, Lublin 1993.

Tyszczyk A., Interpretacja, sens i wartość. O aksjologicznych konsekwencjach problemu nierozstrzygalności interpretacji literackiej, w: tegoż, Od strony wartości. Studia z pogranicza teorii literatury i estetyki, Lublin 2007.

Tyszczyk A., O pojęciu wartości negatywnej w literaturze, w: Problematyka aksjologiczna w nauce o literaturze, red. S. Sawicki, A. Tyszczyk, Lublin 1992.

Tyszczyk A., Sztuka i wartość. O estetyce Romana Ingardena, w: R. Ingarden, Wybór pism estetycznych, wprowadzenie, wybór i oprac. A. Tyszczyk, Kraków 2005.

Tyszczyk A., W kręgu tragiczności. Studia, Kielce 2018.