Dzielnica, ale jaka?  Kilka uwag o epitetach określających getto warszawskie

Agnieszka Witkowska-Krych

doi:10.15584/tik.2021.22

Autor

Agnieszka Witkowska-Krych Uniwersytet Warszawski

DOI:

https://doi.org/10.15584/tik.2021.22

Słowa kluczowe:

getto warszawskie, Żydzi, epitety, nazywanie, określanie, żydowska dzielnica mieszkaniowa

Abstrakt

Tekst jest próbą zaprezentowania i przeanalizowania językowego uniwersum związanego z nazywaniem i/lub określaniem cech getta warszawskiego, czyli żydowskiej dzielnicy zamkniętej w Warszawie, stworzonej przez Niemców w 1940 roku dla ponad czterech setek tysięcy Żydów. Najczęstszym określeniem zastępującym słowo „getto” było sformułowanie „żydowska dzielnica mieszkaniowa”, które było bezpośrednim tłumaczeniem niemieckiego terminu „Jüdischer Wohnbezirk”, oficjalnie używanego na określenie tego obszaru. Zbiór innych epitetów towarzyszących słowu „dzielnica”, odnaleziony w źródłach historycznych, zarówno pochodzenia żydowskiego, jak i polskiego, powstałych w czasie wojny lub wiele lat po jej zakończeniu, pokazuje stosunek mówiącego do tego nowego rozwiązania topograficznego, które nie tylko podzieliło miasto, ale także napiętnowało i fizycznie odseparowało jego mieszkańców.

Downloads

Bibliografia

Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego, sygn. 302/21.

Adler Stanisław, Żadna blaga, żadne kłamstwo… Wspomnienia z warszawskiego getta, oprac. Marta Janczewska, Warszawa 2018.

Archiwum Ringelbluma, Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy, t. 11: Ludzie i prace „Oneg Szabat”, oprac. Aleksandra Bańkowska, Tadeusz Epstein, Warszawa 2016.

Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy, t. 14: Kolekcja Hersza Wassera, oprac. Katarzyna Person, Warszawa 2014.

Braude-Heller Anna, Obraz kliniczny głodu u dzieci, w: Choroba głodowa: badania kliniczne nad głodem wykonane w getcie warszawskim z roku 1942, red. Emil Apfelbaum, Warszawa 1946.

Bryskier Henryk, Żydzi pod swastyką, czyli getto w Warszawie w XX wieku, Warszawa 2006.

Chomątowska Beata, Stacja Muranów, Wołowiec 2016.

Czapska Maria, Dwugłos wspomnień, Londyn 1965.

Engelking Barbara, Leociak Jacek, Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście, wyd. II, Warszawa 2013.

Ernest Stefan, O walce wielkich Niemiec z Żydami Warszawy 1939–1945, Warszawa 2003.

Głowiński Michał, Kostkiewiczowa Teresa, Okopień-Sławińska Aleksandra, Sławiński Janusz, Słownik terminów literackich, Wrocław 1989.

Hirszfeld Ludwik, Historia jednego życia, Warszawa 2000.

Hirszfeldowa Hanna, Stany głodowe u dzieci i młodzieży podczas okupacji niemieckiej, Warszawa, Polski Tygodnik Lekarski 1946, R. 1, nr 22.

Jurandot Jerzy, Miasto skazanych. Dwa lata w warszawskim getcie, Warszawa 2014.

Korczak Janusz, Pamiętnik i inne pisma z getta, oprac. Marta Ciesielska, Warszawa 2012.

Leociak Jacek, Doświadczenia graniczne. Studia o dwudziestowiecznych formach reprezentacji, Warszawa 2018.

Luber Irena, Życie i śmierć ghetta warszawskiego, Rzym 1945.