Uwagi o podróży Juliana Ursyna Niemcewicza po Litwie w 1819 roku

Małgorzata Chachaj

doi:10.15584/tik.2021.17

Autor

Małgorzata Chachaj Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

DOI:

https://doi.org/10.15584/tik.2021.17

Słowa kluczowe:

Julian Ursyn Niemcewicz, podróż, Litwa

Abstrakt

W 1819 roku Julian Ursyn Niemcewicz wybrał się w podróż po Litwie. Była to szósta z jego wędrówek historycznych. Swoje obserwacje stanu Litwy autor uogólnia w tezie: „Ileż niebezpiecznych, zaraźliwych chorób toczy tę część politycznego ciała ojczyzny naszej!”. Metafora zarazy zostaje rozwinięta w dalszym wywodzie. Niemcewicz opisuje „epidemie” niszczące społeczeństwo i państwo, powodujące skutki równie lub bardziej niebezpieczne niż widoczne na pierwszy rzut oka straty materialne. Wskazuje „zarazy” będące efektem politycznego ucisku i przemocy władzy, na różnych płaszczyznach życia społecznego, jak również niepożądane zmiany zależne od woli człowieka, poddającego się destruktywnym wpływom.

Downloads

Download data is not yet available.

Bibliografia

Bolecki W., Julian Ursyn Niemcewicz, w: Pisarze polskiego oświecenia, t. 2, red. Teresa Kostkiewiczowa, Zbigniew Goliński, Warszawa 1994.

Bukowiec P., Spotkanie z obcym. Wokół „Listów litewskich” Juliana Ursyna Niemcewicza, w: Julian Ursyn Niemcewicz. Pisarz, historyk, świadek epoki, red. Jacek Wójcicki, Warszawa 2000.

Chachaj M., Pamięć i zapomnienie – uwagi na marginesie „Podróży historycznych po ziemiach polskich między rokiem 1811 a 1828 odbytych” Juliana Ursyna Niemcewicza, w: Tożsamość. Kultura. Nowoczesność, t. 2: Czas. Pamięć, red. Beata Morzyńska-Wrzosek, Marek Kurkiewicz, Ireneusz Szczukowski, Bydgoszcz 2017.

Czartoryski A.J., Żywot Juliana Ursyna Niemcewicza, Paryż 1860.

Dąbrowicz E., Galeria ojców. Autorytet publiczny w literaturze polskiej lat 1800–1861, Białystok 2009.

Dąbrowicz E., Litwa Niemcewicza, w: Julian Ursyn Niemcewicz. Pisarz, historyk, świadek epoki, red. Jacek Wójcicki, Warszawa 2000.

Deszczyńska M., Koncepcja dziejów w Podróżach historycznych po ziemiach polskich… Juliana Ursyna Niemcewicza, w: Julian Ursyn Niemcewicz. Pisarz, historyk, świadek epoki, red. Jacek Wójcicki, Warszawa 2000.

Hubert L. Podróże historyczne po ziemiach polskich między r. 1811 a 1828 odbyte przez Juliana Ursyna Niemcewicza. Paryż. W księgarni A. Francka. Petersburg w księgarni B.M. Wolffa, 1858 r. – Przechadzki po Wilnie Jana ze Śliwina. Wilno 1856 r. – Wycieczki po Litwie w promieniach od Wilna, Władysława Syrokomli. Wilno 1858 r. – Dziennik podróży po Litwie i Żmudzi obyłej w 1856, przez Dra Tripplina. Wilno 1858 r., „Biblioteka Warszawska” 1859, t. 1, s. 477.

Nalepa M., Hugona Kołłątaja i Juliana Ursyna Niemcewicza relacje z podróży przez miasta i miasteczka wołyńskie, w: tegoż, Porozbiorowe migracje w literaturze późnego oświecenia. Studia nad wybranymi tekstami, Rzeszów 2018.

Niemcewicz J.U., Podróże historyczne po ziemiach polskich między rokiem 1811 a 1828 odbyte, Paryż 1858.

Niemcewicz J.U., Podróże historyczne po ziemiach polskich między rokiem 1811 a 1828 odbyte, Paryż–Petersburg 1858.

Niemcewicz J.U., Podróże historyczne po ziemiach polskich między rokiem 1811 a 1828 odbyte, Petersburg 1859.

Pamiętniki Juliana Ursina Niemcewicza: 1809–1820, Poznań 1871.

Rusinowa I., Pana Juliana przypadki życia. Julian Ursyn Niemcewicz 1797–1841, Warszawa 1990.

Zając G., „Listy litewskie” Juliana Ursyna Niemcewicza – jak obecna jest w nich historia?, w: Oświeceniowe zapisywanie pamięci, red. Małgorzata Chachaj, Artur Timofiejew, Lublin 2019.

Zawadzka D., Pomnik, wiersz i Niemcewicz. Media przeszłości w literaturze wczesnoromantycznej, w: Julian Ursyn Niemcewicz. Pisarz, historyk, świadek epoki, red. Jacek Wójcicki, Warszawa 2000.