Nieszczęśliwy polonista i płynna nowoczesność

Abstrakt

Główną tezą artykułu jest przekonanie, że o skuteczności oddziaływania nauczycieli polonistów na podopiecznych decyduje kilka warunków. Są to m.in.: uatrakcyjnienie lekcji literatury a poprzez nie powrót do zaangażowanego czytelnictwa, wzbogacenie stylów uczenia na lekcjach języka polskiego, wprowadzenie nowych idei teoretycznoliterackich do szkolnej praktyki oraz zbudowanie słownika poetyki intersemiotycznej.

Autor przedstawia stan czytelnictwa w Polsce jako punkt wyjścia do szukania przyczyn kryzysu szkolnej polonistyki. Przedstawia także konteksty społeczne, kulturowe i cywilizacyjne, które zmieniły miejsce „polskiego” w hierarchii ważności przedmiotów szkolnych. Głównym zagadnieniem jest tu jednak problem efektywnego wykorzystania różnego rodzaju wykładni teoretycznoliterackich do podnoszenia atrakcyjności czytania lektur i innych tekstów kultury. Szczególnie ważne wydaje się przekonanie nauczycieli do tego, jak ważne są ich kwalifikacje teoretyczne i metodyczne, uwzględniające w praktyce pedagogicznej nowe style czytania. W artykule przedstawiono w sposób szkicowy wybrane orientacje badawcze i pokazano ich możliwą pedagogiczną przydatność. Podkreślono, że w dobie nieczytania ważne staje się szukanie form ułatwiających rozumienie tekstów literatury pięknej oraz tworzenie uniwersalnego języka pojęć, które będą mogły opisać naturę wielu różnych fenomenów artystycznych (prozy, poezji, filmu, obrazu itp.). Pokazano także walory nowej podstawy programowej, w której naczelną dyrektywą dydaktyczną i metodyczną staje się tekstocentryzm.