The Song of the Polish-Lithuanian Commonwealth’s Glory. Remarks on the Genological Tradition of Proporzec albo Hołd Pruski (The Flag or Prussian Homage) by Jan Kochanowski
DOI:
https://doi.org/10.15584/tik.2019.10Keywords:
Polish-Lithuanian Commonwealth, Jan Kochanowski, Proporzec albo Hołd pruskiAbstract
The aim of the paper is to show that Jan Kochanowski’s Proporzec albo Hołd Pruski, a work of literature considered for a long time to be poor in artistic terms, refers to the convention of a triumphant song of victory, namely the epinikion. It is a literary form with ancient roots. The poet of Czarnolas, in his original way, combined the convention of epinikion with verse-driven canvassing speech (on the border between genus deliberativum and genus demonstrativum), using a number of arguments in favour of implementing the resolutions of the Sejm (Parliament Assembly) of Lublin of 1569. The work consistently develops one thread – the struggle with the Teutonic Knights, which is connected with the selective presentation of the historical images of the Polish rulers’ military campaigns for Pomerania and Duchy of Prussia. The consistency of the presented historical descriptions with the ideological content, expressive “speech decorations” and faithfulness to the conventions of the sixteenth-century political poetry make the literary artistry of Proporzec… impressive and standing out with its artistry against the background of occasional Old Polish poems.
Downloads
References
Chrościcki J.A., Hołdy lenne a ceremoniał obrad sejmu, w: Theatrum ceremoniale na dworze książąt i królów polskich, red. M. Markiewicz, R. Skowron, Kraków 1999.
Chrościcki J.A., Paryskie studia nad Janem Kochanowskim: Podróż do Francji. „Pamiątka”. „Proporzec”, w: Artes atque humaniora. Studia o Stanislao Mossakowski sexagenario dicata, Warszawa 1998.
Danielewicz J., Wstęp, w: Liryka starożytnej Grecji, oprac. J. Danielewicz, Wrocław 1897.
Głombiowska Z., „Proporzec” Jana Kochanowskiego. Wzory literackie i inspiracje z kręgu sztuk plastycznych, „Zeszyty Naukowe Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Gdańskiego. Prace historyczno-literackie” 1986, nr 10–11.
Hartleb M., Estetyka Jana Kochanowskiego, cz. 1: Stosunek poety do sztuk plastycznych, „Archiwum Towarzystwa Naukowego we Lwowie. Wydział Filologiczny” 1922, t. 1, z. 7.
Horacy, Wybór poezji, oprac. J. Krókowski, Wrocław 1975, BN II 25.
Kąkolewski I., Hołd pruski z 1525 roku jako „miejsce pamięci” w kulturze staropolskiej, www.czasy-nowozytne.pl/czasy_23.pdf (dostęp: 21.11.218).
Kochanowski J., Proporzec albo Hołd pruski, w: tegoż, Dzieła polskie, t. 1, oprac. J. Krzyżanowski, Warszawa 1967.
Kopaliński W., Słownik mitów i tradycji kultury, Warszawa 1991.
Korolko M., Glosy źródłowe do „Proporca albo Hołdu pruskiego” Jana Kochanowskiego, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” 1981, t. XXV.
Krzyżanowski J., Przypisy, w: J. Kochanowski, Dzieła polskie, t. 1, oprac. J. Krzyżanowski, Warszawa 1967.
Michałowska T., Staropolska teoria genologiczna, Wrocław 1974.
Nowak-Dłużewski J., Okolicznościowa poezja polityczna w Polsce. Czasy zygmuntowskie, Warszawa 1966.
Pelc J., Jan Kochanowski. Szczyt renesansu w literaturze polskiej, Warszawa 1987.
Rzymska krytyka i teoria literatury. Wybór, oprac. S. Stabryła, Wrocław 1983, BN II 207.
Sarbiewski M.K., O poezji doskonałej czyli Wergiliusz i Homer (De perfecta poesi sive Vergilius et Homerus), przeł. M. Plezia, oprac. S. Skimina, Wrocław 1954.
Sinko T., Wstęp, w: J. Kochanowski, Pieśni i wybór innych wierszy, Kraków 1927.
Słownik literatury staropolskiej (Średniowiecze – Renesans – Barok) [hasła: Poezja polityczna, Stosowność], red. T. Michałowska przy udziale B. Otwinowskiej, E. Sarnowskiej-Temeriusz, Wrocław 1990.
Ulewicz T., Kochanowski: świadomość słowiańska. Oddziaływanie europejskie, Kraków 2006.
Ulewicz T., Świadomość słowiańska Jana Kochanowskiego. Z zagadnień psychiki polskiego renesansu, Kraków 1948.
Weintraub W., Polityka w poezji Kochanowskiego, w: Jan Kochanowski i epoka renesansu. W 450 rocznicę urodzin poety 1530–1980, red. T. Michałowska, Warszawa 1984.
Weintraub W., Styl Jana Kochanowskiego, Kraków 1932.
Witecki S., Obraz unii lubelskiej w utworach literackich z lat 1560–1569, www. akademia.edu/3834079/Obraz_idei_unii_lubelskiej_w_utworach_literackich_z_lat1560–1569 (dostęp: 20.11.2018).
Żelewski R., Jazłowiecki (Monasterski) Jerzy h. Abdank (przed 1510–1575), w: Polski słownik biograficzny, t. XI, z. 48, Wrocław 1964–1965.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2019 Tematy i Konteksty

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

