Eseistyka Wojciecha Gniatczyńskiego odkrywana (na nowo?). Przyczynek do badań

Izabela Zahaczewska

doi:10.15584/tik.2018.25

Autor

Izabela Zahaczewska Uniwersytet Rzeszowski

DOI:

https://doi.org/10.15584/tik.2018.25

Słowa kluczowe:

Wojciech Gniatczyński, II wojna światowa, obóz koncentracyjny, emigracja, Londyn, Monachium, Radio Wolna Europa, esej, eseistyka, erudycja

Abstrakt

The article presents the profile of one of the forgotten and underestimated writers of Polish emigration after 1939 – Wojciech Gniatczyński. The intricate history of his life is the story of a man marked by the stigma of war and the traumatic experiences of a concentration camp, and an emigrant with unfulfilled ambitions, who disappeared into the shadows of his more combatived colleagues. Discussed briefly essay writing of Gniatczyński shows him unusual erudition and a writing workshop with great artistic, aesthetic and cognitive qualities. It gives the possibility of various interpretations and urges to multifaceted research, clearly indicating that Wojciech Gniatczyński is worth rediscover today.

Downloads

Bibliografia

Gniatczyński W., Czytając Norwida, „Życie” 1959 (21 marca).

Gniatczyński W., Dumania nad wierszami, mps.

Gniatczyński W., Głos duchów w ścianie, mps.

Gniatczyński W., Kanikuła, nefryt, świadomość, mps.

Gniatczyński W., Latający Holender, mps.

Gniatczyński W., Męczeństwo bez zmartwychpowstania, mps.

Gniatczyński W., Mulka i inni, mps.

Gniatczyński W., Muzykalia, mps.

Gniatczyński W., Poloniusz a myszy, mps.

Gniatczyński W., Polska egzotyka, mps.

Gniatczyński W., Potrzeba słów, mps.

Gniatczyński W., Spotkanie z antologią, mps.

Gniatczyński W., Wielobarwne cienie, mps.

Gniatczyński W., Znowu we Włoszech, mps.

Encyklopedia polskiej emigracji i Polonii, red. K. Dopierała, t. 2: F–K, Toruń 2003.

Esej – sztuka – nauka, red. D. Lisak-Gębala, A. Małczyńska, Wrocław 2011.

Gawlikowski L., Pracownicy Radia Wolna Europa. Biografie zwykłe i niezwykłe, Warszawa 2015.

Głowala W., Próba teorii eseju literackiego, w: Genologia polska. Wybór tekstów, wybór, oprac. i wstęp E. Miodońska-Brookes i in., Warszawa 1983.

Gniatczyński W., *** (AKT 1. Chata Lavarcham na Slieve Fuadh), mps.

Gniatczyński W., *** („A słowo stało się ciałem” – pomyślałem sobie, gdy wyskoczyłem z wagonu), rps.

Gniatczyński W., *** (NARRAT: Stare były te dzwony kurantowe, możecie mi wierzyć), mps.

Gniatczyński W., IX Symfonia Beethovena na orkiestrę więzienną, „Wiadomości” 1979, nr 31 (1740).

Gniatczyński W., Diva, „Wiadomości” 1978, nr 44 (1700).

Gniatczyński W., Ludzie opuszczeni, „Ostatnie Wiadomości” [Mannheim] 1954, nr 45–47.

Gniatczyński W., Martwa natura, „Merkuriusz Polski – Życie Akademickie” 1958, nr 4 (96).

Gniatczyński W., Marzyciel, mps.

Gniatczyński W., Próby, Londyn 1954.

Gniatczyński W., Przewidzenie, „Wiadomości” 1978, nr 44 (1700).

Gniatczyński W., W cieniu wąwozu, mps.

Gniatczyński W., Wiersze dla Magdalenki, posłowie J. Nowak, Londyn 1986.

Klimaszewski B., Nowakowska E. R., Wyskiel W., Mały słownik pisarzy polskich na obczyźnie 1939–1980. Praca zbiorowa, red. B. Klimaszewski, Warszawa 1992.

Korespondencja redakcyjna „Wiadomości” (osoby: Glosator-Godyń), Archiwum Emigracji Biblioteki Uniwersyteckiej UMK w Toruniu, sygn. AE/AW/LXXII/4-8, teczki 4–8.

Kosmopolityzm i sarmatyzm. Antologia powojennego eseju polskiego, wybór i oprac. D. Heck, Wrocław 2003.

Kowalczyk A. S., Esej (Essay), w: Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny, red. nauk. A. Hutnikiewicz i in., t. 1: A–O, Warszawa 2000.

Kowalczyk A. S., Kryzys świadomości europejskiej w eseistyce polskiej lat 1945–1977 (Vincenz – Stempowski – Miłosz), Warszawa 1990.

Olejniczak J., Esej i dziennik na emigracji, w: Literatura emigracyjna 1939–1989, kom. red. J. Garliński, t. 1, Katowice 1993.

Pasterska J., Emigrantów boje duże i małe w świetle korespondencji Wojciecha Gniatczyńskiego z Florianem Śmieją, w: Tradycje literatury polskiej XX wieku. Rozprawy i szkice. Księga Jubileuszowa dedykowana Profesorowi Gustawowi Ostaszowi, red. D. Hejda, E. Mazur, Rzeszów 2010.

Pasterski J., Precyzja i milczenie. O twórczości poetyckiej Wojciecha Gniatczyńskiego, „Tematy i Konteksty” 2011, nr 1 (6).

Polski esej literacki. Antologia, wstęp i oprac. J. Tomkowski, Wrocław 2017.

Sendyka R., Nowoczesny esej. Studium historycznej świadomości gatunku, Kraków 2006.

Sieroń-Galusek D., Moment osobisty. Stempowski, Czapski, Miłosz, Katowice 2013.

Śmieja F., Klarnecista z Auschwitz. Wojciech Gniatczyński (1924–1985), w: tegoż, Zbliżenia i kontakty, Katowice 2003.

Tatarowski K. W., Literatura i pisarze w programie Rozgłośni Polskiej Radio Wolna Europa, Kraków 2005.

Witkowska A., Z zagadnień teorii eseju (na przykładzie twórczości Jana Parandowskiego), „Ruch Literacki” 1981, z. 2.

http://www.agraart.pl/nowe/artists/sukiennicka-halina-polska-agra-art-aukcje-obrazy-antyki.html.

http://ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/halina-sukiennicka.